Το Βελούχι  λίγο πριν σκεπαστεί από τα νερά της λίμνης.

Στο χιονισμένο ΛΙΔΩΡΙΚΙ το 1957  έξω από το ραφείο του Αθανασίου Καραχάλιου ( στη μέση ) δεξιά ο Γιώργος Καραδήμας του Δημητρίου και αριστερά ο Α Στέφος .

Η φωτογράφία είναι από το αρχείο του Α Στέφου .

Ο Κ ΔΡΟΣΟΣ κατάγεται από την Αρτοτίνα .

Κυριακή 23 Ιούλη 2017

Σελίδα 10

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 

Η τουρκική εισβολή αποτελεί απόδειξη μέχρι πού μπορεί να φτάσουν οι ΝΑΤΟικοί ιμπεριαλιστικοί σχεδιασμοί

Συνέντευξη - μαρτυρία του Κ. Δρόσου, παρασημοφορημένου με το «Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων» για τη δράση του στην Κύπρο τις μέρες της εισβολής

Πριν λίγες μέρες συμπληρώθηκαν 43 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα συνέντευξη - μαρτυρία του Κώστα Δρόσου, στελέχους του ΚΚΕ, που την περίοδο της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, τον Ιούλη του 1974, υπηρετούσε τη θητεία του στην Κύπρο ως έφεδρος λοχίας και πήρε μέρος στις μάχες ως αρχηγός πληρώματος άρματος μάχης. Πριν έναν περίπου χρόνο, για τη δράση του στην Κύπρο τού απονεμήθηκε από το υπουργείο Αμυνας το «Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων», που απονέμεται «για εξαιρετικές πράξεις και εξαίρετη ικανότητα σχετικά με τη διοίκηση και οργάνωση Μονάδας στο πεδίο της μάχης».

***

-- Ας κάνουμε μια μικρή περιγραφή για το πώς βρεθήκατε να υπηρετείτε τις μέρες εκείνες στην Κύπρο, αλλά και για το κλίμα...

-- Εμείς είμαστε σταλμένοι από την Ελλάδα και ειδικότερα αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, τα ονόματα των οποίων δεν αναφέρω γιατί δεν γνωρίζω αν θα ήθελαν να δημοσιευτούν. Η ΕΛΔΥΚ είναι Ελληνικές Δυνάμεις της Κύπρου με τη Συμφωνία της Ζυρίχης, όπου οι εγγυήτριες δυνάμεις επιτρεπόταν να έχουν εκεί στρατό. Η Ελλάδα 1.500 άτομα, η Τουρκία 900, οι Εγγλέζοι βεβαίως που είχαν από τότε τις βάσεις εκεί. Εγώ πήγα το Σεπτέμβρη του 1973 και στις 15 του Ιούλη του '74 έπρεπε να φύγω, να πάρω το απολυτήριό μου. Στις 15 του Ιούλη λοιπόν γίνεται το πραξικόπημα κι ενώ είχαμε ετοιμαστεί και περιμέναμε να μας πάρει το αυτοκίνητο να μας πάει στη Λεμεσό, όπου θα μπαίναμε στο καράβι για επιστροφή, μας είπαν ότι σκοτεινές δυνάμεις - έτσι μας λέγανε - επιβουλεύονται την Κυπριακή Δημοκρατία, ότι είμαστε υποχρεωμένοι να την υπερασπίσουμε και αναβάλλεται το ταξίδι. Στις 20 γίνεται η εισβολή των Τούρκων και βρέθηκαν οι δυνάμεις μας, οι λιγοστές, κατακερματισμένες.

-- Πού βρεθήκατε κατά τη διάρκεια της πρώτης εισβολής;

-- Στην πρώτη φάση, στον πρώτο «Αττίλα» ήμουν στην περιοχή του αεροδρομίου, εκεί άμυνα αντιαεροπορική κάναμε περισσότερο, παρά να έχουμε εμπλοκή σε κάποια μάχη στο μέτωπο. Εκείνο που θυμάμαι, το δυσάρεστο και θλιβερό γεγονός, είναι ότι 20 προς 21 ξημερώματα, ήρθαν ελληνικά αεροπλάνα με ειδικές δυνάμεις, νομίζω ήταν 14 τον αριθμό, η αποστολή «Νίκη», όπως λεγόταν, και χτυπήθηκαν από δικές μας δυνάμεις. Δεν είχαν επικοινωνία μεταξύ τους - και, απ' ό,τι λεγόταν, μας τις είχαν κόψει οι Αμερικανοί, το ΝΑΤΟ - οι διαβιβάσεις και δεν μας ειδοποίησε κανείς ότι αυτά είναι δικά μας, γιατί όλη μέρα οι Τούρκοι έριχναν αλεξιπτωτιστές...

-- Η δεύτερη εισβολή πού σας βρίσκει;

-- Στη δεύτερη εισβολή με έστειλαν στη Μόρφου, σε ένα χωριό που το λένε Σκυλλούρα. Εκεί είμαστε ένας ουλαμός με 5 αναγνωριστικά άρματα μάχης, μεταφοράς προσωπικού ήταν αυτά, τα οποία ήταν προπολεμικά, σαράβαλα. Αναποτελεσματικά, μπροστά στα Μ47 - Μ48 που είχαν οι Τούρκοι, δεν πιάνανε μία. Και είχαμε τη λεγόμενη εκεχειρία, κατά τη διάρκεια της οποίας οι Τούρκοι όλο και προχωρούσαν και καταλάμβαναν εδάφη, διαταγή από μας να μην ρίχνουμε, οι Τούρκοι κάθε μέρα μας βομβάρδιζαν, αλλάζαμε θέσεις για να καλυφτούμε. Κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας και ενώ η τακτική των Τούρκων ήταν να προχωρούν, ένας ουλαμός αρμάτων αποτελούμενος από δύο Μ47 και δύο Μ113 πέφτει σε ενέδρα δική μας, στις 2 Αυγούστου περίπου, στην περιοχή Κόρνος στον Πενταδάχτυλο και σε ναρκοθετημένο δρόμο. Ανατινάζεται το πρώτο, εγκλωβίζονται τα δύο, παίρνουμε από 'κει λάφυρα δύο άρματα μάχης τουρκικά, ένα Μ47 κι ένα Μ113. Μας ειδοποίησαν εμάς που ήμασταν εκπαιδευμένοι στα Μ47, Μ48, Μ113, να πάμε να τα πάρουμε, πήγε συνεργείο δικό μας, τα πήρε, τα φέρανε στη Σκυλλούρα και εκεί επισκευάσαμε το Μ47, αφού είχαμε πάρει και εξαρτήματα απ' το άλλο, το κατεστραμμένο, το καταστήσαμε λειτουργικό και ετοιμοπόλεμο.

Φωτογραφία της εποχής. Σε πρώτο πλάνο ο Κ. Δρόσος

-- Εσείς ήσασταν σε αυτό το άρμα;

-- Ναι, με εντολή του διοικητή της περιοχής εκεί, που ήταν κάτω απ' τις διαταγές του κι άλλα τμήματα, άλλαξε το πλήρωμα αυτό που αρχικά είχε τοποθετηθεί και ανέθεσε σε μένα να το αναλάβω ως αρχηγός πληρώματος, εγώ ζήτησα να πάρω πυροβολητή έναν Κύπριο, επειδή τον έβλεπα να έχει θάρρος, τσαγανό. Οδηγός του άρματος ένας πολύ ικανός τεχνίτης, Ελληνας υπαξιωματικός, συνοδηγός ένας Κύπριος στρατιώτης, γεμιστής ένας λοχίας, Ελληνας.

-- Πείτε μας για το τι συνέβη στη Σκυλλούρα.

