Δημήτρης Λουκόπουλος

Δωριείς συγγραφείς, Δημήτρης Λουκόπουλος από την Αρτοτίνα 

Δημήτρης Λουκόπουλος

Ο Δημήτρης Λουκόπουλος γεννήθηκε στη Αρτοτίνα Δωρίδας, στις 30 Αυγούστου 1874, εκεί έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια κι' έμαθε και τα πρώτα γράμματα. Ήταν το πρώτο, απ' τα εφτά παιδιά, του Αρτοτινού εμποροκτηματία Νικολάκη Λουκόπουλου και της Φροσύνης, το γένος Κότταρη  απ' το Δάφνο, την παλιά Βοστινίτσα.     Αφού συμπλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στα Σάλωνα (Άμφισσα), γράφτηκε το 1889 , σε ηλικία δέκα πέντε χρονών στο Διδασκαλείο της Αθήνας. Στα 1892 βγήκε δάσκαλος και διορίστηκε στη Σαλαμίνα, την ίδια δε χρονιά, πήρε μετάθεση γιά το Θέρμο(Κεφαλόβρυσο) Τριχωνίδας όπου και υπηρέτησε γιά 33 χρόνια μέχρι το 1925, με μιά ενδιάμεση διακοπή ενός χρόνου που υπηρέτησε στα Γρεβενά σαν Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων. Παντρεύτηκε τη Μαρία Βασιλοπούλου κι' απόκτησαν τέσσερα παιδιά.     Η μακρά διαμονή του στο Θέρμο σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το πλούσιο λαογραφικό του έργο το έγραψε στο Θέρμο στην ευρύτερη περιοχή του οποίου πραγματοποίησε τις μελέτες και έρευνές του, τον πολιτογραφούν Αιτωλό. Στο Θέρμο έγραψε τα έργα του: "Στα βουνά του Κατσαντώνη", "Στ Αγραφα", "Γεωργικά της Ρούμελης", "Ποιμενικά της Ρούμελης", "Πως υφαίνουν και ντύνονται οι Αιτωλοί" κλπ    Το 1925 αποσπάσθηκε στο Ιστορικό Λεξικό και πήγε στην Αθήνα, ένα χρόνο αργότερα τοποθετήθηκε στο Λαογραφικό Αρχείο και στα 1930 στο Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο, μέχρι το θάνατό του, ήταν Γραμματέας της Λαογραφικής Εταιρίας.    Το Μάη του 1943 αρρώστησε ξαφνικά και στις 30 Ιουνίου 1943 πέθανε σε ηλικία 69 χρονών.    Οι κάτοικοι του Θέρμου και οι Αρτοτινοί, άντρες και γυναίκες, θυμούνται με αγάπη και συγκίνηση τον "Λουκοδάσκαλο", τον καταδεκτικό, ευγενικό, απλό, καλοσυνάτο χωριανό τους, τον ακαταπόνητο στρατοκόπο και φυσιολάτρη, χωμένο μέσα στα βιβλία και τα χαρτιά του η να κουβεντιάζει και ν' ακούει τις ιστορίες και τα παλιά τραγούδια των ηλικιωμένων χωριανών , κι΄ όπου γάμος, πανηγύρι κι' "αρρεβωνιάσματα», "προζύμια", "γικώματα " κι' όπου "μετζί" και " ζυγιαφέτι ¨να ξεψαχνίζει τους γεροντότερους γιά παλιά έθιμα , γιά παραδόσεις , προλήψεις , γνωμικά , παροιμίες και γιά όλες τις εκδηλώσεις της " τσοπάνικης " και " γεωργικής " ζωής .     Ξεσήκωνε τα μοιρολόγια, απ' τις χαροκαμένες μανάδες, γυναίκες κι' αδερφές, κι' όπου πετύχαινε οργανοπαίχτη καλό και τραγουδιστή, καθόταν κι' έγραφε τους "νηχούς " και τα "λόγια " απ' τ' αθάνατα δημοτικά μας τραγούδια.        Όπως γράφει ό Δημήτρης Σταμέλος: "Πλούσια λογοτεχνικά στοιχεία, ιδίως στα ταξιδιωτικά του κείμενα, έχει τό έργο τοϋ Δημήτρη Λουκόπουλου. Ή γλαφυρή και παραστατική περιγραφή του, ή κοφτή και αδρή φράση του, οι ποικίλες χρωματικές εναλλαγές του λόγου, πού συγκλίνουν όλες σέ μια πηγή, στην ομορφιά του λαϊκούλόγου, με κείνο τον δημιουργικό χυμό του, δίνουν περίσσια ομορφιά στά κείμενά του. Ή άνεση της περιγραφής του, οι λυρικές του παρενθέσεις, ή διοχέτευση ηρωικού στοιχείου στο κείμενο, ή καθαρότητα της γλωσσικής του ιδιομορφίας, συνθέτουν μιαν αρμονία συνόλου πού ενθουσιάζει και συγκινεί". ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ Αιτωλικαί οικήσεις, σκεύη και τροφαί, 1925.  Φως από τούς μύθους μας, 1926.  Ποια παιγνίδια παίζουν τα ελληνόπουλα, 1926.  Πώς υφαίνουν και ντύνονται οι Αιτωλοί, 1927.  Ποιμενικά της Ρούμελης, 1930.  Στ' Άγραφα, 1930.  Ό ρουμελιώτης καπετάνιος του 1821 'Ανδρίτσος Σαφάκας και τό αρχείο του, 1931.  Στά βουνά του Κατσαντώνη, 1934. Γεωργικά τής Ρούμελης, 1938. Νεοελληνική μυθολογία, ζώα-φυτά, 1940. Μετά τον θάνατο του, εκδόθηκαν στή σειρά τών εκδόσεων τοΰ Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, δύο εργασίες του, μέ προσθήκες του Δ. Πετρόπουλου: «Ή λαϊκή λατρεία τών Φαράσων» (1949) και του Δ. Λουκάτου: «Παροιμίες τών Φαράσων» (1951).

