Ανέκδοτες ιστορίες της Αρτοτίνας

Ανέκδοτες ιστορίες της Αρτοτίνας

   Πηγή:  http://orinidorida.blogspot.com
γράφει ο Νικ. Μαυραγάνης

– Τα παλιότερα χρόνια η καρδιά της Αρτοτίνας χτυπούσε στο Σαφακέϊκο αρχοντικό. Ο Γιάννης, γιος του οπλαρχηγού Σαφάκα, μετά τη στρατιωτική και πολιτική του σταδιοδρομία, υπήρξε ο μοναδικός και αδιαφιλονίκητος άρχοντας της Αρτοτίνας και η κρίση του και η γνώμη του είχαν μεγάλη πέραση. Στο φιλόξενο αρχοντικό του η πόρτα ήταν πάντα ανοιχτή για όλους. Οι πιο γνωστικοί περνούσαν να τον χαιρετίσουν και να κουβεντιάσουν θέματα γενικού ενδιαφέροντος και να σχολιάσουν την πολιτική επικαιρότητα, ενώ ο ίδιος ήταν αντιοθωνικός. Άλλοι περνούσαν για καφέ και να τον συμβουλευτούν για προσωπικά ή οικογενειακά τους θέματα. Άλλοι ήταν υποχρεωμένοι να περάσουν γιατί τους είχε στη δούλεψή του και ανάμεσα σ’ όλο αυτό το …. μελισσολόι δεν έλειψαν και εκείνοι που χαζοερωτούσαν: «Τι καιρό θα κάνει αύριο καπετάνιε;».

Γι’ αυτούς τους τελευταίους, ένας παλιός Αρτοτινός, όταν το καλούσε η κουβέντα, έλεγε:

«Τους χαζούς με τη κοσιά να τους… κόβεις δε σώνονται».

– Ο Σανιδογιώργος ήταν άνθρωπος με χιούμορ, και εραστής του ποτηριού, ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα γινότανε «δαυλί». Ένα Σαββατόβραδο βγαίνοντας απ’ την ταβέρνα τρικλύζοντας και γράφοντας οχτάρια κουτούλησε στον τοίχο και μόλις κάπως ισορρόπησε έβγαλε από μέσα του το άχτι, λέγοντας «Εγώ σε πίνω για καλό και συ με πας στον τοίχο».

Μια άλλη φορά ο γιος του, μαθητής τότε δημοτικού, είχε διαπράξει απανωτές αταξίες και θέλοντας να τον νουθετήσει, άρχισε: «Υιέ μου, Υιέ μου γιατί με πικραίνεις; και συνεχίζει…». Όταν τελείωσαν οι νουθεσίες ο Κώστας απαντάει: «Πατέρα, πάλι τον καύκον ήπιες πάλι τον νουν απώλεσες;». Αυτή την αρχαιοπρεπή φράση την άκουσε στην ιστορία, για κάποιο Βυζαντινό Αυτοκράτορα, που ήταν και εκείνος τρελός εραστής του ποτηριού και έβαλε τα δυνατά του να την απομνημονεύσει για να τη σερβίρει ατόφια στον πατέρα του.

– Το δικαστήριο της Κουτσοκέρας…

Μόλις τελείωσε ο εμφύλιος (1950), η ζωή επανήλθε στην Αρτοτίνα, τα νοικοκυριά ανασυγκροτούνται και τα χωράφια καλλιεργούνται. Στις ράχες και στα πλάγια ακούγονται ξανά τα γλυκόλαλα κουδούνια των κουπαδιών και στις ρεματιές, αντιβουίζει λυπητερά το μοιρολόι της χαροκαμένης μάνας, που θρηνεί το αδικοχαμένο παιδί της στον επάρατο εμφύλιο.

Αυτόν τον καιρό στον Λάκο έχουν κουνάκι, στρούγκα και τυροκομούν μια σφιχτοδεμένη παρέα κτηνοτρόφων από τους: Θ. Κούπα, Ν. Φούσκα, Α. Σούτα, Κ. Γύφτο, και Κ. Π’λή. Μια ώρα πιο κάτω, στη Μπάδη, βρισκόταν το γιδομάντρι του Β. Σκουρομύτη.

Τις προβατίνες τις είχαν μπουχτίσει οι Βαρδουσιώτες και ορέχτηκαν να φάνε γίδα. Οι παλιοσυνήθειες, βλέπετε, δεν κόβονται με το… μαχαίρι. Ο Π’λής, που ήταν γρήγορος, σα να είχε φτερά στα πόδια, (εξ ου και το παρατσούκλι), μια φεγγαρόλουστη βραδιά τ’ Αυγούστου παραμονές τ’ Αϊ Γιαννιού πετάχτηκε στη Μπάδη και φέρνει για τη σούβλα μια γίδα Κουτσοκέρα.

Ανήμερα τ’ Αϊ Γιαννιού που το χωριό πανηγυρίζει και στις στάνες δεν βρίσκεται ψυχή, ο Σκουρομύτης κατέφυγε στην Αστυνομία και έκανε καταγγελία. Δυο χωροφύλακες, ο Χρύσανθος γνωστός της παρέας και ο άλλος Κρητικός, ασθμαίνοντες και κοπιώντες έφτασαν στο Λάκο και εντόπισαν από κοινού την ψησταριά και βρήκαν ένα κέρατο. Έπειτα σκόρπισαν για να βρουν κι άλλα… Στη σχισματιά της μεγάλης κοτρώνας, που βρίσκεται κοντά στο κονάκι, ο Χρύσανθος βρήκε στουπωμένο ένα γιδοτόμαρο. Το έβγαλε από εκεί και πήγε και το έκρυψε καλύτερα!

Ο Κρητικός βρήκε και αυτός κάτι γιδίσιες τρίχες πάνω στην ίδια την κοτρώνα και με τα δύο ευρήματα στο χέρι (κέρατο, τρίχες), γύρισαν στην Αστυνομία και έτσι έδεσε η μήνυση.

Η δίκη έγινε στην Άμφισσα τον επόμενο χρόνο με δικηγόρο υπεράσπισης το Γούναρη και κατηγορίας τον Κοκκινόπουλο. Δασκαλεμένοι οι κατηγορούμενοι από το δικηγόρο τους, ότι ο Εισαγγελέας της έδρας πενθεί ακόμα το χαμό του αδερφού του απ’ τους ΚΟΥΚΟΥΕΔΕΣ, ξεσπάθωσαν:

ΕΡΩΤΗΣΗ: Έχετε προηγούμενα με τον μηνυτή;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ναι, είναι ΚΟΥΚΟΥΕΣ (Κ.Κ.Ε.) και μας χωρίζει αίμα. Το 1947 που το λόγο

είχαν τα μαχαίρια οι αντάρτες εκτέλεσαν αναίτια τέσσερις δικούς μας. 