-- Στις 14 αρχίζει η δεύτερη εισβολή, βομβαρδισμοί κ.λπ. Εμείς είμαστε καθηλωμένοι μέσα στο χωριό Σκυλλούρα, εφόσον είχαν φύγει οι κάτοικοι, βάλαμε τα άρματα μέσα για καλύτερη κάλυψη, δεν ήταν και οι κάτοικοι μέσα. Στις 15 Αυγούστου, τρεις η ώρα το μεσημέρι, εγώ κοιμόμουν κάτω απ' το άρμα, εξουθενωμένοι όπως ήμασταν όλες τις μέρες. Σε κάποια στιγμή αισθάνομαι να με κλωτσάει ο συνοδηγός και να μου λέει «ήρθαν οι Τούρκοι απέναντι». Πανικόβλητος σηκώνομαι, κοιτάω απέναντι γύρω στα 70 - 80 μέτρα ένα Μ47 τουρκικό και Μ113 μεταφοράς προσωπικού. Μπήκαμε μέσα εν πάση περιπτώσει στο άρμα, γρήγορα - γρήγορα, υπό το κράτος πανικού, σκοπεύει ο πυροβολητής, μόλις με ενημερώνει ότι το έχει στο στόχαστρο, πυρ κι εγώ, κατευθείαν ρίχνουμε στο πρώτο, το οποίο το ανατινάξαμε, ήταν πολύ κοντινή η απόσταση, και με τα πολυβόλα ο πυροβολητής και ο συνοδηγός γάζωσαν το Μ113.

-- Οσο συνέβαιναν αυτά, ήσασταν μαζί με τον υπόλοιπο ουλαμό;

-- Ο υπόλοιπος ουλαμός, τα υπόλοιπα άρματα μαζί με τον διοικητή, τον ίλαρχο, είχαν πάει στη Φιλιά, ένα ύψωμα κοντά στη Σκυλλούρα, αλλά πιο πίσω, η Φιλιά ήταν η δεύτερη γραμμή άμυνας. Δεν είχαμε επικοινωνία μαζί τους γιατί ήταν τουρκικό το άρμα και είχαμε διατηρήσει τα διακριτικά, είχαμε τον ασύρματο τον τουρκικό. Αποκοπήκαμε απ' τους υπόλοιπους γιατί το δικό μας δεν χωρούσε μέσα στα στενά δρομάκια του χωριού. Ετσι, η μόνη διέξοδος που είχαμε ήταν προς το γήπεδο στην άκρη του χωριού. Αμέσως λοιπόν μετά που χτυπήσαμε το πρώτο άρμα, κινηθήκαμε προς το γήπεδο με σκοπό κι εμείς καταρχήν να πάμε κοντά στους άλλους.

Βγαίνοντας στο γήπεδο, πέφτουμε σε μια ίλη εχθρικών αρμάτων, είχαν προλάβει οι Τούρκοι από άλλο σημείο και είχαν μπει μέσα. Τώρα τι κάνουμε; Εκείνη τη στιγμή, εκτιμώντας την κατάσταση τη δύσκολη στην οποία βρισκόμαστε και έχοντας υπόψη ότι έχουμε τουρκικά διακριτικά, λέω στον οδηγό προχώρα όπως οι Τούρκοι και στον πυροβολητή στρέψε το πυροβόλο όπως οι Τούρκοι. Μπαίνουμε μέσα τους, δεν μας πήραν είδηση και προχωρήσαμε σε παράταξη όπως και αυτοί. Είχαμε έναν από δεξιά μας, τον οποίο κάποια στιγμή τον χτυπήσαμε, τον καταστρέψαμε. Διαπιστώνοντας αυτό το γεγονός, οι Τούρκοι αλαφιάστηκαν, γύρισαν πίσω, πάλι μέσα στο γήπεδο, ανασυντάχτηκαν, ούρλιαζαν στον ασύρματο, ο πυροβολητής που ήξερε τούρκικα κάτι έπιανε, δεν καταλάβαιναν που είναι ο εχθρός εν πάση περιπτώσει. Αφού ανασυντάχτηκαν, ξαναπροχώρησαν, γιατί προχωρούσαν σε ύψωμα τώρα, το χωριό ήταν κάτω χαμηλά σε επίπεδο μέρος και ανεβαίναμε προς τη Φιλιά. Σκοπός των Τούρκων ήταν να φτάσουν στη Μόρφου.

-- Πόσα ήταν τα τουρκικά άρματα περίπου;

-- Η ίλη απαρτίζεται από 15-16-17 εκεί μέσα... Ε, τώρα πιθανόν να ήταν μια ίλη, δεν μπορούσαμε να υπολογίσουμε, πάντως το γήπεδο ήταν κατακόκκινο απ' τα πανιά παραλλαγής που είχαν πάνω κι απ' τις σημαίες. Στη συνέχεια, αφού ανασυντάχτηκαν ανέβαιναν πάλι, πάλι κι εμείς μέσα εκεί κανονικά, χωρίς να δίνουμε σημεία ποιοι είμαστε, πάλι τους χτυπάμε, πάλι τα ίδια πίσω, πάλι ανασύνταξη και κράτησε αυτή η ιστορία περίπου 1,5 με 2 ώρες, γιατί πηγαίναμε, μόλις τους χτυπούσαμε ξαναγύριζαν, ανασυντάσσονταν, ξαναπροχωρούσαν, ώσπου στο τέλος μας παίρνουν χαμπάρι και έρχονταν όλες οι βολές, οκτώ - δέκα μαζί και σκάγαν δεξιά - αριστερά. Ημασταν λίγο μακριά, όμως, γιατί το είχαμε προνοήσει κι ευτυχώς ήταν και το μέρος έτσι που καλυπτόμασταν κάπως και τη γλυτώσαμε. Οπότε λέω τώρα στον οδηγό «δώστα όλα στη Μαρμάρω» - Μαρμάρω λέγαμε το τανκς - για να βγούμε από πάνω. Πράγματι, λοιπόν, μας έβγαλε ασπροπρόσωπους, δεν έκοψε καμιά ερπύστρια να μας αφήσει στη μέση και βγήκαμε από πάνω, καλυφτήκαμε, εκεί συναντήσαμε και τους άλλους, τους δικούς μας και συνεχίσαμε να τους χτυπάμε από διαφορετικά σημεία κάθε φορά. Απολογισμός πέντε κατεστραμμένα, κατ' άλλους εφτά, εγώ απ' το οπτικό πεδίο που είχα μέτρησα πέντε, το πέμπτο το χτυπήσαμε από πάνω.

-- Για τη συνολική εξέλιξη ποια ήταν η ιδιαίτερη σημασία αυτής της μάχης;

-- Κρατήσαμε καθηλωμένους τους Τούρκους μέχρι αργά το απόγευμα, δεν μπόρεσαν να φτάσουν στη Μόρφου τη μέρα που είχαν προγραμματίσει, στις 15, έμειναν εκεί, στη Σκυλλούρα, και έφτασαν την άλλη μέρα στη Μόρφου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, και γι' αυτό είμαι και περήφανος, να προλάβουν να υποχωρήσουν ένοπλα και άοπλα τμήματα απ' την περιοχή Ασώματος Μύρτου. Εάν πήγαιναν στις 15, όπως είχαν σχεδιάσει, θα απέκοπταν τουλάχιστον 3.000 κόσμο, που εξαιτίας αυτής της καθυστέρησης πρόλαβαν και απεγκλωβίστηκαν.

Στη συνέχεια, πήγαμε κι εμείς το βράδυ στη Μόρφου κι ενώ το Ραδιοφωνικό Ιδρυμα Κύπρου ανακοίνωνε ότι κατελήφθη η Μόρφου στις 15, αυτό δεν είχε συμβεί, μείναμε μόνοι μας εκεί, κοιμηθήκαμε, στρατοπεδεύσαμε και την άλλη μέρα φύγαμε και πήγαμε στο χωριό Αγιοι Τριμιθιάς. Μείναμε εκεί μέχρι τα Χριστούγεννα, τότε απολύθηκα τελικά.