Επιφανείς συμπατριώτες μας :

Ελένη Καραίνδρου από το Τείχιο.

Πηγή: www.tihio.gr 

ΕΛΕΝΗ ΚΑΡΑΪΝΔΡΟΥ

Γεννήθηκε στο Τείχιο της Δωρίδας. Πρώτοι ήχοι ο άνεμος, τα νερά που τρέχουν, η βροχή που χτυπάει στις πλάκες, τα αηδόνια, η σιωπή του χιονιού, οι φλογέρες και το κλαρίνο στα πανηγύρια....

Εκλογές 16/2/1964
(αντιγραφή από το FB  Γ Μαμαλούγκας)

(αντιγραφή από το FB Γ Μαμαλούγκας)

Ο Κολοκυθόπουλος από την Μουσουνίτσα

Η δεύτερη εκτέλεση θανατοποινίτη στην νεότερη Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στην Άμφισσα τον Οκτώβρη του 1840 όπως αναφέρεται στο βιβλίο του Γιάννη Ράγκου , ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΑ .

Συγκεκριμένα εκτελέστηκε ο Δημήτρης Κολοκυθόπουλος που καταγόταν από την Μουσουνίτσα και είχε καταδικαστεί σε θάνατο για φόνο του μεταπράτη Αντώνη Τζίτζα.

Ο Κολοκυθόπουλος ήταν πρώην επαγγελόμενος στρατιώτης και στις 6 Μαρτίου 1830 προσφέρθηκε να συνοδεύσει τον έμπορο από την Μουσουνίτσα στην Άμφισσα .

Μισή ώρα μετά την αναχώρηση τους και ενώ βρισκόντουσαν στην θέση  << μνήμα του αράπη >> , ο Κολοκυθόπουλος πυροβόλησε τον Τζιντζα .  Αμέσως μετά ο δράστης συλήσας αυτόν επέστρεψε στην Μουσουνίτσα και παραδούς τα σύλα εις την μητέρα του , εδόθη εις την φυγήν.

Συνελήφθη λίγες μέρες αργότερο και μεταφέρθηκε στις φυλακές Σαλώνων. Αμέσως μετά την δίκην

υπέβαλε αίτηση χάριτος που απορρίφθηκε από τον Καποδίστρια με το σκεπτικό ότι δια τοιαύτα εγκλήματα δεν δύναται να παραχώρηση χάριν.

Την 29ην , ο έστιν το Σάββατον , περί την τρίτην ώραν της ημέρας εισήλθεν ο κατάδικος εις τον παρά της Αστυνομίας προσδιωρισμένον τόπον  της καταδίκης διατηρούμενος και περιστοιχισμένος παρ' όλης της οπλοφόρου φυλακής και άλλων πολλών θεατών και του Αστυνόμου προπορευομένου , ο ιερεύς ενουθέτει τούτον κατά το θρησκευτικόν χρέος μέχρι του προσδιορισθέντος τόπου της καταδίκης με όλην την ζέσιν , όπου ετέθη ο κατάδικος .......

Το Δεκαπενταύγουστο του 1982 στο μαγαζί του Γιάννη του Καραμπέτσου του Βασιλείου, γαμπρός του χαράλαμπου του Κοράκη  ( Καραγκούνης ).

Αναγνωρίστηκαν  : 

 στο χορό ,πρωτοχορευτής, Κώστας Κολοκυθάς ( Γαλάνης ), Αριστείδης Κ Κολοκυθάς , Γιάννης Κοντογιάννης και Γιάννης Ζαγορίσιος από Γρανίτσα γαμπρός 

Στην πόρτα  , ο γαμπρός του καταστηματάρχη ο Δημήτρης Μπάκας .

Με την πλάτη στο φακό, ο Χαράλαμπος Κοράκης ( ακουμπά στον τοίχο ) και ο Σπυρος Μπερτσιάς (στο κέντρο ).

Στο βάθος καθισμένος στο πεζούλι , ο Κώστας ο Ανέστος ( δάσκαλος), δίπλα ο Κώστας Καραδήμας

 (  Γρανίτσας ) και ο Δημήτρης ο Καραδήμας,

 όρθιος ο Σπύρος ο Στεφόπουλος .

Στα αμπλόιθα τον Αύγουστο του 1983

Από δεξιά: Νίκος Μπερτσιάς του Γεωργίου η μικρή είναι η Έφη Μπερτσιά του Κωνσταντίνου και ο Κώστας Μπερτσιάς του Σπύρου .

Χρόνια πολλά , καλη χρονιά σε όλους τους πατριώτες απανταχού της γης !!!

 ο μικρός είναι ο Θανάσης Στέφος μαθητευόμενος ράφτης, στο Λιδορίκι το 1952

η φωτογραφία είναι από το προσωπικό αρχείο του Θ.ΣΤΕΦΟΥ

Μια αληθινή ιστορία φόνου στο Κουπάκι Δωρίδας το 1953 που έγινε… βιβλίο !