Είναι αλήθεια ότι τα μετεμφυλιακά χρόνια διαμορφώθηκαν συνειδήσεις και παγιώθηκαν πιστεύω, όπως συνέφερε τον νικητή. Όποιος δεν ήταν εθνικόφρων με τη «βούλα» δεν προστατευόταν δεόντως απ’ το Κράτος.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Για την ψησταριά τι έχετε να πείτε;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κάθε εβδομάδα ψήνομε δικά μας.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Το κέρατο πώς βρέθηκε κοντά σας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα κέρατα δεν τα μαζεύουμε για τα κεφάλια μας, αλλά για να καλιγώνουμε τις μαγκούρες μας. Νάτες μερικές είναι στημένες πίσω στη γωνία.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι γιδότριχες τι χαλεύαν στην κοτρώνα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο καθένας από εμάς έχει δύο – τρεις γίδες στο κοπάδι να τρώνε γάλα τα παιδιά του, και αυτές έχουν το ιδίωμα να σκαρφαλώνουν για να κοιμηθούν πάνω στις πιο μεγάλες πέτρες, επόμενο είναι να αφήσουν κάποιες τρίχες.

Η διαδικασία της δίκης τελείωσε, η απόφαση βγήκε, η αλήθεια γύρισε ανάποδα και οι πρώην κατηγορούμενοι επέστρεψαν στο χωριό νικητές και τροπαιούχοι.

Εκείνη τη χρονική περίοδο, που οι ανθρώπινες σχέσεις ήταν ταραγμένες, λόγω του εμφυλίου, οι επικεφαλής του χωριού, Πρόεδρος και Αστυνόμος, ήταν μετριόφρονες άνθρωποι, συναινετικοί και καλοσυνάτοι.

Με σύνεση και σχέδιο κατόρθωσαν να φέρουν στο ίδιο τραπέζι τους πρώην διαδίκους και όλοι μαζί ρεφενίζοντας μεζέ και με κρασί καταμπελίσιο ξενύχτησαν και τους πήρε η χαραυγή.

Έκτοτε η ζωοκλοπή σπανίζει στην Ελλάδα.

Τη σκυτάλη την άφησε η κάπα και την πήρε η γραβάτα!

ΣΗΜΕΡΑ ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ Η ΜΑΡΙΑ ΚΟΡΑΚΗ -ΚΙΟΥΠΗ.ΑΓΑΠΗΤΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ,ΑΓΩΝΙΣΤΡΙΑ ΣΤΗ ΖΩΗ.ΛΑΤΡΕΥΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ ΟΠΟΥ ΕΜΕΝΕ ΑΡΚΕΤΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΓΡΑΝΙΤΣΑ.ΑΠΕΚΤΗΣΕ 2 ΚΟΡΕΣ ΚΑΙ 4 ΕΓΓΟΝΙΑ.ΘΑ ΜΑΣ ΛΕΙΨΕΙΣ ΘΕΙΑ ΜΟΥ.ΘΑ ΣΕ ΘΥΜΑΜΑΙ ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΠΟΛΥ ΑΓΑΠΗ .ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ   Η ΚΗΔΕΙΑ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΒΥΡΩΝΑ ΑΥΡΙΟ 10 πμ
( από την πρόοδο του Συλόγγου, Βάσω Καλιαντέρη)

ΤΡΥΓΟΣ 1972 ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΠΑΛΙΑΜΠΕΛΑ

ΜΠΕΡΤΣΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Προφήτης Ηλίας

Του Προφήτη Ηλία σήμερα και από ότι φαίνεται από τις πιο κάτω φωτογραφίες, που μου έστειλε ο Μπάμπης ο Κρανιάς αρκετοί χωριανοί παραβρεύθηκαν στην θεία λειτουργία
Χρόνια πολλά και του χρόνου με υγεία !

Ξεθωριασμένες φωτογραφίες, ζωντανές μνήμες..

Τοπωνύμια Δωριέων με τη λέξη Βόιον – Του Σταύρου Καπλάνογλου

0

Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Είναι γνωστό, ότι η καταγεγραμμένη Ελληνική ιστορία αρχίζει από την εποχή, που ο Όμηρος έγραψε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια τον 8ο ή 7ο αιώνα π.Χ. Είχαν προηγηθεί οι ”Σκοτεινοί χρόνοι της ιστορίας”, για τους οποίους ελάχιστα είναι γνωστά και έφθασαν οι πληροφορίες γι’ αυτή την εποχή , στις σημερινές γενιές, με αναφορές τόσο από τον Όμηρο όσο και άλλους ιστορικούς των μετέπειτα χρόνων .
Ένας τρόπος, έτσι ώστε να μάθεις κάτι για εκείνες τις ημέρες είναι να μελετήσεις την γλώσσα του κάθε τόπου και να δεις τα τοπωνύμια, που όσο και αν αλλοιώθηκαν τα ονόματα από τα μέρη αυτά με το πέρασμα του χρόνου, η ρίζα τους κάτι έχει να μας δώσει

Από παλιά έχουν πει ότι ”Τα τοπωνύμια είναι τα ζωντανά μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας και της γλώσσας ”.
Δεν είναι τυχαίο, ότι όποιος επιδρομέας καταλάμβανε αυτόν τον ευλογημένο τόπο, άλλαζε το ονόματα των πόλεων,βουνών ,ποταμών και άλλων τοπωνυμιών και δεν έχουμε παρά να δούμε, πόσες αλλαγές έγιναν στην Ελλάδα από τους Σλάβους και τους Οθωμανούς, με στόχο την αλλοίωση της ιστορίας.
Μελετώντας την ιστορία των Δωριέων, βλέπουμε την διατήρηση στο χρόνο ,την πατρίδα από όπου ξεκίνησαν, μέσα από τους τόπους,όπου έζησαν, με τα τοπωνύμια στα οποία έδωσαν όνομα, σε μια εποχή που δεν υπάρχει η καταγραφή της ιστορίας ( 11ος αιών π.Χ.).
Και μόνο με την αναφορά τους, θα δούμε την πατρίδα τους και την διαδρομή τους

Έχει γραφτεί από τους ιστορικούς, ότι ξεκίνησαν από το Βόιο και το όρος Λάκμος της Πίνδου.
Στην σημερινή παρουσία ,ερευνώντας την τοπική ιστορία θα αναφερθούμε στα τοπωνύμια με την λέξη Βοΐο, αυτούσια ή με παραλλαγές ή ακόμη σε συνδυασμό με άλλες λέξεις ,που υπήρχαν στην αρχαιότητα και κάποια έφθασαν στις ημέρες μας.
Με βάση τη ρίζα της αρχαίας αυτής λέξης, Βόιο ‘‘Ευ-βόιον’’, των Δωριέων, διασώζεται σήμερα και μια σειρά αρχαίων ελληνικών τοπωνυμιών.