-- Απολύεστε, λοιπόν, τελειώνει η ιστορία. Οταν απολύεστε δεν υπάρχει κάποια τιμή απ' το στράτευμα. Πώς ανακινήθηκε η ιστορία;

-- Κατά καιρούς δημοσιευόταν αυτό σε διάφορα σάιτς και στρατιωτικά έντυπα, γινόταν λόγος για ένα τουρκικό καταληφθέν άρμα μάχης που στο χωριό Σκυλλούρα έδωσε μάχη και κατέστρεψε πολλά τουρκικά άρματα και μετά άρχισαν και λέγανε, ε, σιγά - σιγά... Και μένα με είχε πάρει τηλέφωνο ένας δημοσιογράφος, είχε βρει τους άλλους, το πλήρωμα, άλλους ανθρώπους και γραφόταν, αλλά πολλά χρόνια μετά απ' όταν απολύθηκα, εγώ δεν είχα πάρει είδηση τίποτα απ' αυτά, ούτε παρακολουθούσα, τίποτα. Εμένα και δύο άλλους μας απένειμαν Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων πέρυσι, δηλαδή μετά από πολλά χρόνια.

Επίσης, πέρασαν πολλά χρόνια για να αναγνωριστούμε ότι ήμασταν στην Κύπρο και υπηρετήσαμε και στην πρώτη γραμμή. Μέχρι το 1998 δεν φαινόμασταν πουθενά και όσοι είχαν πέσει εκεί πήγαν «σαν τα σκυλιά στ' αμπέλι». Κι ακόμα και σήμερα υπάρχουν αγνοούμενοι.

-- Και φτάνουμε στο σήμερα, στην υποδοχή των λειψάνων...

-- Το πληροφορήθηκα, τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ όλες τις έρευνες για τους αγνοούμενους, πληροφορήθηκα ότι θα επαναπατριστούν οστά αγνοούμενων που με τη βοήθεια της επιστήμης αναγνωρίστηκαν και πήγα στη βάση της Δεκέλειας, όπου εκεί θα ερχόντουσαν, θα τα υποδεχόταν η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον υπουργό Εθνικής Αμυνας. Παραβρέθηκα με τον βουλευτή Ν. Καραθανασόπουλο στην αντιπροσωπεία του Κόμματος. Μάλιστα, πήγαμε και πιο νωρίς, κανονικά, αλλά καθυστέρησε το αεροπλάνο και μας ειδοποίησαν ότι θα πρέπει να περιμένουμε, οπότε λέμε «ας πάμε λίγο έξω, να πιούμε έναν καφέ». Εκεί που περπατούσαμε πέφτουμε πάνω στον Κασιδιάρη, παρεμπιπτόντως να πω ότι με τον Κασιδιάρη συνομιλούσε ένας αυτοαποκαλούμενος πρόεδρος συνδέσμου πολεμιστών Κύπρου. Βλέποντάς τον εκεί αγανάκτησα. Τι δουλειά έχουν εκεί οι χρυσαυγίτες, αυτοί οι ναζιστές εγκληματίες που υμνούν τον Μεταξά και τον Παπαδόπουλο, τη χούντα δηλαδή, που η χούντα ήταν υπεύθυνη γι' αυτό που έπαθε η Κύπρος, την τουρκική εισβολή και την κατάληψη ενός σημαντικού μέρους της; Αυτοί έκαναν το πραξικόπημα και έστρωσαν το έδαφος να επέμβει η Τουρκία. Εχει βαριές ευθύνες η κυβέρνηση που τους καλεί σε τέτοιες τελετές.

-- Τι λέτε για τη σημερινή κατάσταση στην Κύπρο, για τα παζάρια που γίνονται και τη «λύση» που προωθείται για το Κυπριακό;

-- Σήμερα, 43 χρόνια μετά από τα γεγονότα που περιγράψαμε πιο πάνω, το πραξικόπημα της ελληνικής χούντας και της ΕΟΚΑ Β' σε βάρος της κυβέρνησης Μακαρίου, που έδωσε το έναυσμα για την τουρκική εισβολή, αποτελεί απόδειξη για το μέχρι πού μπορεί να φτάσουν δυνάμεις και κυβερνήσεις, που έχουν δεσμευτεί να υλοποιούν τους ΝΑΤΟικούς ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς. Ο ελληνικός λαός πρέπει να παραμείνει σταθερά αλληλέγγυος στον κυπριακό λαό, στον αγώνα του ενάντια στην κατοχή και σε οποιοδήποτε διχοτομικό σχέδιο. Το δίκαιο αίτημα για μια Κύπρο Ενιαία, Ανεξάρτητη, ένα και όχι δύο κράτη, με Μία και Μόνη Κυριαρχία, μία Ιθαγένεια και Διεθνή Προσωπικότητα, ελεύθερη από ξένες βάσεις και στρατεύματα, χωρίς ξένους εγγυητές και προστάτες, κοινή πατρίδα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, δεν ακυρώνεται από τις δυσκολίες του σημερινού αρνητικού συσχετισμού δυνάμεων. Γιατί είναι η μόνη θέση που απαντά ακριβώς στα σημερινά επείγοντα προβλήματα και δίνει προοπτική στην πάλη του κυπριακού λαού, όλων των λαών της ευρύτερης περιοχής μας.

Φωτογραφία Μπαμπη Υφαντή 

Η λίμνη από τον προφήτη Ηλία του Βελουχιού.

Αύγουστος 2008   Άγιος Γεώργιος ο Γιώργος Μπερτσιάς και ο Μπαμπης Κρανιάς και η λοιπή παρέα 

Πανηγύριώτες της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος γλεντούν στο προαύλιο της εκκλησίας δίπλα στο ποτάμι Κόκκινο . Η περιοχή τώρα είναι στο βυθό της λίμνης .

Δημήτριος Μπερτσιάς. Ένας αριστοκράτης του ήθους

• 09 Ιουλίου 2017
•  

Tην 5η Ιουνίου, εορτήν του Αγίου Πνεύματος, το Μεσολόγγι φτώχυνε σε πνεύμα. Έφυγε για την χώρα «των ακτίστων δωρεών της χάριτος του Παρακλήτου Πνεύματος» ο καθηγητής - Θεολόγος Δημήτριος Μπερτσιάς (για όλους εμάς τους αδελφικούς του φίλους «ο Μήτσος μας»).

Ο Δημήτρης ανήκε στην γενιά εκείνων των παιδιών που μετρούσαν τις γυμνασιακές τάξεις με χιλιάδες χιλιόμετρα ποδαρόδρομο. Μια αναδρομή στο παρελθόν θα αναδείξει τον αγώνα, τον κόπο και τις δυσκολίες που ο Δημήτρης και τόσοι άλλοι συνομήλικοι του, αντιμετώπισαν στην προσπάθειά τους να τελειώσουν το Γυμνάσιο.

Στα γυμνασιακά μας χρόνια, στην επαρχία Μεσολογγίου, πλήρες Γυμνάσιο λειτουργούσε μόνο στο Μεσολόγγι. Αν θυμάμαι καλά το Αιτωλικό είχε μόνο ημιγυμνάσιο (δηλαδή τις τρεις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου). Σε όλο τον νομό, πλήρη Γυμνάσια λειτουργούσαν στο Αγρίνιο, στο Θέρμο, στον Αστακό, στην Αμφιλοχία και ίσως στη Γαβαλού.

Οι μαθητές του Γυμνασίου Μεσολογγίου (αργότερα «Παλαμαϊκή Σχολή»), διακρίνονταν σε τρεις ομάδες:

Στους τυχερούς Μεσολογγίτες, δηλαδή στους μαθητές που η οικογένειά τους κατοικούσε μόνιμα στο Μεσολόγγι.

