Η κοπίδα αποτελεί εξέλιξη της δωρίδας?.

Κοπίς: Φονικό όπλο των αρχαίων Ελλήνων!

 Η Κοπίδα υπήρξε ένα από τα κορυφαία όπλα της Αρχαιότητας, αποτελώντας πραγματικό πολλαπλασιαστή ισχύος για τους φέροντες, για αιώνες.

Η κοπίδα αποτελεί εξέλιξη της δωρίδας, ενός επίσης μονόστομου όπλου-γεωργικού εργαλείου, αναλόγου με την σημερινή ματσέτα, το οποίο έλαβε το όνομά του από τους Δωριείς, που βάσει αρχαιολογικών τεκμηρίων το χρησιμοποίησαν και κατά την περίφημη «Κάθοδό» τους, η οποία στην πραγματικότητα αφορούσε την επιστροφή των Ηρακλειδών στην Πελοπόννησο, μετά τις αναταράξεις που προκάλεσε ο Τρωικός Πόλεμος.

Η δωρίδα ήταν μια εμπροσθοβαρής, μονόστομη, θλαστική σπάθη και ταυτίζεται, από ορισμένους σύγχρονους μελετητές, με την ομηρική μάχαιρα. Υποδείγματα ορειχάλκινων δωρίδων έχουν έρθει στο φώς, στον Ταφικό Κύκλο Α’ της ακροπόλεως των Μυκηνών.

Σώζεται όμως και παράσταση σε επιτύμβια στήλη, πάλι από τον Ταφικό Κύκλο Α’ των Μυκηνών, στην οποία εικονίζεται άνδρας φέρων δωρίδα να αντιμετωπίζει άρμα.

Πολλοί θα μπορούσαν να υποστηρίξουν πως η συγκεκριμένη παράσταση επιβεβαιώνει τα προλεγόμενα. Υφίσταται όμως μια άκρως σημαντική διαφοροποίηση. Η εν λόγω επιτύμβια στήλη χρονολογείται στον 16ο αιώνα π.Χ.

Το γεγονός αυτό πιστοποιεί ότι η δωρίδα ήταν όπλο πολύ παλαιότερο της Καθόδου των Δωριέων που τοποθετείται χρονικά περί το 1100 π.Χ.

Κατά τον Α’ και Β’ Αποικισμό οι Έλληνες αποίκησαν όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, μέχρι την Ισπανία. Εκεί, ως εξέλιξη της δωρίδας, εμφανίστηκε η ιβηρική σπάθη, η λεγόμενης, σήμερα, falcate, μια μονόστομη, εμπροσθοβαρή, θλαστική σπάθη, μικρού μήκους.

Θλαστικές σπάθες χρησιμοποιούντο, όμως, στη Μέση Ανατολή και στην Αίγυπτο, από τη 2η χιλιετία π.Χ., οι περίφημες ρομφαίες. Η αιγυπτιακή ρομφαία, μάλιστα ονομαζόταν Κόπες (Khopesh ή khepesh), ονομασία που δεν είναι μακριά από την ελληνική λέξη Κοπίς.Οι αιγυπτιακές ρομφαίες είχαν δρεπανοειδές σχήμα και δημιουργήθηκαν για να εξουδετερώνουν τις αντίπαλες ασπίδες και να κατακόπτουν θωρακίσεις.

Την ονομασία ρομφαία έφεραν και τα ανάλογα θρακικά όπλα, τα οποία όμως ήταν εντελώς διαφορετικά σε σχεδίαση, όντας, συνήθως, κυρτά στο εμπρός τμήμα τους, θυμίζοντας τα γιαταγάνια.

Ανάλογες ήταν και οι ρομφαίες (Falx) των βορείων Θρακών, των Δακών. Ωστόσο οι ιβηρικές σπάθες ήταν σαφώς μικρότερες και ελαφρύτερες από τις ελληνικές κοπίδες και ήταν ανάλογες αντιστοίχων θρακικών σπαθιών.

Αντίθετα η κοπίδα ήταν βαρύτερο όπλο. Έλαβε την ονομασία της από το ρήμα κόπτω γιατί ακριβώς αυτός ήταν ο λόγο που δημιουργήθηκε, να κόβει και για την ακρίβεια να κατακόπτει θωρακίσεις.

Η κοπίδα φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε τουλάχιστον από τους Περσικούς Πολέμους όπως φαίνεται από ερυθρόμορφες παραστάσεις. Πιθανότατα χρησιμοποιείτο από τους λεγόμενους Σκοτεινούς Αιώνες (10ος -7ος αι. π.Χ.), εξελισσόμενη, απευθείας, από τη δωρίδα. Ο Ξενοφών, στο Ιππαρχικό του, τη θεωρεί το ιδανικό όπλο για τον εξοπλισμό των ιππέων, καθώς η χρήση της, σε συνδυασμό με την κινητική ενέργεια του ίππου, συνέβαλε στην απόδοση πολύ ισχυρού πλήγματος σε αντίπαλο πεζό, ικανού να συντρίψει ακόμα και την μεγάλη οπλιτική ασπίδα, το Όπλον.

Η κοπίδα, λόγω βάρους και σχήματος, μπορούσε να συντρίψει, επίσης, τόσο τους λινοθώρακες, όσο και τους μυώδεις, μεταλλικούς θώρακες των οπλιτών.

Στην τελευταία περίπτωση, ακόμα και αν δεν κατέστρεφε τον μεταλλικό θώρακα, το ισχυρό της πλήγμα μπορούσε να συμπιέσει το μέταλλο, με αποτέλεσμα να εισέλθει, αυτό, στη σάρκα του οπλίτη φορέα του θώρακα και να τον πληγώσει.

Για τον ίδιο λόγο υιοθετήθηκαν και από τους Έλληνες πεζούς, σε μικρότερη όμως έκταση από ότι στους ιππείς.

Φαίνεται πως υιοθετήθηκαν δύο βασικά υποδείγματα, ένα μήκους κόψης, περί τα 65 εκ. για το ιππικό και ένα μικρότερου μήκους, περί τα 50 εκ. για το πεζικό. Η χρήση της κοπίδας μαζικοποιήθηκε στους Μακεδονικούς χρόνους.

Χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στην εποχή των Διαδόχων και στους Ελληνιστικούς χρόνους. Υστερούσε όμως έναντι του ρωμαϊκού gladius, το οποίο ήταν όπλο θλαστικό, αλλά και νηκτικό.

Η κοπίδα υπήρξε ένα πολύ ισχυρό, για την εποχή της όπλο, το οποίο επέτρεψε σε ελαφρύτερα οπλισμένους πεζούς να αντιμετωπίζουν βαρύτερο πεζικό, ενώ αποτέλεσε και το βασικό όπλο του ιππικού για αιώνες. Η επίδρασή της στην Ανατολή προκάλεσε την δημιουργία του γιαταγανιού, του κυρτού ανατολίτικου σπαθιού.

1999, ο Χριστόδουλος στο Λιδωρίκι.

 Ομιλία στο συνέδριο για τους νεομάρτυρες.

Ο δικός μας Ο Σπύρος στο MetropolitanCollege!

 Είχαμε τη χαρά να είναι μαζί μας, στο #MetropolitanCollege Maroussi Campus, ο Σπύρος Καραδήμας, Διευθυντής Ανάπτυξης της Premier Capital (McDonald's Licencee) 

Ο κ. Καραδήμας μύησε τους φοιτητές μας στον κόσμο των διαπραγματεύσεων υψηλού επιπέδου μέσω περιπτώσεων από το διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον και το παιχνίδι των ρόλων.

Ευχαριστούμε πολύ Σπύρο για τον χρόνο σου και την τεχνογνωσία που μας πρόσφερες. Μέχρι την επόμενη φορά!

MetropolitanCollege.

Η θυσία της αρχαίας Καλλίπολης..

 

Από τις ανασκαφές στην αρχαία Καλλίπολη . Οι ανασκαφές  έγιναν την τελευταία στιγμή και ενώ το νερό του Μόρνου απειλούσε να «καταπιεί» την περιοχή απέδειξαν ότι η αρχαία πόλη ήταν η σημαντικότερη πόλη των Αιτωλών και άξιζε μεγαλύτερου σεβασμού από του νεοέλληνες …οι οποίοι μέσω του κράτους έδειξαν πλήρη αδιαφορία και την θυσίασαν με την δικαιολογία του δημοσίου συμφέροντος! 

»

Πρόσκοποι λιδωρικιώτες το 1965

 

 

Πρόσκοποι από το Λιδωρίκι το 1965 λίγο μετά το Ξενία στο Στενό στην συμβολή του Μόρνου με τον Κόκκινο. Σήμερα στο βυθό της λίμνης 

Βυθισμένα τοπία στην λίμνη του Μόρνου.

 

Φωτογραφία του 1962 στο δρόμο, που ήταν δίπλα στην κοίτη του ποταμού, από το χωριό Κάλλιο (Βελούχι) προς το Στενό. Τώρα όλη η περιοχή είναι βυθισμένη στα νερά της λίμνης Μόρνου 

Από το βιβλίου του Πάνου: η νερομάννα της Αθήνας 

Νέο Διοικητικό Συμβούλιο

 Αγαπητοί συγχωριανοί, φίλες και φίλοι, το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2023 πραγματοποιήθηκαν οι αρχαιρεσίες για την ανάδειξη νέου Προεδρείου του Συλλόγου μας. Ενός Συλλόγου που δημιουργήθηκε για να μας ενώνει, να μας θυμίζει τα ήθη και τα έθιμά μας, να κρατάει τις μνήμες των παιδικών μας χρόνων ζωντανές και να μεταδίδει στις επόμενες γενιές την αγάπη για τον τόπο μας. Σε αυτή την διαδρομή είμαστε όλοι μαζί, με κοινή αφετηρία τα συναισθήματά μας. Προχωράμε, για να δούμε το χωριό μας να γεμίζει με χαρούμενα πρόσωπα.

Διοικητικό Συμβούλιο

Αθανάσιος Φλώρος – Πρόεδρος

Σαράφη Χριστίνα – Αντιπρόεδρος

Λουτσόβου Βασιλική – Γραμματέας

Ανέστος Δημήτρης – Αναπληρωτής Γραμματέας

Καραγιάννης Παναγιώτης – Ταμίας

Κρανιά Ελλη – Αναπληρωτής Ταμίας

Καραμπέτσος Αθανάσιος – Εφορος

Καλλιαντέρη Βάσω – Μέλος

Κοντογιάννης Ιωάννης – Μέλος

 

Αναπληρωματικά μέλη

Καραδήμα Μαρία

Κοντογιάννη - Σπανού Πόπη

Γκιζάνης Γεώργιος

 

Εξελεγκτική Επιτροπή

Καραμπέτσου Αποστολιά – Πρόεδρος

Κολοκυθάς Αριστείδης – Αντιπρόεδρος – Γραμματέας

Καραδήμας Λεωνίδας - Μέλος

1961 το χιονισμένο Κάλλιον.

 

Από το βιβλίο του Πάνου: η νερομάννα της Αθήνας 

Οδικός Σταθμός Ξενία Μόρνου (σήμερα στο βυθό της λίμνης Μόρνου)

 

• Οδικός Σταθμός Ξενία Μόρνου με 5 κλίνες. Αρχιτέκτονας: Αικατερίνη Διαλεισμά, Εργολάβος: Δημήτριος Χωραφιάδης, Φορέας υλοποίησης: ΕΟΤ. Πληροφορίες: Β’ Κατηγορία, Δυναμικότητα: 5 κλίνες. Σχεδιάζεται ίδιο με τον οδικό σταθμό Αχελώου. Σήμερα βρίσκεται στον πυθμένα της τεχνητής λίμνης Μόρνου.
  ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ της Αικατερινης Διαλισμά της αρχιτεκτόνισσας που σχεδίασε το Ξενία 

  Γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1927 στην Αθήνα. Η οικογένειά της έχει καταγωγή από τη Σίφνο. Ο πατέρας της Αναστάσιος ήταν αποστρατευθείς με βαθμό Στρατηγού, βενιζελικός και άνθρωπος προοδευτικός. Η μητέρα της ήταν δασκάλα, με μεγάλη διαφορά ηλικίας από τον πατέρα της. Το πατρικό της σπίτι βρισκόταν στην οδό Μηθύμνης αρ. 55 στην πλατεία Αμερικής. Έχασε τον πατέρα της στις αρχές της δεκαετίας του ’50.