Τα τοπωνύμια που εντοπίσαμε είναι :
— Στην περιοχή της Δ. Μακεδονίας και γύρω από αυτή ,
Το όρος Βόιο και φυσικά, ο σημερινός δήμος της Κοζάνης
Το όνομα του ποταμού Αώου (Βογιούσα), στα Αλβανικό Βγίοζε
Το χωρίο Βωβούσα της Κόνιτσας
Η πολη Μελιβόια στον Κισσαβο.
Η αρχαία λίμνη της Θεσσαλίας Βοβηίς ή Βοιβήδα
Η πόλη Βοίβη, επίσης στην Θεσσαλία
Αναφορά από τον Όμηρο, κατά τον Στ. Βυζάντιο, Βόιον= Βοίβην
Η λίμνη Βοβηίς ή Βοιβηδα και η πολιτεία Μελι-Βόια.
Το Βόιον της Δωρικής Τετράπολης, στη Φωκίδα.
Την Δωρίδα ή Δωρική Τετράπολη, στη Φωκίδα, η οποία εκτός από το Βοΐο, ήταν μια ακόμη πόλη που θύμιζε την πατρίδα των Δωριέων, αλλά η Πίνδος που έδωσε συγχρόνως το όνομα του και σε ένα μικρο ποτάμι την Πίνδο
Η περιοχή της Βοιωτίας
Η περιοχή της Ευ-Βοίας
Η Βάτικα ή Βόια ή Βοιές της Λακωνίας
Το Βόιον ή Βιαία-αι της Κρήτης
Η πόλη των Αιολέων Βοιόνε της Μ. Ασίας

Επειδή τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε είναι αρκετά, θα δώσουμε, συμπληρωματικά με προηγούμενη δημοσίευση, κάποιες ακόμη πληροφορίες για το όρος Βοΐο και θα μιλήσουμε για την Δωρική Τετράπολη ή Δωρίδα (Βόιον – Ερινεός – Πίνδος – Κυτίνιον ) και τις πόλεις που την συνέστησαν αρχικά και αυτές που ενσωματώθηκαν αργότερα.
Η απανταχού Δωριείς θεωρούσαν την Δωρίδα μητρόπολη τους.

ΤΟ ΒΟΙΟΝ ΟΡΟΣ
Το ορος Βοΐο (ν) είναι γνωστό από την αρχαιότητα , η ονομασία του έμεινε αναλλοίωτη δω και 3000 χρόνια και πλέον
Οι αρχαίοι Έλληνες γεωγράφοι μάλιστα χαρακτήριζαν με αυτό το όνομα ολόκληρη την Πίνδο.
Από το όρος Βόϊο, πήρε την ονομασία της η ομώνυμη περιοχή της Δ. Μακεδονίας , το οποίο αποτελείται από τέσσερα επιμέρους βουνά.
Το βόρειο τμήμα του, μεταξύ των νομών Καστοριάς και Κοζάνης, ονομάζεται Όντρια όρη και το νότιο τμήμα του, μεταξύ Επταχωρίου και Δοτσικού, Τάλιαρος. Τα 2 μικρότερα βουνά Σκούρτζα και Αννίτσα χωρίζουν το Βόιο από την Βασιλίτσα.
Αποτελούν δηλαδή, μια μικρή οροσειρά ,την οροσειρά του Βοΐου
Το μήκος του φθάνει τα 45 χλμ και το πλάτος του τα 30 χλμ, ενώ η κατεύθυνσή της είναι
Βορράς – Νότος όπως και η υπόλοιπη Πίνδος.

Χαρακτηριστικό της ,το πλήθος και το ιδιαίτερο σχήμα των κορυφών
του, κάτι που οφείλεται στους εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς.
Η διάταξη των πετρωμάτων του είναι, από τα δυτικά προς τα ανατολικά, και
οι δυτικές πλαγιές να είναι ιδιαίτερα απόκρημνες, ενώ οι ανατολικές περισσότερο ομαλές και δασωμένες,
— Το όρος Βοΐο συγκεντρώνει μέρος της λεκάνης απορροής σημαντικών ποταμών
Α. Αλιάκμονας : Από το Βοΐο πηγάζει ο Αλιάκμονας και οι σημαντικότεροι παραπόταμοι του, ο ‘Πραμόριτσα’, το ‘Βέλος΄ και ο Βενέτικος
Περιλαμβάνει τον κύριο κορμό, που ξεκινά ,κατά μήκος της λεκάνης που σχηματίζεται μεταξύ του ‘Νεστορίου ’και του χωριού ‘Πεύκος’ της Καστοριάς, διασχίζει την Κοζάνης και καταλήγει στα Γρεβενά.
Β. Αώος : Από το Βοΐο πηγάζει και ο Σαραντάπορος, βασικός παραπόταμος του Αώου Του ποταμού που ξεκινά από την Ελλάδα περνά από την Αλβανία και καταλήγει στο Αδριατικό πέλαγος

— Οι υψηλότερες κορυφές του Βοΐου
.** Παλιοκρημίνι’ (υψόμ. 1812μ.)
‘Προφήτη Ηλία Ζουπανίου’ (υψόμ. 1810μ.).
Πετρίτσι’ (υψόμ. 1784μ.) και
‘Πύργος Κοτύλης’ (υψόμ. 1767μ.).
Οι 4 κορυφές αποτελούν το υψηλότερο τμήμα του όρους του κυρίως Βοΐου, με πλήθος κορυφών πάνω από τα 1600 μέτρα, σχηματίζοντας στα δυτικά με το Γράμμο την κοιλάδα του Σαραντάπορου.
** Το δεύτερο μεγάλο τμήμα του είναι τα ‘Όντρια’, τα οποία έχουν κάθετη διεύθυνση στον κύριο κορμό, τέμνοντας το βουνό στην περιοχή βόρεια του Παλιοκρημινίου και καταλήγοντας στην περιοχή του Άργους Ορεστικού,λίγα χιλιόμετρα πριν την πόλη της Καστοριάς
Το βόρειο τμήμα του, μεταξύ των νομών Καστοριάς και Κοζάνης, ονομάζεται Όντρια όρη και
το νότιο τμήμα του, μεταξύ Επταχωρίου και Δοτσικού, Τάλιαρος.