Ο Δωριείς συγγραφείς 

Μια αληθινή ιστορία φόνου στο Κουπάκι Δωρίδας το 1953 που έγινε… βιβλίο !

“ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ: Καλύτερα σκοτωμένη παρά χωρισμένη ” 

 

Το βιβλίο "Παναγιώτα: Καλύτερα σκοτωμένη παρά χωρισμένη" του Ιατρού Λουκά Κονανδρέα είναι μία αληθινή ιστορία φόνου που συγκλόνισε το πανελλήνιο στο Κουπάκι του 1953 και μόλις κυκλοφόρησε σε ελληνική μετάφραση. Στις 14 Αυγούστου μάλιστα, η αγγλική του έκδοση (Better Dead Than Divorced: The Trial of Panayota) διακρίθηκε με βραβείο της Ένωσης συγγραφέων πεζού λόγου (Nonfiction Authors Association award). Σημειώνεται πως για την συγγραφή του βιβλίου ο κ. Κονανδρέας συγκέντρωσε και επεξεργάστηκε πάνω από 700 σελίδες σχετικών ντοκουμέντων για την υπόθεση.

Περιγραφή:

Μια ρομαντική σχέση που κατέληξε σε γάμο. Μια σκανδαλώδης εξωσυζυγική σχέση, που για να συνεχιστεί, η σύζυγος έπρεπε να φύγει από τη μέση. Η δολοφονία της Παναγιώτας, μιας νέας γυναίκας που ζούσε στους περιορισμούς ενός συντηρητικού, μικρού χωριού, στα βουνά της Ελλάδας. Μια αληθινή ιστορία. Όταν η ξαδέλφη του δολοφονήθηκε, ένας έντιμος άντρας αγωνίστηκε πέραν των δυνατοτήτων του να οδηγήσει τον οικονομικό και κοινωνικό παράγοντα της περιοχής, τον σύζυγο της ξαδέλφης του και φίλο του, στη δικαιοσύνη, ενάντια σε οικονομικές δυσκολίες και δικαστικούς επηρεασμούς.

Εκδόσεις: CaptainBook.gr
Έτος έκδοσης: 2015
Αριθμός σελίδων: 312 

Ο Λουκάς Αθανασίου Κονανδρέας είναι γιατρός, και γεννήθηκε στο Κουπάκι Δωρίδας. Είναι ένα από τα τέσσαρα παιδιά του Θανάση και της Πολυξένης Κονανδρέα. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο Ζωγράφου και στην συνέχεια σπούδασε Ιατρική στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετά τη στρατιωτική του θητεία και την άσκησή του σε «αγροτικό ιατρείο» μετανάστεψε στον Καναδά και στις ΗΠΑ για μετεκπαίδευση στην Ιατρική (Τορόντο, Σικάγο και Καλιφόρνια). Άσκησε επείγουσα ιατρική σε διάφορα νοσοκομεία της Καλιφόρνιας και στη συνέχεια μετακόμισε στο Κονέτικατ, όπου οργάνωσε και διευθύνει μέχρι σήμερα ένα ιατρικό κέντρο επειγόντων περιστατικών. Είναι παντρεμένος με τη Γεωργία, η οποία είναι διδάκτωρ Ψυχολογίας και έχουν δυο γιους που βρίσκονται στο στάδιο των πανεπιστημιακών τους σπουδών.

Πηγή :  "DORIDA news" 

Γνωρίζοντας τους  γειτόνους μας...

Αλποχώρι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΛΠΟΧΩΡΙΟΥ

Για την ονομασία του χωριού υπάρχουν πολλές εκδοχές .

Μία από αυτές είναι ότι η περιοχή που βρίσκεται το χωριό, ανήκε στον Αχμέτ Αλή προύχοντα του Λιδωρικίου και επειδή υπήρχαν πολλά νερά και καλλιεργείτο με κηπευτικά την ονόμαζαν Αλή- Μποχώρ (κήπος του Αλή στα Τούρκικα) Αλμποχωρ - Αλποχώρι

Άλλη εκδοχή είναι ότι το χωριό ιδρύθηκε από τους καταδιωγμένους από τους Τούρκους Αλποχωρίτες Σουλίου(υπάρχει χωριό Αλεποχώρι Ιωαννίνων) στα μέσα του 18ου αιώνα οι οποίοι του έδωσαν το όνομα του χωριού τους .

Δυστυχώς η μετανάστευση έδιωξε τους πάνω από 350 κατοίκους που είχε το χωριό τη δεκαετία του 40 και ευτυχώς που λίγες οικογένειες παρέμειναν εκεί και ασχολούνται με την κτηνοτροφία. Έτσι στο χωριό διαμένουν όλο το χρόνο 15-20 κάτοικοι ενώ το καλοκαίρι κατοικούν πάνω από 100.

Το Αλποχώρι βρίσκεται στο δυτικό άκρο του Νομού Φωκίδας στα σύνορα του Νομού με το Νομό Αιτωλοακαρνανίας. Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 1000 μέτρων στους πρόποδες του Βλαχοβουνιού με θέα προς το Μοναστήρι της Βαρνάκοβας και εκείθεν προς τον Πατραϊκό κόλπο και τη γέφυρα Ρίου- Αντίρριου. Απέχει 282 χιλιόμετρα από την Αθήνα και 6 χιλιόμετρα από το Κροκύλειο.