   

  Το 1943, ο κατά δύο έτη μεγαλύτερος αδελφός της Φώντας (Ξενοφώντας) αποφοίτησε από το Κολέγιο Αθηνών και εισήχθη με πολύ υψηλή κατάταξη (πρώτος ή δεύτερος) στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, από όπου αποφοίτησε το 1951. Στη συνέχεια εργάστηκε σε σημαντικά έργα της εποχής για τη ΔΕΗ, όπως για την κατασκευή του Φράγματος της Κοζάνης. Από την επιχείρηση εκδιώχθηκε λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων (ήταν κομμουνιστής).

   

  Το 1945 ακολούθησε η Καίτη, όπως την έλεγαν, η οποία εισήχθη στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ίδιου ιδρύματος. Η πρώτη επαφή της με τον Άρη Κωνσταντινίδη έγινε στη σχολή όταν αυτός εργαζόταν ως επιμελητής (1949) κοντά στον καθηγητή Δημήτρη Πικιώνη. Ήταν συμφοιτήτρια με την αρχιτέκτονα Ελένη Σουφλή. Αποφοίτησε από τη σχολή το 1951.

   

   

  Τον Απρίλιο του 1957, προσλήφθηκε στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού, με προϊστάμενο της Υπηρεσίας Μελετών τον Άρη Κωνσταντινίδη. Εργάστηκε για τον Οργανισμό τα επόμενα επτά έτη (αποχώρησε από τον ΕΟΤ το 1964) σχεδιάζοντας τα παρακάτω έργα: Ξενοδοχείο Ολυμπίας ΣΠΑΠ, Οδικός Σταθμός Ξενία Αχελώου με κλίνες (Περίπτερο της Στράτου), Οδικός Σταθμός Ξενία Μόρνου με κλίνες, Μεθοριακός Σταθμός Νίκης Φλώρινας (σύνορα με Γιουγκοσλαβία), Οικία Λεούση στην Ύδρα (διασκευή κτιρίου σε ξενώνα), Ξενοδοχείο Ξενία Ανδρίτσαινας, Τουριστικό Περίπτερο Ξενία στην Ερέτρια με εστιατόριο, Μοτέλ Ξενία Ιτέας, Ξενοδοχείο Ξενία Ρεθύμνου, Γραφείο Πληροφοριών ΕΟΤ στο Σύνταγμα (σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Γιώργο Νικολετόπουλο, η ίδια ασχολήθηκε με τον γενικό σχεδιασμό του εσωτερικού χώρου και ο Γ. Νικολετόπουλος με τον σχεδιασμό του σταθερού εξοπλισμού και των επίπλων).

   

  Το διάστημα 1965-68, εργαζόταν στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Συμμετείχε στο έργο της αναστήλωσης του Θεάτρου του Διονύσου και επίσης σχεδίασε το Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας.

   

  Το 1973 πέθανε ο αγαπημένος της αδελφός και η ίδια ένιωσε την ανάγκη να στηρίξει την οικογένειά του, εφόσον η ίδια δεν είχε δική της οικογένεια.

   

  Εργάστηκε αρχικά  στο Αρχιτεκτονικό Γραφείο του  Κωνσταντίνου Οικονομίδη-Δούμπα  και στη συνέχεια στο Διεθνές Τεχνικό Γραφείο Δοξιάδη για τα έργα της Βαγδάτης στο Ιράκ τα οποία σταμάτησαν με την έλευση του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν. Το 1980 διέκοψε τη συνεργασία της με το γραφείο παρότι συνταξιοδοτήθηκε πολύ αργότερα (1989-90) σε ηλικία περίπου 63 ετών.

   

   

  ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ 

  Στην προσωπική της ζωή, η ίδια επέλεξε να μην παντρευτεί ποτέ. Όντας μια ισχυρή προσωπικότητα σε ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα, αναθρεμμένη σε μια πολύ προοδευτική οικογένεια και έχοντας οικονομική ανεξαρτησία (λόγω αφενός της εργασίας της και αφετέρου λόγω της σύνταξης που δικαιούτo ως άγαμη θυγατέρα Στρατηγού), δεν δέχτηκε να συμβιβαστεί σε ένα γάμο. Η σημαντικότερη σχέση της ζωής της ήταν ο πεντάχρονος δεσμός της με τον αρχιτέκτονα και ζωγράφο Θάνο Τσίγκο. [1] Η σχέση τους ήταν θυελλώδης καθώς ο Τσίγκος ήταν βαριά αλκοολικός, γεγονός που του κόστισε τη ζωή το 1965, οπότε και τερματίστηκε η σχέση τους. Έμενε πάντα στο ενοίκιο με τη μητέρα της, που χήρεψε σε σχετικά νεαρή ηλικία, από άποψη, καθώς θεωρούσε την ιδιοκτησία ως μια μικροαστική συνήθεια την οποία απαρνήθηκε όπως τον γάμο. Η μητέρα της πέθανε το 1971. Αρχικά κατοικούσε στην οδό Αναγνωστοπούλου στο Κολωνάκι και τα τελευταία 20 χρόνια της ζωής της στην οδό Έβρου αρ. 7 κοντά στο Μέγαρο Μουσικής.

   

   

  Η Αικατερίνη Διαλεισμά ήταν μια από τις πρώτες γυναίκες αρχιτέκτονες. Με δυναμικό χαρακτήρα και στον επαγγελματικό και τον κοινωνικό της χώρο. Στην υπηρεσία του ΕΟΤ ήταν η μόνη που «τολμούσε να τα βάλει» με τον Α. Κωνσταντινίδη, ενώ οι παρέες της αποτελούνταν από διανοούμενους και καλλιτέχνες της εποχής, όπως ο ψυχίατρος Νικολαΐδης, η χαράκτρια Βάσω Κατράκη, ο ζωγράφος Χρήστος Καρράς και οι νεότεροι καλλιτέχνες: Αλέκος Φασιανός, Γιάννης Γαΐτης, Κώστας Τσόκλης και Γιάννης Μιγάδης, που της είχαν χαρίσει διάφορα έργα τους. Το σπίτι της ήταν «ανοικτό» στις μποέμικες παρέες της, που απολάμβαναν τη φιλοξενία της ίδιας και της μητέρας της.