ΔΩΡΙΣ – ΔΩΡΙΔΑ – ΔΩΡΙΚΗ ΤΕΤΡΑΠΟΛΗ
Η Δωρίς, στην αρχαιότητά ήταν μια μικρή ορεινή περιοχή της Κεντρικής Ελλάδος που συνόρευε με την Φωκίδα ,την Ν. Θεσσαλία την χώρα των Οιτιαίων και Οζολών Λοκρών,
Βρισκόταν στην κοιλάδα του ποταμού Πίνδου,παραποτάμου του Κηφισού ανάμεσα στους ορεινούς όγκους της Οίτης και του Παρνασσού.
Η περιοχή ήταν φτωχή, γιατί δεν επικοινωνούσε με την θάλασσα ,Είχε όμως πολιτική και στρατηγική σημασία, γιατί από εκεί περνούσε η οδός, η οποία συνέδεε την Θεσσαλία με την Άμφισσα και τους Δελφούς.
Πρώτοι κάτοικοι οι Δρύοπες ,εξ’ου και η περιοχή λεγόταν Δρυόπις,οι οποίοι εκτοπίσθηκαν τον 11ο αιώνα, από τους Δωριείς.
Οι Δωριείς που παρέμειναν στην περιοχή ίδρυσαν τέσσερις οικισμούς, το Κυτίνιον, το Βόιον, τον Ερινεό και την Ακύφα – Πίνδο, που αποτέλεσαν την δωρική Τετράπολη. Στην πραγματικότητα όμως ήταν ένας σταθμός στην πορεία τους από βορρά προς την Πελοπόννησο.

Η Δωρίδα ήταν ένα από τα παλιότερα μέλη της Δελφικής Αμφικτυονίας. Η Δελφική Αμφικτυονία ήταν μια ομοσπονδία δώδεκα φυλών της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας που αποτελούσε αρχικά θρησκευτική ένωση, ενώ αργότερα απέκτησε και πολιτική σημασία. .Πέρα από τους Δωριείς συμμετείχαν τόσο με εκπρόσωπο από την Δωρίδα όσο και από την Σπάρτη. Οι Θεσσαλοί, οι Βοιωτοί (με κυρίαρχη την Θήβα), οι οι Ίωνες (με κυρίαρχη την Αθήνα), οι Περραιβοί, οι Μάγνητες, οι Λοκροί, οι Οιταίοι, οι Αχαιοί, οι Φωκείς, οι Δόλοπες και οι Μαλιεί
Κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια, η ισχύς της μειώθηκε και τελικά η Αμφικτυονία αντικαταστάθηκε από το Πανελλήνιο, που ίδρυσε ο αυτοκράτορας Αδριανός.
Η δύναμη που απέκτησε ήταν τέτοια που έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στην περιοχή έως τουλάχιστον τον 4ο αιώνα π.Χ.
Τον 3ο αι. π.Χ. εντάχθηκε η Δωρική Τετράπολη στην Αιτωλική Συμμαχία.
Η Δωρίδα δεν καταστράφηκε στην περίοδο των Μηδικών πολέμων.
Οι Δωριείς της Πελοποννήσου πολλές φορές υπερασπίσθηκαν την περιοχή κατά των Φωκέων και Οιτιαίων γιατί την θεωρούσαν μητρόπολη και κοιτίδα του πολιτισμού τους.
Η Δωρίς ερημώθηκε με τους πολέμους Αιτωλών και Μακεδόνων .
Μετά τον Φωκικό πόλεμο, είχε την υποστήριξη του Φιλίππου και η περιοχή επεκτάθηκε, ενσωματώνοντας τις Φωκικές πόλεις Τιθρώνιο, Δρυμμαία, Λιλαία και την Λοκρική Τάρφη

ΤΟ ΒΟΙΟΝ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΔΩΡΙΚΗΣ ΤΕΤΡΑΠΟΛΗΣ
— ΒΟΙΟΝ
Το Βοίον ή (Βόιον) ήταν μία από τις τέσσερις πόλεις που ίδρυσαν οι Δωριείς στην περιοχή της σημερινής κοιλάδας της Γραβίας, και αποτέλεσαν την Δωρική Τετράπολη.
— Πού βρισκόταν
Η πόλη ήταν χτισμένη στην κοιλάδα της Γραβιάς, στην περιοχή του σημερινού χωριού Μαριολάτα, κοντά στο οποίο σώζονται ερείπια αρχαίας πόλης.
Αν και δεν είναι εξακριβωμένο οι περισσότεροι αρχαιολόγοι θεωρούν πως τα ερείπια αυτά, αντιστοιχούν στην αρχαία πόλη Βόιο.
Την τοποθετούν στους απόκρημνους βράχους του Αγ. Αθανασίου, όπου σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση ερείπια της ακροπόλεως και άλλων αρχαίων κτισμάτων που κηρύχθηκαν το 1982 από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων, ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία.
— Αρχαία κατάλοιπα
Τα τείχη έχουν τα χαρακτηριστικά των Πελασγικών τειχών και αποτελούσαν μέρος της οχύρωσης της Ακρόπολης της αρχαίας πόλης .Πρόκειται για παλαιότατη μεγαλιθική κατασκευή, πολυγωνική, με μεγάλα στοιχεία δόμησης που επιβλέπει το μικρό κάμπο που απλώνεται στα βόρεια.
— Αναφορά του Θουκυδίδη για το Βόιο και τους Δωριείς.
Η ονομασία Βοΐο ή Βοιόν μνημονεύεται από τον Θουκυδίδη (Α’ 107), που αναφέρει ότι ήταν μία από τις πόλεις της αρχαίας Δωρικής Τετραπόλεως.

Το σχετικό εδάφιο του Θουκυδίδη (Α’ 107), Αναφέρεται στην νίκη των Λακεδαιμονίων παρά την Τανάγραν.
Γράφει :
” Κατά την εποχήν αυτήν, ήρχισαν οι Αθηναίοι να οικοδομούν και τα μακρά προς την θάλασσαν τείχη, το προς το Φάληρον και το προς τον Πειραιά.
Και επειδή οι Φωκείς, εκστρατεύσαντες κατά του Βοιού, του Κυτινίου και του Ερινεού, της χώρας των Δωριέων, μητροπόλεως των Λακεδαιμονίων, εκυρίευσαν μίαν από τας πόλεις αυτάς, οι Λακεδαιμόνιοι, υπό την αρχηγίαν του Νικομήδους, υιού του Κλεομβρότου, ο οποίος ήτο επίτροπος του ανηλίκου βασιλέως Πλειστοάνακτος, υιού του Παυσανίου, ήλθαν εις βοήθεια των Δωριέων με χιλίους πεντακοσίους ιδικούς των οπλίτας και δέκα χιλιάδας συμμάχους, και αφού ηνάγκασαν τους Φωκείς διά συνθήκης ν’ αποδώσουν την πόλιν, ητοιμάζοντο να επιστρέψουν εις τα ίδια.