Στους λιγότερο τυχερούς, που προέρχονταν από τα χωριά της επαρχίας Μεσολογγίου. Από την Άνω & Κάτω Βασιλική (Βασιλακόπουλοι), από το Περιθώρι (Χαραλαμπόπουλος), από τον Γαλατά (Βερελής, Καρακώστας, Ψαθάς), από το Μποχώρι (Λαναράδες, Φαλίδας, Παπαδήμας, Κωνσταντακόπουλος), από τον Άγιο Γεώργιο (Καρβέλης), από το Αιτωλικό, το Νιοχώρι (Τσιγάρα, Λαγού, Παππά), από την Πεντάλοφο (Μυλαράς), από την Κατοχή (Ρόμπολας, Λαχανάς), από τη Γουριά (Κοντός, Γαρδέλης, Κουφός), από την Μάστρου (Τσακαλώζου), κ.λπ. Αυτοί νοίκιαζαν σε κάποια οικογένεια στο Μεσολόγγι ένα δωμάτιο και έμεναν είτε μόνοι ή και δύο μαζί, αν ήταν αδέλφια ή πολύ γνωστοί. Συνήθως πήγαιναν το Σαββάτο μεσημέρι μετά το μάθημα (τότε τα σχολεία λειτουργούσαν και το Σάββατο) στο χωριό τους και γύριζαν την Κυριακή το απόγευμα, πάντα με ένα καλάθι με ψωμί, τυρί, αυγά και φαγητά για την εβδομάδα που ερχόταν.

Η τρίτη ομάδα, οι καθόλου τυχεροί, ήταν οι συμμαθητές μας από τον Άγιο Θωμά, την Αγριλιά και τον Μεσοκάμπο (Σφυρής, Μπερτσιάς, Ντρούκας, Παπακωστόπουλος, Παλάσκας, Κατσούλης (όχι οι Μεσολογγίτες), Βλαχογιάννης, Γκιούσας, κ.α.). Αυτοί πεζοπορούσαν καθημερινά μία και μιάμιση ώρα για να ‘ρθουν στο Γυμνάσιο κι άλλο τόσο για να γυρίσουν στα σπίτια τους. Και το χειμώνα, που η βροχή στο Μεσολόγγι ξεχνούσε να σταματήσει, έρχονταν στο Σχολείο μούσκεμα και στέγνωναν παρακολουθώντας το μάθημα, για να ξαναβραχούν γυρίζοντας στα σπίτια τους. Οι πιο ευκατάστατοι είχαν ομπρέλα, κάτω απ’ την οποίαν έμπαιναν πολλές φορές δύο και τρεις μαζί προστατεύοντας μόνο το κεφάλι τους. Κι άλλες φορές η ομπρέλα ήταν τρύπια ή με σπασμένες απ’ τον αέρα μπανέλες. Κι ήταν και μερικοί τόσο φτωχοί, που για να μη χαλάσουν τα μόνα παπούτσια που είχαν, τα ‘βγαζαν κι έρχονταν ξυπόλυτοι μέχρι την Πύλη της πόλης και τα φορούσαν εκεί για να ρθούν στο Γυμνάσιο. Κι ύστερα τα ξανάβγαζαν στο γυρισμό κι έφταναν στα σπίτια τους με ξυλιασμένα απ’ το κρύο και τη βροχή πόδια.

Θεέ μου, τώρα που το σκέπτομαι, τι ηρωισμό αλήθεια διέθεταν αυτά τα παιδιά, απ’ τα οποία αναδείχθηκαν αργότερα σπουδαίοι επιστήμονες, πολύτιμοι κοινωνικοί εργάτες, εξαίρετοι οικογενειάρχες και λειτουργοί του Υψίστου! Από τι πνευματικές δυνάμεις θα ‘χε στερηθεί η πατρίδα μας, αν αυτά τα παιδιά δεν είχαν το κουράγιο να κάνουν κάθε μέρα αυτή την ηρωική πορεία!

Πόσα πράγματα έχει να διδάξει στους σημερινούς μαθητές της χλιδής και της ανέσεως, αλλά και της ήσσονος προσπαθείας, που φλυαρούν συνεχώς για τα δικαιώματά τους και τη σχολική καταπίεση, η καθημερινή προσπάθεια που οι συμμαθητές μας αυτοί κατέβαλαν!

Ένας από τους μαθητές της τελευταίας ομάδας ήταν και ο Δημήτρης». Με πολύ αγώνα και χίλιες δυσκολίες, κόπο και μόχθο καθημερινό τελείωσε το Γυμνάσιο. Η πνευματική επικοινωνία του με τον αείμνηστο π. Κωνσταντίνο Πούλο, τον μετέπειτα Μητροπολίτη Διδυμοτείχου, Πρωτοσύγκελλο τότε στο Μεσολόγγι και ιδιαίτερα με τον κατηχητή μας αείμνηστο κυρ - Μήτσο, τον μετέπειτα Μητροπολίτη Εδέσσης Καλλίνικο, τον οδήγησαν στην Θεολογική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών και στο οικοτροφείο «ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ».

Παρ’ όλον ότι γνωριζόμαστε και στο Μεσολόγγι, κοντά στον π. Κωνσταντίνο και τον κυρ - Μήτσο, η βαθειά αδελφική φιλία αναπτύχθηκε κυρίως στα φοιτητικά μας χρόνια. Υπήρξαμε για τέσσερα χρόνια συμφοιτηταί στο ίδιο έτος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνοικότροφοι στο φοιτητικό οικοτροφείο «ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ». Συμφοιτητές μας στο ίδιο έτος ήταν ο καθηγητής φιλοσοφίας Χρήστος Γιανναράς, ο μετέπειτα καθηγητής καρδιολογίας Γιώργος Παπαζάχος, οι θεολόγοι - συγγραφείς Νίκος Σωτηρόπουλος, Θανάσης Κοταδάκης, Σωκράτης Νίκας, Νίκος Κοπιδάκης, Πέτρος Πανταζόπουλος, ο Μεσολογγίτης Κώστας Παπαδόπουλος, ο Χρήστος Σκρέκας και άλλοι θεολόγοι εκπαιδευτικοί, όπως και μετέπειτα κληρικοί (π. Γεώργιος Καψάνης, ηγούμενος Ι. Μονής Γρηγορίου Αγίου Όρους, π. Κων/νος Βαστάκης, πατήρ Ηλίας Βολονάκης, π. Κων/νος Τσίγκας, π. Αθανάσιος Δούσης, π. Χαράλαμπος Δημητρακάκης, κ.λπ.) και επίσκοποι (ο Αρχιεπίσκοπος Σινά Δαμιανός, ο Ηλείας Γερμανός, ο Μεγάρων Βαρθολομαίος, ο Κομοτηνής Δαμασκηνός, ο Θήρας Παντελεήμων).

Με τον Δημήτρη στο οικοτροφείο μείναμε πολύ καιρό στο ίδιο δωμάτιο και περάσαμε ατέλειωτες ώρες διαβάζοντας τις ίδιες σημειώσεις για τις εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο.

Κάθε Κυριακή εκκλησιαζόμαστε μαζί είτε στην Καπνικαρέα για να ακούσουμε το κήρυγμα του καθηγητού μας Παναγιώτη Τρεμπέλα, είτε στο Μητροπολιτικό Ναό, όπου ιεροκήρυξ ήταν ο εκ Μεσολογγίου αρχιμανδρίτης π. Χριστοφόρος Παπουτσόπουλος. Μετά, επειδή και οι δύο είμαστε κατηχηταί, φεύγαμε για τους ναούς όπου κάναμε το κατηχητικό. Την Κυριακή το απόγευμα πάλι προσφορά στη νεολαία, στις Χριστιανικές Μαθητικές Ομάδες (Χ.Μ.Ο.).

Και από Δευτέρα δουλειά και Πανεπιστήμιο, με ενδιάμεσο φροντιστήριο Κατηχητών, Κύκλο Μελέτης της Αγίας Γραφής, παρακολούθηση των διαλέξεων προς τους φοιτητάς του Ιωάννη Κολιτσάρα και του «φροντιστηρίου της Χριστιανικής Φοιτητικής Ενώσεως (Χ.Φ.Ε.)» με τον π. Ηλία Μαστρογιαννόπουλο. Έτσι περάσαμε μαζί με τον Δημήτρη τέσσερα χρόνια σπουδών, εργασίας, πνευματικής καλλιέργειας, αλλά και πνευματικής προσφοράς.