Αντιγραφη από την ιστοσελίδα :

www.alpoxori.gr 

Ζωγραφικός πίνακας του Χαράλαμπου Στέφου .  Ο αέμνηστος Μπαμπης έχει ζωγραφίσει το πατρικό του σπίτι στο Κόκκινο.

1951 , στο Πανηγύρι της μεταμόρφωσης του Σωτήρος.

 Από δεξιά :

Αθαν. Στέφος, Χρήστος  Κοράκης και Κωστας Καραμπέτσος  τού Βασιλ. Φωτογραφία απο το προσωπικό αρχείο του Αθανασίου Στέφου .

Δωριείς συγγραφείς ,

Διαδρομές του παρελθόντος στη Ναυπακτία και τη Δωρίδα

“Διαδρομές του παρελθόντος στη Ναυπακτία και τη Δωρίδα”

του Γιάννη Γεώρ. Χαλάτση

Μια προσπάθεια να καταγραφούν οι τρόποι μετακίνησης και επικοινωνίας των ανθρώπων που έζησαν τους τελευταίους δύο αιώνες στα πεδινά και κυρίως, στα ορεινά χωριά της Δωρίδας και της Ναυπακτίας. Ένας τιτάνιος αγώνας επιβίωσης των κατοίκων της περιοχής αυτής που έχει αφήσει σημάδια στο χώρο. Το δύσκολο οδικό δίκτυο, τα γεφύρια στα ποτάμια και τα κτίρια των δεκάδων χανιών που βρίσκονταν διάσπαρτα σε κομβικά σημεία του οδικού δικτύου για να δώσουν μια ανάσα στον οδοιπόρο και στον αγωγιάτη. Τα μνημεία αυτά μας προσκαλούν να ανιχνεύσουμε τον σημαντικό ρόλο που έπαιζαν στη χθεσινή αγροτική παραδοσιακή κοινωνία. Μια προσέγγιση του τρόπου και των μέσων μετακίνησης ενός κόσμου κοντινού μας στο χρόνο και στο χώρο κατά τη διαδικασία του περάσματός του από την κοινωνία της αυτάρκειας στην κοινωνία της αγοράς.

Ιεροπρεπώς τιμήθηκε ο Άγιος Ιγνάτιος στο Λιδωρίκι Φωκίδας

Επιμέλεια: Βαγγέλης Σαμαράς

---

Με λαμπρότητα και θρησκευτική κατάνυξη εορτάστηκε η μνήμη του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου στην ορεινή και συνάμα γραφική κωμόπολη του Λιδωρικίου Φωκίδος, όπου στον Ιερό Ενοριακό Ναό της Ζωοδόχου Πηγής φυλάσσεται απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ιγνατίου.

Της Πανηγυρικής Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας η οποία τελέστηκε το πρωί της Τρίτης 20 Δεκεμβρίου προεξήρχε ο επιχώριος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φωκίδος κ. Θεόκτιστος, πλαισιούμενος από τον ακάματο εφημέριο του ναού Αρχιμανδρίτη π. Θεοφύλακτο Μπαλιάκο.

Ο Μητροπολίτης Φωκίδος στο κήρυγμά του αναφέρθηκε στην αγία βιοτή του Αγίου Ιγνατίου.

Στην προσφώνησή του ο π. Θεοφύλακτος καταρχάς ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Φωκίδος για την παρουσία του στην Ιερά πανήγυρη, ενώ εν συνεχεία τον προέτρεψε να είναι πάντα Θεοφόρος, ως ο Άγιος Ιγνάτιος, παράλληλα δε να εξακολουθεί να είναι και άνθρωπος της αγάπης προς όλο το ποίμνιο της Θεοσώστου Μητροπόλεως.

Συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Δωρικής Αδελφότητας

Δευτέρα, 19 Δεκεμβρίου 2016

Συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Δωρικής Αδελφότητας 

Ποιους τομείς ευθύνης αναλαμβάνει το κάθε μέλος του Δ.Σ.

Συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Δωρικής Αδελφότητας που προήλθε από τις τελευταίες εκλογές του συλλόγου, ενώ δόθηκαν σε κάθε μέλος και οι τομείς ευθύνης.

Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Καταστατικό της Δωρικής Αδελφότητας (αρ. 14), την Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου, ο επανεκλεγείς Πρόεδρος Ιωάννης Μπαλατσούρας προσκάλεσε το νεοεκλεγέν συμβούλιο και δια μυστικής ψηφοφορίας συγκροτήθηκε σε Σώμα.

Πέρα από τις προβλεπόμενες θέσεις στο ΔΣ, τα μέλη του ανέλαβαν συγκεκριμένους τομείς ευθύνης με στόχο την αντιμετώπιση προβλημάτων και προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Δωρίδα, καθώς και για την εκμετάλλευση των αναπτυξιακών προοπτικών της με έμφαση στην ανάδειξη και προβολή του τουριστικού και πολιτιστικού της κεφαλαίου και του αγροδιατροφικού τομέα.

Κομβικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια κατέχουν τα εθνικά και αναπτυξιακά προγράμματα που δεν πρέπει να περάσουν ανεκμετάλλευτα και θα προβάλλονται διαρκώς (ΕΣΠΑ, CLLD / LEADER, Αναπτυξιακός Νόμος κλπ).