Περιληπτικά,θα λέγαμε ότι, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, εικοσιπέντε χρόνια και πλέον πριν ξεκινήσει ο Πελοποννησιακός πόλεμος οι Φωκείς εισέβαλαν στη Δωρίδα και είχαν κυριεύσει μια από τις πόλεις,απειλώντας και τις υπόλοιπες, γρήγορα όμως αναγκάστηκαν να την εκκενώσουν γιατί οι Λακεδαιμόνιοι είχαν σπεύσει να βοηθήσουν την μητρόπολη τους

— ΚΥΤΙΝΙΟΝ -ΚΥΤΙΝΟ- ΚΥΤΕΙΝΟ
— Πού βρισκόταν
Το Κυτίνιο ή Κυτέινο βρισκόταν στο πέρασμα, μεταξύ των βουνών από τη Δωρίδα προς την Άμφισσα.
Η λέξη Κυτίνιο (Κύτινο) παράγεται από τη λέξη Κύτινος =άνθος ροδιάς ή κύτισος, θάμνος.Η περιοχή ονομάζεται βάλτος.
Στην έξοδο της οδού Αμφίεσης-Γραβιάς, επί της πλαγιάς του Παρνασσού σώζονται τείχη αρχαιότατης ακροπόλεως με υδροδυναμικό και πολυγωνικό τείχος.
Από αυτή ελέγχεται η δίοδος της Δωρικής κοιλάδας, που οδηγεί προς τούς Αμφισσείς, προς τούς Οζόλας Λοκρούς ή αντιστρόφως ελέγχεται η έξοδος αυτών και άλλων λαών προς την Δωρίδα και τη Φωκίδα.

— Αρχαία κατάλοιπα
Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από την απόσταση αυτή και αριστερά της οδού Αμφίσσης-Γραβιάς-Λαμίας ευρίσκεται ο λόφος ”Τσούκα-Χλωμού” σχήματος κόλουρου κώνου και ύψους 150 μ.
Στο λόφο αυτό σώζονται ερείπια ακροπόλεως, με διπλό πολυγωνικό τείχος προς την ανατολή και το νότο και τριπλό προς τη δύση και το βορρά.
Στις νοτιοανατολικές πλαγιές του λόφου σώζονται ερείπια αρχαίων οικιών. Υπάρχει σχέση μεταξύ της Ακροπόλεως της υπεράνω της Γραβιάς και της Τσούκας Χλωμού,όπως και μεταξύ της ακροπόλεως του Βοϊου και εκείνης του Παλαιοχωρίου.
Φαίνεται ότι οι Δωριείς, ”πομενικόν και πολυπλάνητον έθνος” καθ’ Ηρόδοτον, στην αρχή έχτισαν τις ακροπόλεις σε φυσικώς ισχυρές θέσεις,σε πλαγιές και απρόσβλητες από τους διαφόρους επιδρομείς και με ασφάλεια ευρισκόμενοι έλεγχαν την κοιλάδα τους.
Αργότερα, τμήματα αυτών εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα,που παρείχε πλούσιες βοσκές στα κοπάδια τους.

— ΕΡΗΝΕΟΣ – ΔΩΡΙΟ.
Ο Ερινεός ήταν η σημαντικότερη πόλη της Δωρικής Τετράπολης και μάλλον ονομαζόταν και Δώριο.
Ερινεός : Η λέξη σημαίνει άγρια συκή. Ερίνεος (έριον)=ο εξ ερίου κυρίως προβάτου.
— Αρχαία κατάλοιπα
Αρχαιολογικά ευρήματα : Τρία χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Κυτινίου στις νοτιοανατολικές υπώρειες της οροσειράς ”Άγιος Βασίλειος ” της Οίτης, στο νεκροταφείο του Καστελλίου,
– Σώζονται ερείπια ακροπόλεως, ισοδυναμικό και πολυγωνικό τείχος και άλλα υπολείμματα τειχών

Δεξιά της ακροπόλεως κατέρχεται ο ποταμός Κανιανίτης (Πίνδος) παραπόταμος του Βοιωτικού Κηφισσού.
– Σε απόσταση 200 μ. από την ακρόπολη και λίγο ανατολικότερα από την όχθη του ποταμού, υπάρχουν αρχαίοι τάφοι χρονολογούμενοι από τον 12ο π.Χ .αιώνα με ακατέργαστες ασβεστολιθικές πλάκες.
Καθ’ ένας περιείχε μικράν υδρία και οστά υψηλόσωμων ανθρώπων.
– Θεμέλια αρχαιοτάτων οικημάτων,επίσης διακρίνονται και προς βορρά της ακροπόλεως σε απόσταση 60 μ. και στις υπώρειες του Αγ. Βασιλείου.
– Στο μέσο αυτών υπάρχει χωμάτινος λόφος, έργο μάλλον ανθρώπου.
Σε αυτόν βρέθηκε λίθινη λάρνακα (σαρκοφάγος). Πρόκειται περί σαρκοφάγου του 750 π.χ. και περί τάφου τον οποίο κάλυψε ο τύμβος.
Η Ερινεός υδρευόταν με τον ίδιο αγωγό του Βοΐου, που περνούσε από την ακρόπολη της Ερινεού και κατευθυνόταν προς το Βόϊον.

— ΠΙΝΔΟΣ -ΑΚΥΦΑ
Οι Δωριείς δεν ξέχασαν και την οροσειρά από όπου ξεκίνησαν και ειδικότερα οι κάτοικοι της περιοχής Λακμου της Πίνδου και ονόμασαν την πόλη τους Πίνδο.
— Πού βρισκόταν
Η Πίνδος βρισκόταν 5 χλμ από τον Ερίνεο, σε μια μικρή κυκλική κοιλάδα που οι κάτοικοι του Καστελλίου την ονομάζουν ” Λογγιές ” ,στο μέσον υψώνεται συμπαγής κωνοειδής λόφος, ονομαζόμενος Πύργος.
— Αρχαία κατάλοιπα
Στην κορυφή αυτού του λόφου ευρίσκονται τείχη πολυγωνικά ή ισοδομικά, αρχαίας ακροπόλεως. Εντός αυτών οι Φράγκοι αργότερα ίδρυσαν φρούριο στο οποίο οφείλεται η ονομασία Πύργος και το τοπωνύμιο Καστέλλιο.

Στην επί του λόφου του Πύργου ακρόπολη, κατά μαρτυρία του Στράβωνος βρισκόνταν η Μητρόπολη της Πίνδου.
Το όνομα Πίνδος, φαίνεται ότι το μετέφεραν οι Δωριείς από την ομώνυμο οροσειρά στην οποία κατέφυγαν,όταν εξ εδιώχθησαν από τους Θεσσαλούς και από την οποίαν κατήλθαν. Η Πίνδος μνημονεύεται και από τον Ηρόδοτο. Ο Στράβων στη θέση αυτή τοποθετεί την πόλη ‘’Ακύφα ‘’. Άλλοι τοποθετούν στη θέση αυτή το Βόιο, την δε Πίνδο τοποθετούν στη Δρυόπη (στο Οινοχώρι).
Η ακρόπολη υδρεύονταν από πηγές λόφου, που απέχουν 1 χλμ. ,βορειοδυτικά από αυτήν.