Τόσο στο Πανεπιστήμιο, μεταξύ των συμφοιτητών μας, όσο και στο οικοτροφείο μεταξύ των συνοικοτρόφων μας, ο Δημήτρης ήταν ιδιαίτερα αγαπητός. Ήταν πάντοτε ο χαρούμενος άνθρωπος. Ο ανεξίκακος, ο ανεπιτήδευτος και ο άδολος. Ποτέ δεν κατηγορούσε κανέναν και όταν άκουγε να κατηγορούν κάποιον, αυτός θα εύρισκε να πει κάποιο καλό λόγο, θα εύρισκε προσόντα να επαινέσει. Είχε μια αξιοζήλευτη ιδιότητα. Έλειπε από κάθε αντίθεση, διχόνοια ή καυγά και ήταν παρών σε κάθε προσπάθεια συνδιαλλαγής και συμφιλιώσεως. Η απλότητά του σου δημιουργούσε εμπιστοσύνη. Ήξερες ότι ο Δημήτρης ήταν αυτός που έβλεπες, χωρίς να υπάρχουν περιθώρια υποψίας για κάτι άλλο. Ένας ατόφιος, διαφανής, αδαμάντινος χαρακτήρας. Ένας αριστοκράτης του πνεύματος και του ήθους. Από όλους αγαπητός. Για την καλή καρδιά του, το πηγαίο χιούμορ του και το διαρκές χαμόγελό του στην παρέα τον λέγαμε: «ο αδελφός χαμόγελο».

Όπου πέρασε μόνο αγάπη σκορπούσε, χαρά και ειρήνη. Όλες τις δυσκολίες τις αντιμετώπιζε με ψυχραιμία, με το χαμόγελο, την αγάπη και την ειρήνη του Θεού. Και με ταπείνωση που τον συνόδευε σε όλη του τη ζωή. Χαρακτηριστικό αυτής της αρετής είναι ότι ως ιεροκήρυξ προτιμούσε να κηρύττει σε ενοριακούς ναούς των χωριών και όχι σε ενορίες μεγάλων πόλεων.

Στα κηρύγματαά του δεν επεδίωκε τον εντυπωσιασμό του ακροατηρίου, αλλά την πνευματική οικοδομή του. Γι’ αυτό μιλούσε απλά, χριστοκεντρικά, πατερικά, με παραδείγματα από την καθημερινή ζωή, ώστε να τον καταλαβαίνει όλο το ακροατήριο. Και στα γραπτά του, που έχουν δημοσιευθεί στον τοπικό Τύπο και που κυρίως πραγματεύεται κοινωνικά θέματα, είναι το ίδιο απλός, σαφής πρακτικός, εκθέτοντας με παρρησία την αλήθεια της Εκκλησίας και καυτηριάζοντας χωρίς περιστροφές τις κοινωνικές πληγές και τις κοινωνικές παρεκτροπές.

Αλλά και όσοι είχαν την ευλογία να είναι μαθητές του στο Γυμνάσιο διατηρούν τις καλύτερες αναμνήσεις από τον θεολόγο - καθηγητή που επεβάλλετο με το λόγο του, το ήθος του, την αγάπη του και όχι με το βαθμολόγιο.

Έτσι έμεινε σε όλη του τη ζωή. Ο ευθύς, ο οικοδομητικός, ο άνθρωπος της αγάπης και της καταλαγής. Ο φίλος της παρέας και της συντροφιάς. Ο πνευματικός οικοδόμος, ο ακάματος εργάτης του Ευαγγελίου.

Δύο βράδια πριν την εκδημία του μιλήσαμε στο νοσοκομείο του Ρίου όπου νοσηλευόταν. Όπως πάντα ήταν αισιόδοξος, με εμπιστοσύνη στην πρόνοια και την αγάπη του Θεού και το πηγαίο χιούμορ να μην τον εγκαταλείπει.

Αξέχαστε αδελφέ Δημήτρη, στην «χώρα του αχωρήτου», όπου αναπαύεται η αγιασμένη ψυχή σου, δεήσου και για μας.

Νίκος Ι. Γαλέτας

Διπ/χος Μηχ/γος - Ηλεκτρολόγος Ε.Μ.Π. - Πτ/χος Θεολογίας

Πρ.Γενικός Δ/ντης ΕΤΕΒΑ

Πρ. Γενικός Δ/ντής και Αντιπρόεδρος EUROBANK PROPERTIES

 

ΠΑΝΗΓΥΡΙ Τ’ ΑΗ ΓΙΩΡΓΙΟΥ ΣΤΟ ΠΑΛΑΙΟΞΑΡΙ ΛΙΔΩΡΙΚΙΟΥ

 

Στο δημοτικό τραγούδι η Παγώνα  και στο κλαρίνο ο Κοντογιάννης

Φωτο: WWW.Lidorik.Com 

Απ’ το  βιβλίο του Γεωργίου  Παπαθανασίου 

"Η αυτοθυσία των  δασκάλων Ναυπακτίας και Δωρίδας" 

Έκδοση Παπαχαραλαμπείου Βιβλιοθήκης Νυπάκτου.

Λούτσοβος  Ιωάννης του  Νικολάου. Γεννήθηκε στο  Λούτσοβο (σημερινό  Κόκκινο) Δωρίδος το 1883. Αποφοίτησε  απ’ το Σχολαρχείο Λαυρίου. Υπηρέτησε  ως  δάσκαλος στα  χωριά  Λούτσοβο, Άβορο, Κονιάκο και  Κλήμα. Την 11-9-1943 τον  επισκέφτηκε  ο ανιψιός του γιατρός  Γεώργιος Αρμύρος με τον Άγγλο Τζεφ και τον  ειδοποίησε ότι την  επομένη θα  γινόταν επίθεση των Γερμανών  στο  Λιδορίκι. Ως  ενεργό  μέλος  της  Εθνικής  αντίστασης στο 5/42 Σύνταγμα  Ευζώνων πρωτοστάτησε στη  φυγάδευση των  κατοίκων του  Λιδορικίου. Τελικά την 12–9–1943 οι κάτοικοι σώθηκαν, αλλά οι Γερμανοί σκότωσαν στο Λιδορίκι το  δάσκαλο και άλλα δύο  άτομα, που δεν πρόλαβαν να  φύγουν.

1954 , γάμος  Ν Κολοκύθα ( Πανουργιά)  και Ευθυμίας Κλώσσα.Η φωτογραφία είναι από τον σύνδεσμο Λιδωρικιωτών η Γκιώνα .

Ο Νίκος Κολοκυθας που είχε το σπίτι του στην είσοδο του Λιδωρικίου στις Λάκες ήταν το πρώτο σπίτι που συναντούσαμε  όπως ερχόμασταν από το Στενό.

Είχε καταγωγή από τον Κόκκινο και ήταν  υπάλληλος στα ΚΤΕΛ και φωτογράφος .

Με την φωτογραφική του μηχανή αποτύπωσε μια ιστορία 50 ετών μιας εποχής που έχει φύγει ανεπιστρεπτί για την ορεινή Δωρίδα . 

Μακάρι να υπήρχε τρόπος και το φωτογραφικό αρχείο του Νίκου Πανουργιά και του άλλου μας φωτογράφου, του Σωτήρη Γιαλαμά , να αναδειχθούν και να εκδοθεί ένα φωτογραφικό οδοιπορικό της Δωριδας της περασμένης πενηνταετίας.

Φωτογραφία από το αρχείο του Θαναση Στέφου 

ΛΙΔΩΡΙΚΙ 1957, στο Ραφείο του  Χαρ. Κολοκύθα  (όρθιος από αριστερά), επάνω δεξιά ο  A Στέφος, καθιστός από αριστερά ο Μιλτ. Κολοκύθας από το χωριό Αγλαβίστα και δίπλα του ο Χρήστος Παπαθανασίου  από την Σκαλούλα.