   

  Ως άνθρωπος ήταν ιδιαίτερα απαιτητικός, δεν νοιαζόταν αν γίνει δυσάρεστος και ενοχλείτο εύκολα από τους άλλους (δεν δίσταζε να συγκρουστεί ακόμη και με τον ίδιο τον Α. Κωνσταντινίδη όταν διαφωνούσε). Εξαιτίας του χαρακτήρα της, ήταν σύνηθες να διακόπτει τη συνεργασία της με ενοχλημένους πελάτες, οπότε τα ιδιωτικά της έργα ήταν ολιγάριθμα.

   

  Γνωρίζουμε την ιδιωτική κατοικία της στενής της φίλης Βάσως Κατράκη (Σάκη Καράγιωργα 11 στη Γλυφάδα) και την πολυκατοικία του στρατιωτικού ιατρού του Πολεμικού Ναυτικού Γιώργου Στεφανουδάκη στην οδό Πανδρόσου 6 στη Γλυφάδα. Επίσης σχεδίασε δύο ξενοδοχεία επί της παραλιακής τα οποία σήμερα είναι αδύνατον να εντοπιστούν.

   

  Πεθαίνει στις 25 Ιανουαρίου του 2016.

  Πηγή: 

  Myrianthe Moussa

  2013, ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ Αρχιτεκτονική, Πολιτική και Τουρισμός στην Ελλάδα. 1950-1965

Προγόνων αναμνήσεις

 Καραμπέτσου Κωνσταντίνα ετών 93, απεβίωσε το 2005.

Χασιά 1975

 

Χασιά 1975. Τα αδέλφια Μπερτσιάς Σπύρος και Γεωργιος, ο γιος του Γιώργου ο Νίκος και οι μικροί:

 Νίκος και Κωστας Κοράκης του Γεωργίου.

Εκλεκτοί Λουτσοβιώτες

 

Στα δεξιά η εκλιπούσα πρόσφατα Βούλα Κοράκη 

Η κοιλάδα του Μόρνου πριν γίνει η τεχνιτή λίμνη

 

Αποχαιρετισμός αναχωρησάντων-Ευθύμιος Καραμπέτσος-

 Αύριο ημέρα Τρίτη 24/1/2023, ώρα 10.30´ θα τελεστεί η εξόδιος ακολουθία του Θύμιου Καραμπέτσου του Ιωάννη στο κοιμητήριο του Αγίου Δημητρίου.

Ο Θύμιος γεννήθηκε στον Κόκκινο το 1954 και ήταν το μεγαλύτερο από τα τέσσερα παιδιά του Γιάννη και της Ιουλίας, φοίτησε στο  γυμνάσιο Λιδωρικίου και νεαρός κατατάχθηκε ως εθελοντής στην αεροπορία. Εργάστηκε για λίγα χρόνια στα έργα κατασκευής της λίμνης του Μόνου. Αργότερα  μετακινήθηκε στην Αθήνα όπου εισήλθε στο σώμα της πυροσβεστικής, σταδιοδρόμησε επιτυχώς και εδώ και αρκετά χρόνια είχε συνταξιοδοτηθεί και ζούσε στο όμορφο κτήμα στο Γαλαξίδι.   

Ο Μάκης ήταν παντρεμένος με τη Κωνσταντίνα  Στάγια  από το Βελούχι και είχε μια κόρη και μια εγγονή. 

Μια από τις τελευταίες φωτογραφίες του Μάκη με την μητέρα του την Ιουλία 

Αποχαιρετισμός αναχωρησάντων, -Παρακευή Κοράκη-.

 Το τελευταίος της ταξίδι  στο χωριό «έκανε» η Βούλα Κοράκη … 

Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε χθες στο κοιμητήριο του Χωριού μας. Η Βούλα γεννήθηκε το 1924 και τα περισσότερα χρόνια τα πέρασε στην Αθήνα, αγαπούσε όμως υπερβολικά το  χωριό και τα καλοκαίρια το επισκεπτόταν και διέμενε για αρκετό μεγάλο διάστημα. Πολύ αγαπητός άνθρωπος και οι χωριανοί μας την αγαπούσαν και θα την θυμούνται πάντα . Θερμά συλλυπητήρια στα αδέλφια της και καλό κατευόδιο στην Βούλα.

Περί Λιδωρικίου από τον ταξιδιωτικό οδηγό του 1925

 125.ΛΙΔΩΡΙΚΙΟΝ (Κ.1366).-Απεσπ. εκ του Δ.Αιγιτίου (Δωρίδος), ού ήτο πρωτεύουσα. (Κ.1264).

Το πάλαι πρωτεύουσα των Αποδοτών, γνωστή υπό το όνομα Αιγίτιον, εις αρκετόν από της επιφανείας της θαλάσσης ύψος, αλλά πολίχνη ελάχιστα σημαντική.

Συγκοινωνία. Μετ’ Αμφίσσης 5 ώραι, Ερατεινής δι’ αμαξιτής οδού. Μετά δε των άλλων χωρίων διά βατών οδών. Εκτ. 15 χ. στρεμ. και 70 χ. χέρσα και λειμώνες. Ναοί 2, ιερείς 3. Ελλην. σχολ. αρρέν. θηλ. 180. Ειρ. Δασαρ. Μονοπ. Αποθ. Οικον. Εφ. Συμβολαιογραφ. Σταθ. Αστυνομ. Ταχ. Τηλεγρ.

Παραγωγή. Εις μικράς (55 χ. οκ.) ποσότητας σίτος, κριθή, αραβόσιτος, κτηνοτροφία: σφάγια. Γλεύκος 160 χ. οκ. Έλαιον 130 χ. οκ. Σταφίς 400 χ. ενετ. λίτρ. πατάτες 25 χ. οκ. όσπρια, αμύγδαλα, οπώραι, εσπεριδοειδή, κυψέλαι 300, ελαιοτριβεία 13, μύλοι ιπποκίνητοι 4, «Γεωργ. Συνεταιρισμός». Πανήγυρις εμπορική 25-28 Αυγούστου.