Ο αγωγός, του οποίου σώζονται λείψανα, ήταν από πήλινα ρείθρα, όμοια με τους αγωγούς του Βοΐου και της Ερινεού.
Η κυρίως όμως πόλη της Πίνδου, μάλλον βρισκόταν στο <Ανω Καστέλλιον>, στη θέση, δηλ. που ήταν επί τουρκοκρατίας και έως το 1864 το σημερινό χωριό Καστέλλιο.

Στην περιοχή ”Παλιο-Καστέλλι ” σώζονται ερείπια αρχαιοτάτων σπιτιών και ίχνη άλλης πιο παλιάς ακρόπολης, καθώς και τάφος θαλαμωτός λαξευτός, με τέσσερις θήκες.
Σαρκοφάγοι επίσης από πηλό, που βρέθηκαν στην περιοχή αυτή περιείχαν διάφορα κτερίσματα. Μία από αυτές περιείχε πήλινο ειδώλιο.

ΠΟΛΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΔΩΡΙΔΟΣ
Πόλεις,που αργότερα ανήκαν στην Δωρίδα, ήταν και:
— Το Λίλαιο ή Λιλαία Lileo (Lilea)
Το Lileo (Lilea) φαίνεται να ήταν δωρική πόλη τη στιγμή της περσικής εισβολής , καθώς δεν αναφέρεται στις πόλεις των Φωκίων, που καταστράφηκαν από τον Ξέρξη .
— Η Κάρφεια – Carfea
Η Κάρφεια, πρέπει να είναι η πόλη Σκάρφεια κοντά στις Θερμοπύλες
— Δρυόπη – Driope
Η Δρυόπη ήταν μάλλον η περιοχή, όπου κατοικούσαν οι Δρύοπες.
Οι Δωριείς είχαν επεκταθεί στο βουνό Οίτη, μέχρι την θάλασσα όπως προκύπτει από την αναφορά που κάνει ο Σκύλαξ ο Καρυανδεύς στους Λιμοδωριεῖς.
— Ἀμφαναί ή Ἀμφάναια – Anfane
Ο Εκαταίος αναφέρει άλλη μια δωρική πόλη, η οποία ονομαζόταν Ἀμφαναί ή Ἀμφάναια σύμφωνα με τον Θεόπομπο.
— Τρίτονο και Δρυμίαι
Ο Τίτος Λίβιος τοποθετεί τις πόλεις Τρίτονο και Δρυμίαι, στη Δωρίδα, οι οποίες ,όμως, πρέπει να ήταν οι Φωκικές πόλεις Τιθρόνιο και Δρυμαία.

Στην επόμενη δημοσίευση θα αναφερθούμε στα άλλα τοπωνυμία, εκ ”Βοΐου ορμόμενα” :
37 Τυρρηνοί ) ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΔΩΡΙΕΩΝ ΜΕ ΤΗ ΛΕΞΗ ΒΟΙΟΝ (Βον )
Βογίυσα- Βοβούσα- Βοιβήν – Μελίβοια -Βοιήτιδα- Βοιωτία-Εύβοια -Βοίες Λακωνίας- Βόιο Κρήτης – Βοιόνε Μ.Ασιας

Πηγή: https://www.kozanilife.gr/2020/07/16/τοπωνύμια-δωριέων-με-τη-λέξη-βόιον-του/

Στους πρόποδες των Βαρδουσίων

"ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΕΣ ΤΩΝ ΒΑΡΔΟΥΣΙΩΝ" : ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΥ (Λούτσοβο) ΔΩΡΙΔΟΣ

Το κλειστό Δημοτικό Σχολείου στον Κόκκινο Δωρίδος 

 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Όταν μικρός ακόμα έτρεχα κοντά στη γιαγιά μου - μητέρα του πατέρα μου - και έπεφτα στα πόδια της να μου διηγηθεί "τις νεράϊδες", "τις Λάμιες", τα "στοιχειά" και τους "καλικάτζαρους", κρυφά μία επιθυμία με βασάνιζε. Ήθελα, όταν μεγαλώσω, να συγκεντρώσω όλες τις διηγήσεις της, καιθώς και κάθε τι που από αιώνες έγινε πιστευτό στη μικρή κοινωνία του χωριού μου, το παλαιό "Λούτσοβο", και τώρα ονομαζόμενο Κόκκινος της επαρχίας Δωρίδας.

Πολλές φορές επιχείρησα να αρχίσω την συλλογή όλων των λαογραφικών στοιχείων του χωριού, διότι ανέκαθεν πίστευα ότι αυτά αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό για τις μέλλουσες γενιές.

Πάντα, όμως, ανέβαλα την προσπάθειά μου, διότι διαπίστωνα έλλειψη καταρτίσεως.

Με τη φοίτησή μου όμως στο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αφού άκουσα για δύο έτη τις παραδόσεις του κ. Γ. Σπυριδάκη, καθηγητή της Λαογραφίας του ως άνω Πανεπιστημίου της Φιλοσοφικής σχολής, είχα προβεί σε μία πρώτη λαογραφική συλλογή του χωριού μου, επιφυλασσόμενος κάποτε να προβώ στην επιστημονική επεξεργασία όλων αυτών.

Αθήνα 15η Ιουνίου 1969

Γ.Δ.Ανέστος

Μετεκπεδαυόμενος δάσκαλος

Βον έτος

Ιστορική - Λαογραφική μελέτη του χωριού Κοκκίνου (Λουτσόβου) Δωρίδας

Ο εκλεκτός συγχωριανός μας, ο δάσκαλος Γιώργος Ανέστος του Δημητρίου, μας εξέπληξε ευχάριστα με το βιβλίο του "ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΕΣ ΤΩΝ ΒΑΡΔΟΥΣΙΩΝ" που  εκδόθηκε από τις εκδόσεις Κουλτούρα .

Το βιβλίο του είναι μια ιστορική - λαογραφική μελέτη του χωριού Κόκκινου (Λουτσόβου) Δωρίδας Με γλαφυρό τρόπο και με ιστορική τεκμηρίωση όπου  αυτό ήταν δυνατό ταξιδεύει στο χρόνο και μεταφέρει εικόνες και γεγονότα από την εποχή των Πελασγών και των προελλήνων μέχρι το σήμερα 

Βέβαια η ιστορική αναδρομή αγγίζει όλη την ευρύτερη περιοχή της Δωρίδας και από αυτή την πλευρά είναι ένα βιβλίο που ενδιαφέρει όλους τους συμπατριώτες μας Δωριείς .

Σημαντικό τμήμα του βιβλίου καταλαμβάνει η λαογραφική συλλογή για το χωριό μας  που εκπόνησε το 1969 ο κος Γ Ανέστος όταν ήταν μετεκπαιδευόμενος δάσκαλος.

Για τη εξαίρετη αυτή εργασία βραβεύτηκε το 1971 από την Ακαδημία Αθηνών .