Εξοχική κατοικία στην ορεινή Δωρίδα

Το κτήριο επιχειρεί να συνταιριάξει γνώριμες παραδοσιακές
 μορφές με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική σύνθεση.

Της Λένας Μάντζιου

Η κατοικία κτίστηκε στην ορεινή Δωρίδα, σε υψόμετρο 850μ. 
Το οικόπεδο βρίσκεται εντός του οικισμού, είναι διαμπερές, έχει
 κλίση και θέα νοτιοανατολική προς την οροσειρά των Βαρδουσίων.

Κεντρική ιδέα της πρότασης είναι ο αυστηρός πέτρινος πύργος 
τετράγωνης κάτοψης ο οποίος στεγάζεται με μία μεταλλική πυραμίδα
 και περιέχει έναν ελεύθερο εσωτερικό χώρο. 

Το κτίριο επιχειρεί να συνταιριάξει γνώριμες παραδοσιακές μορφές με τη
 σύγχρονη αρχιτεκτονική σύνθεση. Η ανάρτηση μεταλλικών κατασκευών
 (γέφυρα, εξώστης) από την πελεκημένη λιθοδομή, και οι αναλογίες κενών
 πλήρων συνθέτουν την εξωτερική μορφή του κτιρίου. 
Το σπίτι θεωρήθηκε ως μια κατακόρυφη οντότητα, ένας πύργος που ριζώνει
 στο έδαφος και καθώς ανυψώνεται από το υπόγειο ως τη σοφίτα προσφέρει
 διαφορετικές εμπειρίες στο κάτοικο . Το σπίτι κέλυφος που αντιστέκεται 
στον άνεμο που το πολιορκεί, που θερμαίνεται από τον χειμερινό ήλιο, 
και δροσίζεται από τον καλοκαιρινό αγέρα, που προστατεύει τον κάτοικο
 αλλά και τον διαπλάθει.

 

Η κατοικία βρίσκεται σε ορεινή δύσβατη περιοχή όπου τον χειμώνα το
 κλίμα είναι ψυχρό, κατά δε την εαρινή και θερινή περίοδο η διακύμανση
 της θερμοκρασίας (ημέρα - νύχτα ) είναι σημαντική. Ο βιοκλιματικός
 σχεδιασμός της εξοχικής κατοικίας θεμελιώνεται στα ακόλουθα παθητικά
 συστήματα και κατασκευαστικές επιλογές: 

• συμπτυγμένος όγκος του κτίσματος
• θερμική αδράνεια περιβλήματος
• άμεσα ηλιακά κέρδη
• ηλιοπροστασία
• αεριζόμενη στέγη
• διαμόρφωση των όψεων ανάλογα με τον προσανατολισμό
• εσωτερική διαρρύθμιση των χώρων ανάλογα με τον προσανατολισμό και τη θέα
• φυσικός δροσισμός
• θέρμανση με ενεργειακό τζάκι κλειστής εστίας
• χρήση τοπικών συνεργείων και υλικών
• φύτευση φυλλοβόλων δένδρων στον περιβάλλοντα χώρο 

Το κέλυφος της κατοικίας αντιμετωπίζεται σαν ένα δυναμικό φίλτρο που
 μετατρέπει τις εξωτερικές κλιματικές συνθήκες στις επιθυμητές συνθήκες
 εσωτερικού μικροκλίματος για εξοικονόμηση ενέργειας και εξασφάλιση 
θερμικής άνεσης όλο τον χρόνο.
Η μορφή του κτίσματος έχει όγκο συμπτυγμένο εκθέτει το ελάχιστο της 
εξωτερικής επιφάνειας στο περιβάλλον και ελαχιστοποιεί τις
 απώλειες θερμότητας. Η τοιχοποϊια (πέτρα 30 εκ, θερμομόνωση 
5εκ, τούβλο 9 εκ, σοφάς) διασφαλίζει την θερμική αδράνεια του περιβλήματος
Η χειμερινή χρήση της κατοικίας παρουσιάζει υψηλές απαιτήσεις 
σε θέρμανση, οι οποίες καλύπτονται ικανοποιητικά από το βοηθητικό
 σύστημα θέρμανσης, (ενεργειακό τζάκι που βρίσκεται στη μεσαία 
στάθμη και περιστασιακή λειτουργία δύο σωμάτων λαδιού στις
 δύο χαμηλότερες στάθμες).

Η λιτή και αυστηρή εξωτερική μορφή πηγάζει από τα παλαιά
 πέτρινα ορθογώνια κτίσματα του οικισμού, με τους περιορισμένους
 σε έκταση ξύλινους εξώστες. Η χρησιμοποίηση τοπικών λίθων και 
η επιλογή κατασκευαστικών συνεργείων από τα γύρω χωριά συνδύασε 
την εμπειρία από τον παραδοσιακό τρόπο δόμησης με τις σύγχρονες 
αντιλήψεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων.
Η αντιμετώπιση των όψεων λαμβάνει υπόψη αφενός τον 
προσανατολισμό και την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας 
αφετέρου τη θέα. Η διαφοροποίηση των όψεων εκφράζει το 
διαφορετικό ρόλο κάθε πλευράς: Η νότια όψη συγκεντρώνει μεγάλα 
ανοίγματα για απόκτηση άμεσου ηλιακού κέρδους κατά τον χειμώνα 
και αξιοποίηση της θέας. Η βορινή όψη έχει μικρά ανοίγματα για να
 περιορίσει τις απώλειες κατά τον χειμώνα, αλλά να συμβάλλει στον 
σχηματισμό ρεύματος αέρα για τον δροσισμό κατά το καλοκαίρι.
 Η δυτική όψη, η οποία λόγω των τοπογραφικών δεδομένων δε λιάζεται 
το χειμώνα ούτε έχει αξιόλογη θέα, περιορίζει στο ελάχιστο τα ανοίγματα. 
Η ανατολική όψη συγκεντρώνει τα ανοίγματα μόνο στους χώρους 
διημέρευσης για να τους αποκαλύψει τη θέα των Βαρδουσίων,
 ενώ στο κλιμακοστάσιο παραμένει συμπαγής για να περιορίσει τις θερμικές απώλειες.

 

Πίσω από τις λιτές αυστηρές όψεις κρύβεται ένας αρκετά σύνθετος
 εσωτερικός χώρος με ποικιλία επιπέδων, εσωτερικούς εξώστες και
 διαφάνεια. Η αξιοποίηση της κλίσης του οικοπέδου επέτρεψε την
 άμεση επέκταση της κατοικίας σε διαφορετικά επίπεδα της αυλής. 
Η διαμόρφωση της άμεσης προσπέλασης από το μονοπάτι , 
διαμέσου της γέφυρας στην υψηλότερη στάθμη και τη κατάληξη
 στον μοναδικό εξώστη, μελετήθηκε με στόχο την σταδιακή 
αποκάλυψη της θέας και την οργάνωση του εσωτερικού χώρου. 
Οι χαράξεις επιμερίζουν την κάτοψη σε σχήματα διαφορετικών
 μεγεθών, προδιαγράφοντας τόπους με ιδιαίτερες ταυτότητες.
 Η χωροθέτηση των επιμέρους τόπων υπαγορεύεται από την 
χρήση τους σε σχέση με τον προσανατολισμό και την θέα. 
Οι χώροι διημέρευσης καταλαμβάνουν τις δυο υψηλότερες 
sτάθμες και αναπτύσσονται νοτιοανατολικά, ενώ οι βοηθητικοί 
χώροι και το κλιμακοστάσιο βρίσκονται στο βορρά και λειτουργούν
 ως χώροι ανάσχεσης. Η οικονομία χαρακτηρίζει τη διάρθρωση του
 εσωτερικού χώρου και καθορίζει τις ελάχιστες διαστάσεις ανάλογα
 με τη λειτουργία που φιλοξενεί ο κάθε τόπος. Στο μικρό χώρο η
 εντύπωση του περιορισμού αναιρείται μέσα από τις οπτικές φυγές
 είτε προς το εσωτερικό είτε προς το εξωτερικό περιβάλλον.