Κεντρική πολιτική σε αυτή την προσπάθεια του νέου ΔΣ, κατέχει η ενδυνάμωση της σχέσης του Συλλόγου με τα μέλη της και τους Συλλόγους και την καλύτερη δυνατή συνεργασία με την Πολιτεία, την Περιφέρεια και το Δήμο Δωρίδας.

Το νέο ΔΣ θα ενημερωθεί άμεσα από το απερχόμενο ΔΣ για διοικητικά, οργανωτικά και οικονομικά ζητήματα με στόχο την ομαλή μετάβαση στην επόμενη ημέρα του ιστορικού Συλλόγου και δεσμεύεται να κάνει το καλύτερο δυνατό για την πρόοδο της Δωρίδας.

Το ΔΣ μετά η συγκρότηση σε σώμα, αποφάσισε η κοπή της πίτας να πραγματοποιηθεί την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου, 11:00 π.μ., στη Δωρική Στέγη (Ιέρωνος 6 και Τιμοθέου, Παγκράτι).

ΤΟ ΝΕΟ Δ. Σ. ΤΗΣ ΔΩΡΙΚΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ
ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΜΠΑΛΑΤΣΟΥΡΑΣ Γ. ΙΩΑΝΝΗΣ  (ΚΟΝΙΑΚΟΣ), 
τ. Πρόεδρος Επαγγελματιών Επισιτισμού Ελλάδος, εκπρόσωπος ΓΣΕΕΒΕ και ΟΕΖΕ στην UEAPME (Ευρ. Ένωση), ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Συντονιστής Έργου ΔΣ, Υπεύθυνος Αγροδιατροφικού Τομέα & Περιβάλλοντος, Υπεύθυνος θεμάτων Ορεινής Δωρίδας

Αντιπρόεδρος Α': ΔΡΙΤΣΑΣ ΔΗΜ. ΜΙΧΑΗΛ  (ΠΑΝΟΡΜΟΣ),
 Μηχανολόγος - Μηχανικός, ΜΒΑ, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνος για Ευρωπαϊκά & Εθνικά Αναπτυξιακά Προγράμματα  

Αντιπρόεδρος Β': ΜΠΟΤΙΝΗΣ Δ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ  (ΜΗΛΙΑ),
 Συνταξιούχος, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνος θεμάτων παραλίμνιας Δωρίδας

Γενικός Γραμματέας: ΚΡΙΚΕΛΑΣ ΑΠ. ΧΡΗΣΤΟΣ  (ΛΕΥΚΑΔΙΤΙ), 
Αγροτο-οικονομολόγος ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνος θεμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης

Ειδικός Γραμματέας: ΑΝΔΡΙΤΣΟΥ ΧΑΡ. ΜΑΡΙΑ  (ΛΕΥΚΑΔΙΤΙ), 
Στέλεχος ΕΟΤ, Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων), ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων / Θεμάτων Τουρισμού / Μητρώο Μελών

Ταμίας: ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤ. ΛΟΥΚΑΣ  (ΠΟΤΙΔΑΝΕΙΑ),
 Οικονομολόγος, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Οικονομική ανάπτυξη

Έφορος ΜΠΕΣΚΟΣ ΓΕΩΡ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ  (ΜΑΚΡΙΝΗ),
 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Συνταξιούχος, Υπ. Θεμάτων Νεολαίας & Πολιτισμού

Αν. Έφορος, ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΟΥ ΑΛ. ΘΕΚΛΑ  (ΨΗΛΟ ΧΩΡΙΟ), 
Δικηγόρος, Δημ. Σύμβουλος Ζωγράφου, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Νομική Σύμβουλος

 ΜΕΛΗ Δ.Σ.

ΜΠΑΛΑΤΣΟΥΡΑΣ Ι. ΓΕΩΡΓΙΟΣ  (ΚΟΝΙΑΚΟΣ), 
Στέλεχος Σωμάτων Ασφαλείας ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνος θεμάτων Πολιτικής Προστασίας &Κοινωνικής Μέριμνας

ΚΑΛΑNΤΖΗΣ ΔΗΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ  (ΦΙΛΟΘΕΗ), 
Εκπαιδευτικός (Φυσικός), ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνος θεμάτων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θεμάτων παραθαλάσσιας & ημιορεινής Δωρίδας, Ευρωπαϊκά & Εθνικά Αναπτυξιακά Προγράμματα (σε συνεργασία με κ. Δρίτσα)

ΤΣΙΤΟΥΡΑΣ ΑΘ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ  (ΠΕΝΤΑΠΟΛΗ), 
Δήμος Αθηναίων, τ. Πρόεδρος Συλλόγου Πεντάπολης, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνος γενικών διοικητικών θεμάτων

ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ  (ΜΑΛΑΝΔΡΙΝΟ), 
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, MBA, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνος Τεχνικής & Αγροτικής τοπικής ανάπτυξης

ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ  Π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ  (ΖΩΡΙΑΝΟ),
 Περιβαλλοντολόγος - Σύμβουλος Επιχειρήσεων, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνος θεμάτων Περιβάλλοντος

ΒΡΕΤΤΟΥ ΚΩΝ. ΑΙΜΙΛΙΑ  (ΔΙΑΚΟΠΙ), 
Ιστορικός-Αρχαιολόγος, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνη θεμάτων Ιστορικής Μνήμης και Λαογραφίας

ΚΟΝΤΟΓΕΩΡΓΟΥ ΙΩΑΝ. ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ  (ΔΙΑΚΟΠΙ), 
Ανθρωπολόγος, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ: Υπεύθυνη θεμάτων Μηχανογράφησης & Υπ. Θεμάτων Νεολαίας &Πολιτισμού (σε συνεργασία με κ. Μπέσκο)

Φωτογραφία από το προσωπικό αρχείο του Θανάση Στέφου .

