Ο καπετάνιος της Δωρίδας, Δήμος Σκαλτσάς ή Σκαλτσοδήμος

Ο Δήμος Σκαλτσάς (ή Σκαλτσοδήμος) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης που γεννήθηκε κατά το 1760 ή 1765 στην Αρτοτίνα Φωκίδας. Μικρός έβοσκε πρόβατα στα Βαρδούσια ενώ όταν ήταν νέος υπηρέτησε και στην Αυλή του Αλή Πασά. 

Ο Σκαλτσάς εντάχθηκε στο σώμα Αρβανιτοκλέφτη Τσαμ Καλόγερο τον οποίο και αντικατέστησε μετά την αποχώρησή του. Πρωτοπαλήκαρα είχε τους συγχωριανούς του Γούλα και Αθανάσιο Διάκο. Όταν ο τελευταίος φεύγει για τα Σάλωνα γίνεται ο αναμφισβήτητος καπετάνιος της Δωρίδας.

 Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία λίγο πριν την επανάσταση, ήταν καλά προετοιμασμένος για το μεγάλο ξεσηκωμό. Έτσι στις 28 Μαρτίου 1821 απελευθέρωσε μαζί με τους Αναγνώστη Λιδωρίκη και παπα-Γιώργη Πολίτη το Λιδωρίκι, ενώ ταυτόχρονα το πρωτοπαλίκαρό του, ο Θοδωρής Χαλβατζής το Μαλανδρίνο.

Το μνημείο του Σκαλτοδήμου στο Λιδωρίκι (φωτο: lidoriki.com) 

  

Τον Μάιο του 1821, ύστερα από την Μάχη της Γραβιάς, μαζί με τον Γιάννη Γκούρα και τον Αντρίτσο Σαφάκα, κατέλαβε τη θέση Αετός για να χτυπήσει τους Τούρκους στην Υπάτη, κυκλώθηκε όμως με τους άντρες του από 1500 Τουρκαλβανούς και αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Στις 2 Απριλίου του 1822 μαζί με τον Σαφάκα, τον Δυοβουνιώτη και τον Μήτσο Κοντογιάννη νίκησε το Δράμαλη στην περιοχή της Υπάτης ενώ διακρίθηκε και στην Μάχη της Άμπλιανης. Στις 30 Ιουνίου του 1826 ο Σκαλτσοδήμος νίκησε στην τελευταία του μάχη τους Τούρκους στο Χάνι του Σκορδά (Καραπιστόλη αργότερα), μετά από τη μάχη στους Πενταγιούς. 

Αναπαράσταση του Σκαλτσοδήμου στην Αρτοτίνα (φωτο Δώρα Πλάκα)

Αποσύρθηκε στην Πελοπόννησο μετά την πτώση του Μεσολογγίου, όπου και πέθανε στις αρχές Σεπτεμβρίου 1826.