 

Η κατασκευή είναι φέρουσα λιθοδομή με ζώνες ενίσχυσης από 
οπλισμένο σκυρόδεμα, πλάκες από εμφανές οπλισμένο σκυρόδεμα,
 αεριζόμενη στέγη από σύνθετη ξυλεία και εξωτερική επικάλυψη μ
ε μεταλλικά θερμομονωτικά πανέλα, εξώστης και γέφυρα από μεταλλικά
 φέροντα στοιχεία και ξύλινα στοιχεία πλήρωσης, υαλοστάσια με διπλούς
 υαλοπίνακες και εξωτερικά παραθυρόφυλλα.

Αρχιτεκτονική μελέτη: Λένα Μάντζιου 
(210 8071415, mantziou@central.ntua.gr)

Στατική μελέτη: Νίκος Καρνάκης
Επίβλεψη: Λένα Μάντζιου
Φωτογράφιση: Γιάννης Στάμου - Λένα Μάντζιου

Διακρίσεις: Βραβείο Α.Τρίτση στον Πανελλήνιο Αρχιτεκτονικό 
Διαγωνισμό Οικολογικής Κατοικίας 1999.
Επιλέχθηκε στα 10 κτίρια στην Ελλάδα για ενεργειακές μετρήσεις 
στα πλαίσια του « ΚΠΣ ΜΕΤΡΟ 3.1.4. Ενεργειακή Απόδοση
 Παθητικών Συστημάτων σε Βιοκλιματικά Κτίρια» , Κ.Α.Π.Ε 1999 - 2001.
Έλαβε διάκριση στα Βραβεία Αρχιτεκτονικής 2000, από το ΕΙΑ

ΛΙΔΩΡΙΚΙ 1958
Ραφείο Γεωργίου Κόκκινου και Ιωάννη Πέτρου.
Από δεξιά , Γεώργιος Κόκκινος , Αθανάσιος Στέφος  (στην καρέκλα ) και στο βάθος  ο Ιωάννης Πέτρος (ο Μαστρογιάννης) και ο γιος του Νίκος.
Φωτογραφία από το αρχείο του Α Στέφου .

Λίμνη Μόρνου 

 πηγή : 

http://www.civil.ntua.gr/~kavvadas/ 

Φράγμα Μορνου   πηγή : 

http://www.civil.ntua.gr/~kavvadas/ 

Φράγμα Μόρνου πηγή : 

http://www.civil.ntua.gr/~kavvadas/ 

Φράγμα Μόρνου 

 πηγή : 

http://www.civil.ntua.gr/~kavvadas/ 

Φράγμα Μόρνου 

 πηγή : 

http://www.civil.ntua.gr/~kavvadas/ 

Μόνιμη περιβαλλοντική ζημία από την τεχνητή λίμνη του Μόρνου- Τι λένε οι ειδικοι

13 Ιουνίου, 2017

Η μόνιμη περιβαλλοντική ζημία που έχει υποστεί η Δωρίδα τα τελευταία 35 χρόνια, από το 1981, που κατασκευάστηκε το φράγμα του ποταμού Μόρνου και άρχισε να λειτουργεί η τεχνητή λίμνη για την υδροδότηση του λεκανοπεδίου Αττικής μέχρι και σήμερα, αναδεικνύει επιστημονική τεχνική-οικονομική μελέτη που παρουσίασε ο δήμος. Όπως έγινε γνωστό από τον δήμο, «η ζημία, η οποία λόγω της λειτουργίας του Ταμιευτήρα θα συνεχίσει να υπάρχει και στο μέλλον, διατηρώντας ανοιχτό και ταυτόχρονα απόλυτα ισχυρό και αδιαμφισβήτητο το αίτημα της απόδοσης των ανταποδοτικών ωφελημάτων από το ελληνικό κράτος στο Δήμο Δωρίδος».

Ειδικότερα, οι επιπτώσεις αφορούν στο περιβάλλον και τα οικοσυστήματα, στη διάβρωση των ακτών, στα προβλήματα της καλλιεργήσιμης γης στην πεδιάδα του Μόρνου από την υπεράντληση των υπόγειων υδάτων και εν γένει το αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, που έχει αφήσει η διαχείριση των υδάτων της λίμνης από τον αρμόδιο φορέα, σε πολύ μεγάλη γεωγραφική έκταση. Επίσης, εξαιτίας των περιοριστικών όρων που έχει επιβληθεί σε μεγάλη ακτίνα γύρω από τη λίμνη, γίνεται λόγος για «αργό θάνατο υφιστάμενων κτηνοτροφικών και άλλων παραγωγικών μονάδων και παράλληλα τον αποκλεισμό νέων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών. Παράλληλα, εντείνεται ο οικονομικός μαρασμός της περιοχής, από τη μεγάλη αύξηση των αποστάσεων μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων και των αστικών εμπορικών κέντρων, λόγω ύπαρξης της τεχνητής λίμνης, που έχει ως επακόλουθο την αύξηση του κόστους ζωής, προϊόντων, μεταφορών, υπηρεσιών, την απαξίωση έως αχρήστευση εκτάσεων γης και περιουσιών, τη συρρίκνωση εισοδημάτων και τη συνεχή εγκατάλειψη της Δωρίδας από τον ενεργό πληθυσμό».

Βασική αιτία σύμφωνα πάντα με τους τοπικούς εκπροσώπους είναι η μερική και εντέλει πλημμελής και αποσπασματική ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της ευρωπαϊκής Οδηγίας για το νερό. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται, «η πλήρης εφαρμογή των σχετικών με το νερό προβλέψεων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας συνδέεται με αιρεσιμότητα του ΕΣΠΑ για την χρηματοδότηση περιβαλλοντικών έργων στην Ελλάδα άνω του 1 δις ευρώ, χρήματα που η χώρα σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θέσει σε αμφιβολία ή κίνδυνο. Η ορθή ενσωμάτωση της κοινοτικής νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο συνδέεται επίσης, έναντι της σημερινής ατεκμηρίωτης πολύμορφης και σε πολλές περιπτώσεις ασύδοτης χρέωσης του νερού, με την καθιέρωση νέων αξιόπιστων αντικειμενικών και δίκαιων κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης του νερού. Κανόνες που υπολογίζεται ότι ως επί το πλείστον θα οδηγήσουν σε φθηνότερες χρεώσεις του νερού από τις εταιρίες ύδρευσης της χώρας προς την συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών τους, ιδίως των ευαίσθητων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων, που μαστίζονται από την οικονομική κρίση και έχουν ανάγκες».

Όπως ξεκαθάρισε ο δήμαρχος Δωρίδος, Γιώργος Καπεντζώνης, σε πρόσφατη εκδήλωση για την παρουσίαση της μελέτης, «ο δήμος δεν έχει καμία αντιδικία και ανταγωνισμό με οιονδήποτε τρίτο και εταιρία. Το αίτημα και η διεκδίκηση του Δήμου Δωρίδος να δοθούν αντισταθμιστικά/ανταποδοτικά ωφελήματα από την τεχνητή λίμνη του Μόρνου, απευθύνεται κατευθείαν στο ελληνικό κράτος», προσθέτοντας ότι «ο δήμος δεν πρόκειται να εγκαταλείψει μέχρι την ύστατη στιγμή την προσπάθεια πολιτικής συνεννόησης και λύσης με νομοθετική ρύθμιση, από τα συναρμόδια υπουργεία», ενώ έκανε γνωστό ότι τουλάχιστον σε επίπεδο πολιτικού διαλόγου και διαβούλευσης τόσο με εκπροσώπους της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης, αναθερμαίνονται για άλλη μια φορά οι δεσμεύσεις ικανοποίησης του αιτήματος.