Πανηγύρι Αρτοτίνας το 1956  από δεξιά : 

Αθαν.Στέφος , Νίκος Πανουργιάς  ( Κολοκυθάς ) με καταγωγή από το Λουτσοβο , ζούσε στο Λιδωρίκι ,  Φωτογράφος και υπάλληλος στα ΚΤΛ  και ο Σάκης Κοράκης του Πέτρου .

 Δωριείς συγγραφείς .

ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΕΣ ΣΤΗ ΔΩΡΙΔΑ-ΦΩΤΗ ΑΛΕΞ. ΚΑΤΣΟΥΔΑ

Ο Φώτης Κατσούδας γεννήθηκε στο Παλαιοξάρι Δωρίδας-Φωκίδας το 1949. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στο χωριό του και το Γυμνάσιο στο Ευπάλιο Δωρίδας. Έδωσε εξετάσεις το 1967 στο Πανεπιστήμιο και εισήχθη στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έλαβε το πτυχίο του και μετά την στρατιωτική του θητεία διορίστηκε στη μέση εκπαίδευση ως φιλόλογος καθηγητής και υπηρέτησε στο Λύκειο Αρρένων του Αγίου Δημητρίου (Μπραχάμι), στο Γυμνάσιο και Λύκειο Κατούνας Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας, στο 2ο Γυμνάσιο Αρρένων Ναυπάκτου , στο Γυμνάσιο και Λύκειο Δροσιάς Αττικής , στο 2ο Γυμνάσιο και Λύκειο Χολαργού και τέλος στο 1ο Λύκειο Νέου Ψυχικού ως καθηγητής και Διευθυντής Λυκείου, απ’ όπου και συνταξιοδοτήθηκε.

Παράλληλα με το διδακτικό του έργο ασχολήθηκε και με τα κοινά του χωριού. Διετέλεσε μέλος και Πρόεδρος της Ένωσης Παλαιοξαριτών και αρθρογραφούσε στην εφημερίδα της Ένωσης «Το Παλαοξάρι». Με τη συνταξιοδότηση του εγκαταστάθηκε σχεδόν μόνιμα στο χωριό του και ασχολείται αποκλειστικά με την συγγραφή. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά.

Το βιβλίο ο συγγραφέας το αφιερώνει ‘ Σε όλους εκείνους που δεν υπάρχουν ανάμεσα μας, αλλά μας σημάδεψαν και δεν τους ξεχνάμε, αλλά και σε όλους τους ζώντες συγχωριανούς χρωστά την γέννηση του τούτο το βιβλίο.

Με την απελέκητη προφορά των λέξεων, μας έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τα νοήματα απ΄την οποία κρατιέται μέσα στην ψυχή μας η γλωσσική παράδοση και κληρονομιά.

Το βιβλίο έχει εκδοθεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΛΗΘΩΡΑ και είναι υπό την αιγίδα του Δήμου Δωρίδας.

Το καριοφίλι που απελευθέρωσε την Λιβαδειά και πήρε μέρος στην μάχη της Πέτρας Βοιωτίας, πουλήθηκε 53.100 €! Ανήκε σε οπλαρχηγό από την ΑΡΤΟΤΙΝΑ

Το καριοφίλι του αγωνιστή Γιάννη Ρούκη, που  χρησιμοποιήθηκε στην επιχείρηση απελευθέρωσης της Λιβαδειάς το 1821, αλλά και στη μάχη της Πέτρας Βοιωτίας το 1829, πουλήθηκε σε δημοπρασία στο Ζάππειο έναντι ι 53.100 ευρώ!
Πρόκειται για το περίφημο ασημένιο, πλουμιστό καριοφίλι του οπλαρχηγού Ιωάννη Ρούκη από την Αρτοτίνα Φωκίδας που απέκτησε πατριώτης συλλέκτης και εκτός από την προαναφερθείσα τιμή έχει ιδιαίτερη σημασία η ιστορία του: Μας την αφηγείται η Ελένη Μπίστικα στην «Καθημερινή», καθώς την ξέρει καλά, διότι, όπως γράφει η ίδια, «έπαιξε κι αυτή μεγάλο ρόλο στη ζήτηση για την απόκτησή του…».

Μια δημοπρασία, δεν είναι μόνο τέχνη και επένδυση. Έχει και την ιστορία των αντικειμένων της, και σ’ αυτό έγκειται η αξία της! Ας δούμε την ιστορία του ασημένιου καριοφιλιού που έχει μια σημαντική συμμετοχή σε μάχες στην περιοχή μας, στα χέρια ενός αγωνιστή από την Φωκίδα, με συμμετοχή σε πολλές μάχες: «Το καριοφίλι του Ιωάννη Ρούκη» στα χέρια του Ιωάννη Ρούκη από την Αρτοτίνα Φωκίδας διακρίθηκε – γράφει η κ. Μπίστικα- σε πολλές μάχες του Αγώνα, από τις επιχειρήσεις απελευθέρωσης της Λιβαδειάς το 1821 μέχρι τη μάχη της Πέτρας το 1829. Ο Ιωάννης Ρούκης έλαβε τον βαθμό του χιλιάρχου το 1824 και του πεντακοσιάρχου επί Καποδίστρια.