Το λαογραφικό αυτό πόνημα είναι υψίστης σπουδαιότητας για την περιοχή μας. Έχοντας μαθητεύσει στον σπουδαίο λαογράφο καθηγητή της φιλοσοφικής σχολής Αθηνών Γ Σπυριδάκη , ο συγγραφέας καταγράφει με επιστημονικό τρόπο τα λαογραφικά του χωριού μας και συνεχίζει την παράδοση του τόπου μας να βγάζει σπουδαίους λαογράφους.

Μην ξεχνάμε τον μέγιστο των λαογράφων μας τον, εξ Αρτοτίνης ορμώμενο, Δ. Λουκόπουλο. 

Θερμά συγχαρητήρια στον δάσκαλο Γιώργο Ανέστο για το εκλεκτό αυτό πόνημα και είμαστε περήφανοι που είναι συγχωριανός μας!!!

προτροπή:  να προμηθευτούμε όλοι το βιβλίο και να το διαβάσουμε..

Κ. Γ. Μπερτσιάς 

Ένας καλός φίλος μου έστειλε την πάνω φωτογραφία που στο πίσω μέρος είναι γραμμένο : «Μόρνος 1962».
Εικονίζονται οι σπουδαίοι νεοελληνιστές Γ. Π. Σαββίδης,  Ζ. Λορεντζάτος με τη σύζυγό του. Τη φωτογραφία τράβηξε η Λένα Σαββίδη.
Δεν μπορώ να προσδιορίσω την τοποθεσία .
Μπορεί κάποιος να βοηθήσει ;

παλιάμπελα 1972

Τρύγος, Ευθυμία Μπερτσιά και Γεωργία Καραμπέτσου

Ο Ιωάννης Κότταρης

Πηγή : Wikipedia.

Ο Ιωάννης Κότταρης ήταν Έλληνας παλαιός φουστανελοφόρος βουλευτής της Δωρίδας  ( Δάφνο Δωριδας) που έμεινε στην ιστορία παροιμιώδης.

Ιωάννης Κότταρης
Γενικές πληροφορίες
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Νέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μέλος της Βουλής των Ελλήνων(εκλογική περιφέρεια Φωκίδας)
δεδομένα (π • σ • ε )

Καταγόταν από τη Δωρίδα και την περίοδο 1874 - 1879 εκλέγονταν βουλευτής της περιοχής του, χωρίς να διευκρινίζεται αν ήταν προσκείμενος στη παράταξη του Α. Κουμουνδούρου, ή στην τότε αντίπαλη αυτού παράταξη, του Χ. Τρικούπη. Ήταν τελείως αγράμματος και στους λόγους του στη Βουλή, μιλώντας στη τοπική διάλεκτο της πατρίδας του ήταν ιδιαίτερα ευθύς, απότομος και καυστικός, χωρίς περιστροφές. Στην ελληνική πολιτική ιστορία το όνομά του έμεινε παροιμιώδες για την απλή αλλά και εκπληκτική απάντηση που έδωσε όταν προκλήθηκε από βουλευτή της αντίπαλης παράταξης.

Συγκεκριμένα όταν ανήλθε κάποτε να μιλήσει στο βήμα της Βουλής, (Παλαιά Βουλή), για την τότε παρατηρούμενη διαφθορά του δημοσίου, οι βουλευτές της ενάντιας παράταξης προσπάθησαν να τον αποτρέψουν σκώπτοντάς τον για την αγραμματοσύνη του. Ένας εξ αυτών, ο βουλευτής Κρεστενίτης σηκώθηκε και ζήτησε να μάθει από τον Κότταρη μέχρι ποίου σημείου της γραμματικής ακολούθησε μόρφωση. Τότε εκείνος χωρίς τη παραμικρή αίσθηση ενόχλησης ή κάποιου ενδοιασμού απάντησε απερίφραστα, με τη χαρακτηριστική διάλεκτο της πατρίδας του

- μέχρι του (ρήματος)  κλιέφτω, κλιέφτεις, κλιέφτει! Θέλοντας έτσι να δηλώσει ότι γνώριζε να διακρίνει τους κλέφτες του δημοσίου.

Η απάντηση αυτή που εξέπληξε όλους, αποτέλεσε κύριο θέμα πολλών τότε δημοσιογράφων, γελοιογράφων και σατυρικών της εποχής όπως και του Γ. Σουρή, που την εξέλαβαν σαν μια αφελή βουλευτική κυνική ομολογία. Από τότε και περισσότερο από ένα αιώνα γίνεται μνεία αυτής της φράσης κάθε φορά που οι πολιτικο-οκονομκές καταστάσεις της χώρας προκαλούν ίδιους συνειρμούς.

Αναφορά στον Ι. Κότταρη κάνει ο Γ. Σουρής στο ακόλουθο απόσπασμα με τα Λαυριωτικά, τον Συγγρό και το Πτωχοκομείο του:

Και ο ψωμάς κι ο φούρναρης και ο στοιχειοθέτης

σε μετοχαίς και Λαύρια τον οβολό του χάνει,

κι΄ εσκέφθη τότε ο Τσιγγρός, αυτός ο ευεργέτης,

για τους πτωχούς τω πνεύματι Κατάστημα να κάνει.

Κι΄ εις τούτο έτρεξαν πολλοί σαν να τους είχαν νέφτι

κι΄ εφώναξε ο Κότταρης το "κλιέφτω, κλιέφτεις, κλιέφτει".

ΚΆΗΚΕ Ο ΝΑΌΣ ΤΗΣ ΜΟΝΉΣ ΒΑΡΝΆΚΟΒΑΣ

ΠΕΝΘΕΊ ΚΑΙ ΠΆΛΙ Η ΔΩΡΊΔΑ / ΚΆΗΚΕ Ο ΝΑΌΣ ΤΗΣ ΜΟΝΉΣ ΒΑΡΝΆΚΟΒΑΣ

Κάηκε ολοσχερώς το νέο καθολικό της Ιεράς Μονής Βαρνάκοβας, καθώς και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.

Τον πύρινο εφιάλτη είχε ζήσει ξανά το Μοναστήρι, όταν στα τέλη Ιανουαρίου του 2017 είχε υποστεί εκτεταμένες καταστροφές από πυρκαγιά.

Στο σημείο έσπευσαν πυροσβεστικά οχήματα από την Π.Υ. Ναυπάκτου, Πάτρας και  άλλων υπηρεσιών της Αιτ/νίας που κατάφεραν να θέσουν την φωτιά υπό έλεγχο, όμως δυστυχώς ο νέος ναός κάηκε ολοσχερώς μέσα στον οποίο βρισκόταν και η εικόνα της Παναγίας.

Η φωτιά εκδηλώθηκε περίπου στις 11 το βράδυ ξεκινώντας, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, από το δεξιό μέρος της εισόδου.

Το ευτύχημα είναι ότι δεν επεκτάθηκε στο  υπόλοιπο Μοναστήρι ούτε βέβαια στον παλιό ιερό Ναό που αποτελεί βυζαντινό μνημείο.