Πηγή : 

0 γιατρός Κ Μπερτσιάς , ο Γιώργος Μπερτσιάς , η Ευθυμία Μπερτσιά και μικρός Δημήτρης Μπερτσιάς 1990 

2010

Διαστημική ακτινογραφία της λίμνης του Μόρνου Της Κατερίνας Ροββά * Επιστήμονες του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου που μελέτησαν  εικόνες από δορυφόρους, διαπίστωσαν ότι το διάστημα  2007-2010 το φράγμα του Μόρνου υπέστη αξιοσημείωτες  παραμορφώσεις που άγγιξαν τα 6 εκατοστά εξαιτίας  τεσσάρων σεισμικών δονήσεων. Ο καθηγητής  Ισαάκ Παρχαρίδης μιλά για την έρευνα στο φράγμα του Μόρνου. Αξιοσημείωτες παραμορφώσεις, που άγγιξαν σε μέγεθος ακόμη και  τα 6 εκατοστά, υπέστη τα προηγούμενα χρόνια το φράγμα του   Μόρνου εξαιτίας τεσσάρων σεισμικών δονήσεων που εκδηλώθηκαν  στην περιοχή. Τα στοιχεία αφορούν τη χρονική περίοδο 2007-2010 και  προέρχονται από την ανάλυση δορυφορικών λήψεων που  επεξεργάστηκε ομάδα Ελλήνων επιστημόνων με επικεφαλής  τον αναπληρωτή καθηγητή Τηλεπισκόπησης του  Τμήματος Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ισαάκ Παρχαρίδη. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε σε έγκριτα επιστημονικά  περιοδικά του εξωτερικού, ανοίγει για πρώτη φορά τον  δρόμο για την από το Διάστημα εξέταση των επιπτώσεων  που προκαλεί ένας σεισμός στο ανθρωπογενές περιβάλλον  και σε κομβικής σημασίας κατασκευές. «Συνήθως χρησιμοποιούμε εικόνες από δορυφόρους για να  δούμε τα αποτελέσματα του σεισμού στη Γη. Σκεφτήκαμε,  λοιπόν, ότι θα είχε πολύ σημαντικότερο όφελος να δούμε  πώς επηρεάζονται οι ευαίσθητες υποδομές από τους σεισμούς»,  εξηγεί ο κ. Παρχαρίδης. Στο μικροσκόπιo  «Αποφασίσαμε να εφαρμόσουμε πιο συστηματικά την τεχνική μας σε  μια περιοχή που είναι από τις πιο ενεργές σεισμικά στην Ευρώπη,  κοντά στον Κορινθιακό κόλπο. Ενα φράγμα είναι, άλλωστε,  απαραίτητο να παρακολουθείται ως προς την εσωτερική διάβρωση και  τη στατικότητά του, ειδικά ένα φράγμα όπως αυτό του Μόρνου  από τον οποίο υδροδοτείται η Αττική». Οι επιστήμονες έθεσαν στο μικροσκόπιό τους πέντε σεισμικά γεγονότα  που συνέβησαν στην περιοχή τη χρονική περίοδο 1995-2010 ως  δυνητικές πηγές παραμόρφωσης: τον σεισμό του Αιγίου που εκδηλώθηκε  με μέγεθος 6,2 Ρίχτερ τον Ιούνιο του 1995, το σεισμικό σμήνος που  έλαβε χώρα στην Τριχωνίδα με μεγέθη από 5 έως 5,2 Ρίχτερ τον  Απρίλιο του 2007, τη δόνηση 6,4 Ρίχτερ που σημειώθηκε στη  Μόβρη κοντά στην Ανδραβίδα τον Ιούνιο του 2008, το χτύπημα του  Εγκέλαδου στην Αμφίκλεια με 5,1 Ρίχτερ τον Δεκέμβριο του 2008 και  τον σεισμό που χτύπησε το Ευπάλιο με 5,1 Ρίχτερ τον Ιανουάριο του 2010. Φωτο: Μάκης Αποστολακόπουλος Το φράγμα της Λίμνης του Μόρνου «Επιλέξαμε τα συγκεκριμένα γεγονότα με δεδομένο ότι είχαμε  πληροφορίες για φαινόμενα από το 1992 μέχρι το 2010. Όλα συνέβησαν  σε απόσταση 20-60 χιλιομέτρων από το φράγμα, με διαφορετικά μεγέθη  και εστιακά βάθη», λέει ο κ. Παρχαρίδης. «Αν αφαιρέσουμε τον σεισμό  του Αιγίου, οι υπόλοιποι τέσσερις, παρότι εκδηλώθηκαν σε μεγαλύτερη  απόσταση από τον Μόρνο, είχαν επίδραση στο φράγμα. Επηρέασαν τη  συμπεριφορά του και προκάλεσαν παραμόρφωση, η μέγιστη τιμή  της οποίας μετρήθηκε από 4 έως 6 εκατοστά, μέγεθος αξιοσημείωτο. Αυτό ήταν μια πάρα πολύ σημαντική πληροφορία κατ' αρχάς γιατί η  ασφάλεια του συγκεκριμένου φράγματος είναι ζωτικής σημασίας και  επίσης επειδή με την εργασία αυτή κάναμε ένα άλμα, περάσαμε από την  παρατήρηση του φαινομένου στην παρατήρηση αντικειμένων που  αφορούν την κοινωνία». Γιατί, όμως, επηρέασαν το φράγμα τα συγκεκριμένα φαινόμενα και όχι  κάποια άλλα; Αυτά είναι τα ερωτήματα που πρέπει τώρα να  απαντήσουν οι επιστήμονες, εξηγεί ο κ. Παρχαρίδης. «Πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν μιλάμε για μόνιμες παραμορφώσεις,  οι κατασκευές έχουν συνήθως την ιδιότητα να απορροφούν τις αλλαγές,  όμως τα στοιχεία δείχνουν ότι απαιτείται παρακολούθηση», λέει. «Στην Ελλάδα έχουμε παντού σεισμούς αλλά και μεγάλα έργα όπως  φράγματα. Η μελέτη μας είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για μηχανικούς  κατασκευής έργων, σεισμολόγους και γεωλόγους. Εκείνοι θα μπορέσουν  να κάνουν συγκρίσεις, να εξαγάγουν συμπεράσματα όπως ποια είδη  σεισμών είναι αυτά που επιδρούν σε τέτοιες κατασκευές, αν παίζει ρόλο  η απόσταση, το μέγεθος ή άλλοι παράγοντες και εκείνοι θα μπορέσουν  να υποδείξουν τι μέτρα θα πρέπει να λαμβάνονται για την  κατασκευή ανάλογων υποδομών». Εξηγώντας την τεχνική που ακολούθησε η ομάδα για την επιστημονική  μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού  κύκλου του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, ο κ. Παρχαρίδης  επισημαίνει ότι η στατικότητα των φραγμάτων επηρεάζεται  και από το ύψος του νερού που υπάρχει μέσα τους. Η στάθμη «Η διαφοροποίηση της στάθμης στη λίμνη του Μόρνου  κυμαίνεται από 20 έως 40 μέτρα τη χρονική περίοδο που εξετάσαμε.  Αυτό είχε επίδραση στο φράγμα. Έπρεπε, λοιπόν, να το δούμε  συνδυαστικά. Αναλύσαμε χρονικά την εξέλιξη της συμπεριφοράς  του φράγματος σε σχέση με το νερό και "ρίξαμε" πάνω σε αυτά τα  αποτελέσματα την επίδραση των σεισμών. Θέλαμε να δούμε αν  αυτό το μοντέλο διακοπτόταν όταν είχαμε σεισμικό γεγονός». Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με δορυφόρους που διαγράφουν  τροχιά σε ύψος 800 χιλιομέτρων από τη Γη και εντάσσονται  σε ένα καινούργιο δορυφορικό πρόγραμμα η χρηματοδότηση του  οποίου έγινε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τον όρο τα  δεδομένα της έρευνας που παράγονται να κατευθύνονται στην κοινωνία. * Πηγή: http://www.et