Η διακόσμηση είναι δουλεμένη με σαβάτι σε επίχρυσο στικτό βάθος οκταγωνική κάννη με φυτικό διάκοσμο από ένθετο χρυσό στη βάση της και κοντά στο στόμιο. Στη διακόσμηση του καριοφιλιού με την περισσή ομορφιά διακρίνονται τρόπαια, ανθοφόρα αγγεία, πουλιά και δικέφαλος αετός… Από το ασημένιο καριοφίλι διασώζεται όλος ο μηχανισμός του. Ο πυροδοτικός μηχανισμός είναι με πυρόλιθο. Το μόνο που του λείπει είναι ο φυλακτήρας της σκανδάλης! Σε ποιο ματωμένο τιμημένο χώρο στην ώρα μιας μάχης να τον έχασε, πυροβολώντας, ο Ιωάννης Ρούκης από την Αρτοτίνα Φωκίδας, αναρωτιέται η κ. Μπίστικα, που το χαρακτηρίζει ένα από τα πολλά ταπεινά που κέρδισαν τις μάχες του Αγώνα του 1821 και που στολίζουν σπίτια απογόνων των αγωνιστών. Στην μια πλευρά του μηχανισμού του έχει χαραγμένη επιγραφή ΓΙ.ΡΟΥ./1827 και στην άλλη ΓΙΑΝ.ΡΟΥΚ./1827 19 ΟΚΤ. Το μήκος του καριοφιλιού – που ζητήθηκε πολύ κατά την δημοπρασία- είναι 108 εκ.

Η δημοπρασία, με θέμα «Νεοελληνική Ζωγραφική – Φιλελληνικά και Ιστορικά Αντικείμενα» έγινε στις 3 Δεκεμβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο της Αθήνας, με συρροή συλλεκτών και φιλότεχνων… Πωλήθηκε το 79% των έργων που δημοπρατήθηκαν και με τζίρο να ξεπερνά τις 850.000 ευρώ – όπως μας πληροφορεί ο Οίκος ΒΕΡΓΟΣ, με έτος ίδρυσης 1989: «Η δημοπρασία δείχνει ότι το ενδιαφέρον για την ελληνική ζωγραφική παραμένει αμείωτο παρά το γενικότερο αρνητικό κλίμα. Το ίδιο καλά πήγαν και τα φιλελληνικά και ιστορικά αντικείμενα της δημοπρασίας, για τα οποία φαίνεται ότι διαμορφώνεται ένα πιστό και σταθερό κοινό», δήλωσε ο κ. Πέτρος Βέργος στην εφημερίδα.

Λιδωρίκης

Ἐπώνυμο οἰκογενείας ἀπὸ τὴ Δωρίδα. Μέλη της ἀνέπτυξαν ἐθνικὴ δραστηριότητα στὰ προεπαναστατικὰ χρόνια, ἀγωνίστηκαν στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821 καὶ ἀναδείχτηκαν στὴν πολιτικὴ καὶ στὰ γράμματα στὰ νεότερα χρόνια. Ὡς Γενάρχης της ἀναφέρεται ὁ κοτζαμπάσης τῆς περιφέρειας Λιδωρικίου Ἀναγνώστης Λιδωρίκης (1767 -1827). Ὁ γιός του Ἀναστάσιος Λιδωρίκης (1797 -1845) ἦταν ἀπὸ τοὺς ἀξιολογότερους ἀγωνιστὲς τῆς Κεντρικῆς Στερεᾶς Ἑλλάδας, καὶ ἀντιπροσώπευε τὴ Δωρίδα στὶς ἐθνοσυνελεύσεις. Ὁ ἄλλος του γιὸς Παναγιώτης Λιδωρίκης (1800 -1860) ἔδρασε κυρίως ὡς γερουσιαστὴς κατὰ τὴ βασιλεία τοῦ Ὄθωνα.

Αρχαιότητες του τόπου μας 

Αρχαίος Φύσκος (Μαλανδρίνο)

Το Μαλανδρίνο βρίσκεται στους πρόποδες της δυτικής πλευράς της νότιας παραφυάδας της οροσειράς της Γκιώνας (οροσειρά Παντελιάς), λίγο πριν από το τέλος της, σε υψόμετρο 580 μέτρων, στο μέσον της κοιλάδας της Βελλάς. Ανήκει στο Δήμο Δωρίδας με έδρα το Λιδορικίου και απέχει 20 χλμ. από τον Κορινθιακό κόλπο και 10 χλμ. από το Λιδορίκι. Συνδέεται με τον οδικό άξονα Άμφισσας – Λιδορικίου – Ναυπάκτου με παρακαμπτήριο διακλάδωση.

Ο σημερινός οικισμός υπάρχει από την εποχή της Καταλανοκρατίας (τέλη 14ου αι. μ.Χ). Επί Ενετοκρατίας (1684–1699) ήταν κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου προς το Γαλαξείδι. Κατά μία εκδοχή, η ονομασία επικράτησε στο μεσαίωνα και οφείλεται στον Βαρώνο της περιοχής Μaladrin. Άλλη εκδοχή εμπλέκει τη λέξη malandrino=αντάρτης, ληστής στα Ιταλικά.