Χωρία.-ΠΑΛΗΟΚΑΣΤΡΟΝ (κ.45), ΧΑΝΙΑ (κ.45) ΣΤΑΝΟΥ (κ.57),

 Στις 19 Ιανουαρίου έφυγε από κοντά μας ο Ευθύμιος Καραμπέτσος του Ιωάννη στην ηλικία των 68 ετών. Η ταφή του θα γίνει την Τρίτη 24 Ιανουαρίου στις 10.30πμ στο νεκροταφείο του Αγίου Δημητρίου.

Οικογενειακό ενσταντανέ

 

1958 στο πανηγύρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, η οικογένεια Μπερτσιά, από αριστερά: ο Σπύρος, το μωρό ο Κώστας, η Κατίνα, η Μαρία, η Ευθυμία, ο Γεώργιος και οι μικροί Κωστας και Νίκος. Η εκκλησία βρισκόταν στην δυτική όχθη του Κόκκινου ποταμού, απέναντι από τα Χάνια Καραπιστόλη.

 

Ο αξέχαστος Θανασης Βώττας από τον Κονίακο σε νεανική ηλικία στο κέντρο που δούλευε τότε, μάλλον είναι η χωριάτικη αυλή στο Περιστέρι 

Γιώργος Κρανιάς

 

Ο αείμνηστος Γιώργος Κρανιάς με τον γιο του Γιάννη σε καφενείο στην Πετρούπολη 

Ζαχαριάς Καραπλής

 

 

Ο Χρήστος Καραδήμας και ο αείμνηστος Θύμιος Καραγιάννης που κρατά το μωρό (κώστας;)

Απεβίωσε η πιο αυθεντική φωνή της Δωρίδας, η Ελένη Λιάπη Αναδιώτη σε ηλικία 99 ετών!!

Ελένη Λιάπη-Αναδιωτη. 1924- 2023

 Απεβίωσε  η πιο αυθεντική φωνή της Δωρίδας, της Ρούμελης, η Ελένη Λιάπη Αναδιώτη

 σε ηλικία 99 ετών!!

Γεννήθηκε στον Κονιάκο στις 28 Απριλίου 1924. Ήταν το 7ο από τα 8 παιδιά του 

Βαγγέλη και της Ζωής

Από μικρή , ξεχώρισε για την φωνή της! Τραγουδούσε στις γιορτές και τα πανηγύρια

του χωριού της και εκεί την άκουσε ο Ανδρέας Xαρμαλιάς απ’ την Γρανίτσα 

 (ο οποίος έπαιζε κλαρίνο). Την οδήγησε στην ΕΙΡ (τότε) στο Ζάππειο όπου

 υπό την διεύθυνση της σεβάσμιας προσωπικότητας του Σίμωνα Καρά το 1942,

 μεσούσης της κατοχής, έκανε την πρώτη της δοκιμαστική ηχογράφηση

Ο Χαρμαλιάς ακολούθως την οδήγησε στην τότε Odeon – Parlophone 

(την σημερινή εταιρεία δίσκων MINOS-EMI) και το παρθενικό της τραγούδι 

“Για μιά Λιδωρικιώτισσα” , έγινε τεράστια επιτυχίαΣαν παιδί μεγάλωσε στο 

χωριό  και

 κατά διαστήματα στην Αθήνα κοντά στον πατέρα της βοηθώντας τον στο 

κοπάδι

 με τα πρόβατα , ενώ στο χωριό βοηθούσε την μάνα της σε διάφορες 

γεωργικές δουλειές !!!!!
Σχολείο πήγε και στο χωριό και στην Αθήνα !!!
Το φωνητικό της ταλέντο φάνηκε από τα μικρά της χρόνια Στις συγκεντρώσεις

 για τά ξεφλουδισματα καλαμποκιών ,σε νυχτερια για διάφορες δουλειές  και 

αργότερα στην Αθήνα. 

 Στο κρατικό ραδιόφωνο και  σε εταιρεία δίσκων  ηχογράφησε γύρω στα 24 τραγούδια 

ενώ στο ραδιόφωνο ηχογράφησε από τό 1943 μέχρι τό 1985 εκατοντάδες τραγούδια ,

 πού δυστυχώς μόνο 25 είναι ανεβασμένα στο διαδίκτυο παρέα με τά τραγούδια τών 78

 στροφών !!!! 

Το ευχάριστο είναι ότι ενώ Δεν τραγούδησε ποτέ επαγγελματικά και έχει αποχή 

πολλών δεκαετιών από τά μουσικά δρώμενα ,οι αναρτήσεις τραγουδιών της 

στο διαδίκτυο γνωρίζουν τεράστια επιτυχία και μεγάλη αποδοχή από τον κόσμο 

κυρίως αλλά και τούς νεώτερους μουσικούς τού παραδοσιακού τραγουδιού !!!!!!

Ακούστε το σχετικό τραγούδι :



 

Από ψηλά

 

Αεροφωτογραφία της κοιλάδας πριν σκεπαστεί από τα νερά του Μόρνου

 

 

Τα αδέλφια Πάνου από το Βελούχι (Κάλλιον)

 Εξαίρετοι συμπατριώτες 

Νικόλαος Κορακης (1900-1999)

 

Ο Νικόλαος Κοράκης επονομαζόμενος και Κατσαμπίνης.

1978 το Βελούχι πνίγεται …

 

 Ο αείμνηστος Δημήτρης Μπερτσιάς σε μια καλοκαιρινή επίσκεψη του στο χωριό, στα μέσα της δεκαετίας του 60  με τα ανήψια του Κώστα και Γιώργο, παιδιά του αδελφού του Σπύρου. 

 

Δυο φίλοι απ’ τα παλιά, και η Γκιώνα που τρίζει..

Ορεινογραφίες

Δυο φίλοι απ’ τα παλιά, και η Γκιώνα που τρίζει..

 

Ορεινογραφίες

 

Τί είναι εκείνο που φτιάχνει φιλίες; τι είναι εκείνο που ατσαλώνει τις ανθρώπινες σχέσεις και τις κάνει τόσο δυνατές, όσο και τα ψηλά βουνά;   Ποιο μπορεί να είναι το μέλλον μιας φιλίας που άρχισε κάποτε χρόνια πίσω, καθώς και το μέλλον ενός βουνού που κλυδωνίζεται από τις εξορύξεις; Υπάρχει σωτηρία στο μεγαλόπρεπο βουνό;  Πάντως εκεί οι άνθρωποι έρχονται πιο κοντά και οι αδυναμίες παραμερίζονται, στην καθαρότητα της ανθρώπινης προσπάθειας.  Μέχρι να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να γνωριστούμε..

