Μονή Βαρνάκοβας

Ερχόμενοι από Ευπάλιο, πριν από τη διασταύρωση για Τείχιο στη θέση Χάνι Φασούλα, θα δείτε αριστερά τον δρόμο που οδηγεί στο ιστορικό μοναστήρι της Βαρνάκοβας (7 χλμ.), ένα από τα παλαιότερα στον ελλαδικό χώρο. Ιδρύθηκε το 1077 μ.Χ. από τον Oσιο Αρσένιο τον Βαρνακοβίτη επί βυζαντινού αυτοκράτορος Μιχαήλ Ζ' Δούκα (1071-1078).

Ο ανηφορικός αλλά ασφαλτοστρωμένος δρόμος καταλήγει στην είσοδο του μοναστηριού (υπάρχει άνετος χώρος στάθμευσης) που βρίσκεται σε υψόμετρο 750 μέτρων.

Το μοναστήρι έχει συνδέσει το όνομά του με πολλές σημαντικές ιστορικές στιγμές του τόπου.

Το 1826 μετά την Εξοδο του Μεσολογγίου, ο Κιουταχής με 4.000 στρατιώτες πολιορκεί τη Βαρνάκοβα. Ομως τα τείχη του, αλλά κυρίως η γενναιότητα των μοναχών και άλλων επαναστατών -ανάμεσά τους και ο Κίτσος Τζαβέλας- αποτρέπουν την κατάληψή του. Μετά την πάροδο αρκετών ημερών πολιορκίας οι Τούρκοι σχεδιάζουν να σκάψουν τούνελ για να ανατινάξουντα τείχη και να κάμψουν την αντίσταση των πολιορκημένων.

Ομως το μυστικό τους προδόθηκε. Οι έγκλειστοι αποφασίζουν ηρωική έξοδο κατά την οποία σκοτώθηκαν μόλις τρεις από τους Ελληνες. Παρόλα αυτά οι Τούρκοι ανατίναξαν τελικά το μοναστήρι, το οποίο κτίσθηκε ξανά μετά την απελευθέρωση (1831). Σήμερα η Μονή παρά τις καταστροφές και τις άφθονες αταίριαστες νεωτεριστικές επεμβάσεις έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο με σπουδαίο ιστορικό αρχείο και βιβλιοθήκη. Το καθολικό του μοναστηριού είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και κτίσθηκε το 1831 (δυστυχώς έχει υποστεί αρκετές ζημιές από πρόσφατους σεισμούς). Επιτύμβιες επιγραφές φανερώνουν ότι εδώ έχουν ενταφιαστεί κάποιοι από τους άρχοντες του Δεσποτάτου της Ηπείρου της οικογένειας των Αγγελώνυμων Κομνηνών.

Το μοναστήρι είναι γυναικείο και επισκέψιμο (26340 51030).