Η δεύτερη αυτή πυρκαγιά προκαλεί θλίψη και οι κάτοικοι της περιοχής και όχι μόνο είναι συγκλονισμένοι. Φυσικά η Πυροσβεστική Υπηρεσία Ναυπάκτου διενεργεί προανάκριση και ερευνά τα αίτια της φωτιάς με πολύ σχολαστικότητα, καθώς με το πρώτο φως της ημέρας σήμερα αποκαλύπτονται όλα τα δεδομένα και η έκταση της καταστροφής.

Στο σημείο, εκτός από την Πυροσβεστική, βρίσκονται και άνθρωποι του δήμου Δωρίδας που παρέχουν οποία βοήθεια χρειαστούν οι πυροσβέστες.

Άμεσα έφθασε στο σημείο και ο Διοικητής των Π.Υ. Αιτ/νίας Χριστόφορος Μπόκας καθώς και ο Περιφερειακός Διοικητής των Π.Υ. Δυτικής Ελλάδος.

 

ΜΠΕΡΤΣΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΑΣ, ΜΠΕΡΤΣΙΑ ΜΑΡΙΑ,ΜΠΕΡΤΣΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Βαρδούσια

Διασχίζοντας τα Βαρδούσια - Αρτοτίνα,

Τέλη Μάη και αποφασίσαμε να κάνουμε ένα οδοιπορικό στα Βραδούσσια. Στην πόλη η ζέστη είχε αρχίσει, αλλά ξέραμε ότι στα 1350 μέτρα θα είχε κρύο. Εξοπλισμένοι με μπουφάν και φούτερ αλλά και πολλές κάρτες μνήμης και μπαταρίες για τις φωτογραφικές μας μηχανές, φύγαμε χαράματα για την Αρτοτίνα. Η διαδρομή μετά τη λίμνη του Μόρνου εκπληκτική. Κάθε στροφή του δρόμου και ένα απίστευτο τοπίο. Τα μάτια μας δεν χορταίναν να βλέπουν την παρθένα φύση, που απλώνοντας μπροστά μας.

Φτάσαμε στην Αρτοτίνα, γενέτειρα του Αθανασίου Διάκου, μεσημέρι αργά . Μόνο και μόνο η θέα στα Βαρδούσσια απέναντι, που στε΄κουν επιβλητικά και άγρια, ήταν ικανή να μας αφήσει άφωνους.

Τις επόμενες ημέρες τις αφιερώσαμε να γυρνάμε τα δρομάκια της Αρτοτινας και να φωτογραφίζουμε τα γραφικά της πέτρινα σπίτια, αντιπροσωπευτικά δείγματα κλασικής ελληνικής αρχιτεκτονικής.

Ο καιρός βάραινε όσο πήγαινε και περισσότερο, αλλά δεν μας ένοιαζε, αφού το τοπίο γινόταν ολοένα και πιο όμορφο, με τα βαριά σύννεφα να ακουμπάνε τις κορυφές τω ν τεράστιων ελάτων.

Η καταπράσινη φύση άρχισε να αναδύει ένα μοναδικό άρωμα, καθώς οι πρώτες σταγόνες βροχής έπεφταν στο χώμα. Σιγά σιγά το χώμα έγινε υγρό και εμείς μαζέψαμε τις μηχανές και γυρίσαμε στο σπίτι.

Τα βραδυα γύρω από το τζάκι καθισμένοι βλέπαμε τις πρωινές φωτογραφίες μας και μία ακόμη φορά θαυμάζαμε την απέραντη ομορφιά του τοπίου.

Αν δεν έχετε πάει στην Αρτοτίνα, να πάτε. Είναι εμπειρία μοναδική, είναι ένας προορισμός που έχει μείνει αναλλοίωτος στο χρόνο και έτσι μπορεί με την απλότητα του να εντυπωσιάσει κάθε επισκέπτη.

Nick Dessypris

Ιούνιος 2020
Πηγή : fb /vardousia life 

Διχώρι

Κάποτε κάλεσε ο αγάς στο Λιδωρίκι ένα φοροφυγάδα από την Κωστάρτσα (Διχώρι) για να απολογηθεί. Ήταν πολυφαμελίτης (είχε οκτώ παιδιά) και φτωχός. Που να βρει χαράτσι για εννέα άτομα; 

Πλήρωσε το δικό του και του ενός παιδιού. Τα άλλα παιδιά τα έκρυβε. Το έμαθε ο χαράτς εμινί ( ταμίας) και τον κάλεσε στο Λιδωρίκι. 

-Είσαι χρεωμένος του είπε ο αγάς. 

-Το ξέρω, αγά μου, αλλά έχω το σκοπό μου. 

-Ποιο σκοπό; 

-Να το φθινόπωρο θα μαζέψω τους σπόρους από τα παλούρια και θα τα σπείρω σε όλα τα μονοπάτια και τα λειβάδια που περνάνε τα πρόβατα. 

-Θα φυτέψεις παλούρια; Ρώτησε ο αγάς και; 

-Σαν θα μεγαλώσουν, αγά μου, περνώντας τα πρόβατα θα αφήνουν το μαλλί τους, θα το μαζεύουν τα παιδιά μου, θα τα υφάνει η γυναίκα μου βελέντζες, θα τις πουλήσω και θα σε πληρώσω. 

Ο αγάς γέλασε, ήτανε λέγανε και καλός. 

-Βλέπεις του λέει ο πονηρός Κώσταρτσιώτης, γελάς τώρα που πήρες τα λεφτά....

-Άκουσε  να σου πω, αγρίεψε ο αγάς, θα πάρω την Χατζάρα και θα σου κόψω το κεφάλι. 

-Μακάρι, αγά μου,  να πάω από το σπαθάκι σου. 

Πες μου, μαλάκωσε λίγο τούρκος, τι θέλεις σαράντα μέρες φυλακή η σαραντά ραβδιές; 

-Και τα δυο σιχαμένα τα ‘χω αγά μου...

Πάλι γέλασε ο αγάς και τον συγχώρεσε. 

Το περιστατικό από την παράδοση διέσωσε ο Αλούπης Γεώργιος του Σπυρίδωνα από το Διχώρι, το άκουσε από τον παππού του ο οποίος το διηγήθηκε και για ένα τούρκο φορατζή, που πήγε  μέρα Πάσχα στο χωριό. Τον έπιασαν και τον κρέμασαν στού Παπαδρόσου, απέναντι από το Τριανταίικο σπίτι. 

Σπό το βιβλίο τα «Τα χωριά της ορεινής Δωρίδας Βαρδούσια» της  Μαρίας Λουκόπουλου-Πατίχη.

Μπράβο στους συντελεστές αυτής της ωραίας δημιουργίας !!!

Η καλύτερη θέα στην λίμνη Μόρνου 

Άγιος Βασίλειος Στο Χωριό Κόκκινο -Λούτσοβο