_{Στη Βαθιά Λάκκα της Γκιώνας}

Ο φίλος μου – όπως και εγώ –ασχολείται με το βουνό κάμποσα χρόνια.  Εκδρομούλες, κάποια βουνά, παρεούλες, λίγη αναρρίχηση, μπόλικες κουβέντες γύρο από τον κόσμο του βουνού και ας μην είναι ο τύπος του να μιλάει πολύ. Γνωριστήκαμε χρόνια πίσω στην ξενιτιά, εκεί που τα όνειρα με τα σχέδια έδιναν και έπαιρναν, εκεί  που οι χαρές και οι λύπες δεν είχαν σημασία, αφού ανήκαν στο ίδιο όνειρο, το μεγάλο, τότε που τα όνειρα έστηναν καλλίτερους κόσμους.  Εγώ να μιλάω περισσότερο και αυτός να ακούει, εγώ να υπόσχομαι πολλά και ο άλλος να κουνάει το κεφάλι.  Εγώ να είμαι αισιόδοξος για το αύριο και ο εκείνος απαισιόδοξος γι’ αυτό.  Όταν κουραζόμασταν από την σοβαρότητα της κουβέντας και το αδιέξοδό της, αρχίζαμε τα παιχνίδια και τότε συναγωνιζόμασταν στις τρέλες και στα γέλια για να συμφωνήσουμε  από κοινού την επιθυμία μας για «αιώνια» φιλία.

_{Εργασίες εξόρυξης στο βουνό.  Απέναντι ο Παρνασσός με το χ. Βάριανη}

Κάποτε γυρίσαμε στην πατρίδα, ο καθένας φορτωμένος το δικό του σακίδιο.  Τραβήξαμε το δρόμο ξέχωρα για πάνω από δέκα χρόνια, κρατώντας ο καθένας για τον εαυτό του ό,τι θα μπορούσε ν’ αντέξει στον χρόνο.  ‘Έμειναν κάτι συζητήσεις για την ομορφιά του τόπου μας και κάποιες νοητές περιπλανήσεις στα ορεινά που κάναμε στην ξενιτιά για βουνοκορφές, που δεν είχαμε ποτέ περπατήσει και φυσικά σκαρφαλώσει.  Για την «άγνωστη» ομορφιά των ορεινών μας!  Και αυτά έμειναν στον καθένα μας.  Μετά από χρόνια, δεν μας έφεραν κοντά τα παιδιά μας ούτε και κάποιες δουλειές.  Οικογενειάρχες με δουλειά, σπίτι και αμάξι είχαμε μπει για τα καλά στην «ζωή» αν δεν το λέμε κάπως αλλιώς αυτό!.  (Μαγκανοπήγαδο)..

Αφήσαμε όλα αυτά στην άκρη και δώσαμε το πρώτο μας ραντεβού (επανένωσης) στα ψηλώματα της Γκιώνας.  Γιατί διαλέξαμε την Γκιώνα; Είχε και αυτό τους λόγους του.  Άνοιξη στην Γκιώνα.  Ένας ήλιος να καίει και κάτι σύννεφα  να απειλούν, μαζί με τα δυνατά τραντάγματα του τόπου απ’ τα συνεργεία που συνέχιζαν αμέριμνα το έργο τους.  Η Κίνηση Προστασίας Εθνικών Δρυμών, μια οικολογική οργάνωση, έδειξε το ενδιαφέρον της για την Γκιώνα.  Το βουνό αποτελεί ένα αξιόλογο οικοσύστημα, το οποίο, παρά την σημασία του, όχι μόνον δεν απολαμβάνει κανενός είδους προστασίας, αλλά επιπρόσθετα απειλείται άμεσα με ολοκληρωτική καταστροφή, όπως  έχει επισημανθεί ήδη από διάφορες οργανώσεις, όπως ο Χιονοδρομικός Ορειβατικός Σύλλογος Άμφισσας,  αλλά και από πλήθος μεμονωμένων ατόμων.  Από το 1984 άρχισε η κινητοποίηση της Κίνησης με διάφορες εκδηλώσεις ενημέρωσης και διαμαρτυρίας, με αρθρογραφία σε οικολογικό τύπο και αλλού. (Βλέπε: Τριαντάφυλλου Αδαμακόπουλου Γιώργου Σφήκα, Βασίλη Χατζηρβασάνη1988: Αξιολόγηση και διαχείριση του οικοσυστήματος της Γκιώνας).  ‘Έχουμε και λέμε,  

_{«Έρημες» στάνες και μαντριά στα ψηλώματα της Γκιώνας}

Το μονοπάτι ξεσαρισμένο, τα χορτάρια μουδιασμένα από το πλάκωμα του χιονιού και παντού υδάτινα ρυάκια.  Οι κακαράτζες, των ζωντανών και τα κακά των αλόγων πάνω στο μονοπάτι να διατηρούνται από το περασμένο καλοκαίρι.  Ακόμη να βγουν οι βοσκοί  στα ψηλώματα, είναι νωρίς φέτος..  Οι στάνες άδειες, έρημες, οι πέτρες πεσμένες  και τα δοκάρια της οροφής μαζεμένα, όσο πιο προσεκτικά γίνεται, στα ριζά του μεγάλου βράχου.  Τα σύννεφα γεμίζουν τον ουρανό, η βροχή δεν θ’ αργήσει.  Η Βαθιά Λάκα στέγνωσε, τα χιόνια φέτος ήταν λιγοστά.  Ψηλά απ’ το διάσελο τα αγριοκάτσικα φάνηκαν στην κορφή της Πλατυβούνας.  Οι φιγούρες τους πρόβαλλαν στην κορυφογραμμή και μετά ρίχτηκαν προς τα κάτω προσεκτικά, την στιγμή που ακούστηκα ένας τρομακτικός θόρυβος απ’ τα σπλάχνα του βουνού.  Σε λίγο η βροχή έπεσε με την ανυπομονησία και τη   φρεσκάδα που αυτή κουβαλούσε.  Η κορυφή της Πυραμίδας κρύφτηκε και η κοντινή στάνη ήταν μια ευκαιρία ανάσας για μας.  Μέσα στην βροχή, χωρίς τίποτα πάνω μας, τα λόγια στέρεψαν, παράξενο, και να σκεφθεί κανείς που τόσα είχαμε να πούμε..  Αντί άλλων η ομίχλη ακολούθησε τη βροχή και όλα χάθηκαν.

_{Στο δρόμο για την Πυραμίδα της Γκιώνας, ύψ.2.508μ.,}

Ώρες σιωπής και περισυλλογής ακολούθησαν τον ανοιξιάτικο ύμνο- πανδαισία στον χώρο.  Η πολύωρη σιωπή, όμως, έφερε μαζί της και συνειδητοποιήσεις από την κάθε μεριά.  Είμασταν εκεί μαζί και ο καθένας ελεύθερος να το εκδηλώνει την κάθε στιγμή..  ‘Όταν όλα ξαναγύρισαν στο πριν, ο γυπαετός φανερώθηκε στην κορυφή στην Πυραμίδας να κάνει βόλτες. Τα καλιακούδια ξεσήκωσαν τον τόπο με τις φωνές τους πάνω από τα κεφάλια μας, να γυροφέρνουν και οι μαυροσάλιαγκες γέμισαν την κάθε πατημασιά μας στο έδαφος. 

_{Από την Βαθιά Λάκα της Γκιώνας, τα Βαρδούσια, με το χ. Κονιάκος}

Η νύχτα άργησε, αφού μετά την συννεφιά ακολούθησε ένας ήλιος, αυτός της δύσης, που δεν έλεγε να μαζευτεί.  Η νύχτα με τους ήχους της, η νύχτα με το φεγγάρι, η νύχτα με τον ουράνιο ποταμό αστεριών.  Πόσες φορές άραγε θα ταξιδέψουμε σ’ αυτό το ουράνιο ποτάμι;  Πόσες φορές στα όνειρα γνωρίσαμε μαγικούς κόσμους;   Τούς ψάχνουμε μακριά μας αλλά εδώ που βρισκόμαστε τι είναι;  Πόσες φορές δεν ξέρουμε και όμως τολμάμε να πάμε και πιο πέρα ακόμη; Πού τερματίζει η απεραντοσύνη; Το φως της ημέρας βιάστηκε, όσο η νύχτα της προηγούμενης μέρας μας καθυστέρησε.  Οι λάκκες και τα διάσελα χρύσισαν, καθώς οι αχτίνες του ήλιου χαιρέτησαν μια – μια τις άπειρες δροσοσταλίδες.  Η χάραξη της πορείας μας, στο μονοπάτι για την κορυφή, στα γνωρίζει όλα.  Ανεβαίνει γυμνά, περνά δίπλα στα ριζά του κυρίως όγκου, να οι στάνες σε κάθε λάκκα και πίσω από κάθε βράχο να προλαβαίνουμε και τις πέρδικες, που δεν μας περίμεναν και ξαμολιούνται με θόρυβο.  Ο ήλιος φρέσκος και δυνατός τσουρουφλίζει το πρόσωπα.  Η μέρα κρατάει ώρες, καθώς  τα πόδια γυροφέρνουν τα ψηλώματα.  Στις αναγνωριστικές κουβέντες της προηγούμενης μέρας ακολούθησαν λέξεις για την ομορφιά του τόπου.  Προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε μέσα από «τρίτους». Που δεν υπάρχουν.  Είμαστε δυο μας και πρέπει να επικοινωνήσουμε. Όση ώρα γινόταν αυτό, τα σύννεφα κρατούσαν απειλή καινούργιας βροχής και τα αγριοκάτσικα τρομαγμένα από τα φουρνέλα δεν έλεγαν να παρουσιαστούν.  Τελικά η σιωπή μας πήγαινε καλλίτερα από τις κουβέντες.  Ήταν αυτή η απάντηση;

_{Το Λαζόρεμα της Γκιώνας}

«Kενό»..  Εσύ δεν μίλαγες, ενώ εγώ φλυαρούσα.  Εγώ έδειχνα αμήχανος και συνέχιζα να αερολογώ και εσύ ήσουν πάντα αυτός.  Πώς θα προχωρήσουμε;   To βουνό έτριξε και μας ταρακούνησε.  Έπρεπε να κινηθούμε, να πάμε πίσω (στο παρελθόν) ή μπροστά (σε κορφή);   Είμασταν στην κορφή Πυραμίδα της Γκιώνας 2.510μ. και αποφασίζουμε να πάμε μπροστά, να σκαρφαλώσουμε σε μια χαμηλότερη κορφή Πύργος, 2.066μ. οπότε αναγκαστήκαμε να μιλήσουμε!  Να πάμε πιο πίσω, εκεί που μπορούσαμε να ξαναπιάσουμε το νήμα της σχέσης..

Τί είχε άλλωστε να δώσει το μακρινό ή κοντινό παρελθόν;   Είχε να γεννήσει τούτη η επαφή κάτι καινούργιο, πρωτόγνωρο μέσα από νέες προσπάθειες επικοινωνίας μας, όπως αυτό το ανοιξιάτικο πρόσωπο της Γκιώνας αντάμα με τα τριξίματα του βουνού;  Ο ίδιος ο ορεινός χώρος, οι ανυπέρβλητες κορφές μάς δίδασκαν τώρα το ελεύθερο της σκέψης και του πνεύματος.  Να, όπως αυτό το αεράκι, που μας γυρόφερνε όπου ήθελε, όση ώρα κάναμε ν’ ανεβούμε απ’ το διάσελο στην κορφή του Πύργου, τόση ώρα έμαθα να μετρώ του ήλιου την δύναμη στο εκτεθειμένα μέρη του σώματός μου. 

Απ’ εδώ ψηλά ρίξαμε τη ματιά κατά το Λαζόρεμα  και στα σκιερά της χαράδρας.  Το μυαλό σκάλωσε, και μας ταξίδεψε στα τραγικά γεγονότα του εμφυλίου. (1)  Το παρελθόν είναι για να μας θυμίζει τι είμαστε, αλλά τώρα πρέπει να κάνουμε το βήμα μπροστά.

_{Αγριολούλουδο της Γκιώνας (Saxifraga)}

Παράξενο, όση ώρα ανεβαίναμε στον Πύργο δεν έτριξε το βουνό.  Όταν κατεβήκαμε, μοιραστήκαμε μόνο το φαγητό, περπατήσαμε  ραχούλες και αναπνεύσαμε ελεύθερα, αβίαστα, αμίλητοι..  Αυτά ήταν τα εφόδια μας, τα προικιά μας και πάνω σ’ αυτά έπρεπε να δημιουργήσουμε.  Τα λόγια φανήκαν φτωχά και τα βάλαμε στη άκρη και οι δυο  μας.   Διαλέξαμε ένα μονοπάτι που δεν ξέραμε και ανακαλύψαμε μια διαδρομή λησμονημένη.  ‘Ήταν η ωραιότερη στιγμή της  συνεύρεσής μας  Ξαναγεννηθήκαμε.  Ο τόπος έδειχνε την αυθεντική ομορφιά του και εμείς είχαμε ζήσει την ελευθερία μας μέσα από την κοινή προσπάθεια..  Όταν αρχίσαμε να χαμηλώνουμε τα σύννεφα που γέμισαν του ουρανό ήταν διάφανα και οι αστραπές είχαν μόνο θέαμα.  Οι κροτίδες απ’ τα μεταλλεία είχαν χάσει την ισχύ τους ή έτσι το εισέπραττα, ενώ ο γυπαετός ξαναφάνηκε στον ουρανό, ανάμεσα σε Γκιώνα και Βαρδούσια..

‘Όλα στηρίζονται σε μια ισορροπία, όλα κρατιόνται  σε μια λεπτή κλωστή, πόσο εύθραυστες είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, να όπως η Γκιώνα που αδιαμαρτύρητα ψυχορραγεί από ανθρώπινο χέρι.  Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Εμείς oi δυο φίλοι επιβιώσαμε, γιατί αναγκαστήκαμε να ανοιχτούμε για να προχωρήσουμε..  Τί κοινό σκέπτομαι ότι μπορεί νάχει η σχέση η δική μας  με το μέλλον της Γκιώνας;

Ο δρόμος της επιστροφής μακρύς και, ενώ ξεμακραίνουμε, τα μουγκρητά του βουνού ολοένα σβήνουν στ’ αυτιά μας, μέχρι που «χάθηκαν» καθώς η νύχτα τα πλάκωσε όλα.   Αυτό το τελευταίο μου φάνηκε παρόμοιο. Μου φάνηκε ίδιο με την συνήθεια των ανθρώπων που πέφτουν στη ρουτίνα και η Γκιώνα να παραμένει μια ευχάριστη αναλαμπή.  Εκτός κι’ αν η επιστροφή πρέπει να περιμένει ακόμα… 

Τάκη Ντάσιου, Άνοιξη 1987

Παραπομπές

(1) «Η επιχείρηση Χαραυγή αποσκοπούσε στην «εκκαθάρισιν της περιοχής Ρούμελης, δια πλήρους εξοντώσεως (συλλήψεως ή φόνου) των εν αυτή συμμοριτών». Το τρίγωνο Βαρδούσια-Οίτη-Γκιώνα είχε οριστεί ως «τρίγωνο καταστροφής» και «χώρος σφαγείου» (ΓΕΣ/ΔΙΣ, ΑΕΠ, τομ.7,έγγρ74). Οι στρατιωτικές δυνάμεις σχημάτισαν ένα πέταλο, ένα τόξο (Λαμία – Καρπενήσι Αγρίνιο) μέσα στο οποίο σκόπευαν να εγκλωβίσουν τους αντάρτες και τους συνεργάτες τους. Οι επιχειρήσεις ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 1948, ενώ το κρύο ήταν ακόμη τσουχτερό, είχε βροχές, ομίχλη και στα ορεινά χιόνι (ΑΣ/ΔΙΣ, 1970: 45,49-50, 59 Μαργαρίτης 2000, τομ.1:495-503. […] Στις 27 Απριλίου ο καιρός ήταν «βροχερός μετά χιόνων» σύμφωνα με τον Στρατό. Στις 28 Απριλίου ο καιρός ήταν καλός. «Συνελήφθηκαν 28 γυναικόπαιδα συμμοριτών παρεδόθησαν δύο συμμορίται και περισυνελέγησαν 108 ημίονοι και ίπποι μετά πολλών υλικών, ραπτομηχανών, μηχανών υποδημάτων κλπ.» (πρόκειται για τις υποδομές, τα συνεργεία, του Αρχηγείου Ρούμελης ή αλλιώς της 2^ης Μεραρχίας του ΔΣΕ). Στις 30 Απριλίου ο καιρός ήταν πάλι καλός: στις δασωμένες χαράδρες της Γκιώνας «συνελήφθησαν 215 συμμορίται εις αθλίαν κατάστασιν ων 40 γυναίκας και εφονεύθηκαν 5» στον Πύργο (υψ.1.330μ.) βρήκαν νεκρούς «εκ ψύξεως» τέσσερις γυναίκες και ένα γέροντα, στην χαράδρα Λάζου Ρέμα βρέθηκαν «66 γυναικόπαιδα και εις γέρων (πατήρ Αρχισυμμορίτου Διαμαντή)» (ΓΕΣ/ΔΙΣ, ΑΕΠ, τομ.7, έγγρ.74 ΑΣ/ΔΙΣ, 1970: 63-78). Ο Διαμαντής (Γιάννης Αλεξάνδρου) ήταν ο Διοικητής της 2^ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, γνωστός ως ο «μελαμψός Χριστός» ή «ο σταυραετός της Ρούμελης». Το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να σώσει τη ζωή του πατέρα του, σίγουρα, αποτέλεσε ένα μεγάλο προσωπικό πλήγμα. Συνολικότερα, όμως, στα ‘μάτια’ των αμάχων, το πλήγμα ήταν βαρύτερο, γιατί αφορούσε την αποτελεσματικότητα των ανταρτών να τους παρέχουν προστασία από τον Στρατό, και κατ’ επέκταση έπληξε καίρια τη σχέση εμπιστοσύνης των αμάχων προς το ΔΣΕ». (Τασούλα Βερβενιώτη2021: 341,343)

 

πηγή: ορεινογραφίες