Το χωριό έχει μεγάλη έκταση με κτήματα, που φθάνουν ως το νότιο άκρο της κοιλάδας. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία (δημητριακά και αμπέλια) και λιγότερο με την κτηνοτροφία. Κοντά στο χωριό λειτουργούν από το 1998 οι σύγχρονες σωφρονιστικές φυλακές (που ασφαλώς δεν αποτελούν αξιοθέατο…).

Ο Αρχαίος Φύσκος

Η θέση του Μαλανδρίνου έχει με βεβαιότητα ταυτισθεί με την αρχαία πόλη Φύσκο, που από τον 4ο αι. π.Χ. αποτελούσε έδρα του κοινού των Εσπερίων Λοκρών. Η ακρόπολη τοποθετείται στο λόφο νότια του χωριού, όπου είναι το νεκροταφείο. Η θέση του λόφου εποπτεύει την γύρω περιοχή και προσφέρει εξαιρετική θέα προς την κοιλάδα και την λίμνη του Μόρνου. Εκεί, καθώς και στη γύρω περιοχή, βρίσκονται τα λιγοστά κατάλοιπα μιας μεγάλης και σημαντικής αρχαίας οχύρωσης, της οποίας ένα μεγάλο μέρος έχει κατά το παρελθόν (αλλά και το πρόσφατο παρόν…) καταστραφεί ή λιθοδομηθεί, ενώ ένα άλλο – άγνωστο ακόμα – παραμένει κάτω από το έδαφος. Σώζονται κατάλοιπα τειχών και κτηρίων, στήλες, επιγραφές και άλλα υπολείμματα αρχαιοτήτων. Ο αρχαιολόγος L. Lerat, στο βιβλίο του «Εσπέριοι Λοκροί», παραθέτει εκτενή περιγραφή του τείχους της αρχαίας πόλης [4]. Στον αρχαιολογικό χώρο δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές.

Αρχαιολογική Έρευνα και Αρχαίες Επιγραφές

Την ευρύτερη περιοχή, λόγω του εξαιρετικού της αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ερεύνησαν κατά καιρούς αρκετοί Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι , (W. Oldfather, G. Klaffenbach, Lolling, L. Lerat, Ε. Μαστροκώστας κ.α.), οι οποίοι εντόπισαν πολλά σημαντικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων ένα μεγάλο αριθμό επιγραφών[1]. Το 1885, ο αρχαιολόγος Lolling, που επισκέφθηκε πρώτος την περιοχή, εντόπισε και αντέγραψε τέσσερα αποσπάσματα απελευθερωτικών πράξεων. Στις δύο από αυτές αναφέρεται το όνομα της θεάς Αθηνάς Ιλιάδος. Επίσης σε άλλη επιγραφή, αναφέρεται το όνομα «Φυσκεύς» που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στη θέση αυτή του χωριού βρισκόταν η αρχαία πόλη Φύσκος.

Στο ξωκκλήσι των Αγίων Αποστόλων, το οποίο από ότι φαίνεται χτίστηκε στη θέση αρχαίου ναού με αρχαία υλικά, υπήρχε εντοιχισμένη επιγραφή που θεωρείται επιτύμβια στήλη του 3ου π.Χ. αι. Στο δάπεδο του εικονοστασίου της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου εντοπίστηκε επιγραφή που αναφερόταν στους Αχαιούς της Λοκρίδας. Tο 1947 o Lerat εντόπισε στον εσωτερικό και εξωτερικό χώρο της εκκλησίας διάφορες επιγραφές, με πιο σημαντική μια απελευθερωτική πράξη αφιερωμένη στη θεά Βασιλεία.

Μέσα στο χωριό υπάρχουν πολλές επιγραφές πάνω σε λίθινες πλάκες, οι οποίες έχουν επαναχρησιμοποιηθεί, όπως στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, σε σπίτια και σε αυλές. Την πιο σημαντική ανεκάλυψε ο Lerat το 1947 σε πλακόστρωτο αυλής και η οποία αναφέρεται στο κοινό των Εσπερίων Λοκρών. Η επιγραφή[2] αναγράφει διάταγμα που εξέδωσε το κοινόν των «Λοκρών των Εσπερίων» για να τιμήσει έναν κάτοικο και χρονολογείται στο δεύτερο τρίτο του 4ου αι. π.Χ. Έτσι, και από αυτήν την επιγραφή προκύπτει με βεβαιότητα, ότι η πόλη που βρισκόταν στο μέρος αυτό, ήταν ο αρχαίος «Φύσκος» που αποτελούσε και την έδρα του κοινού των «Εσπερίων Λοκρών». Επίσης προκύπτει ότι η συμπολιτεία των Εσπερίων Λοκρών υπήρχε πριν από την προσάρτιση της Λοκρίδας στην Αιτωλία, στα τέλη του 4ου αι. Η συμπολιτεία αυτή ανανεώθηκε τον 2ο αι. μετά την Αιτωλική περίοδο. Πάντως η χρονολογία ίδρυσης του κοινού παραμένει ακόμα άγνωστη.

Επίσης, ο καθηγητής και έφορος αρχαιοτήτων των Δελφών Ε. Μαστροκώστας ανακάλυψε αρκετές επιγραφές μέσα και έξω από το χωριό οι οποίες αναφέρονται σε «Φυσκείς», «Φυσκέος», «Φυσκέων» και «Φυσκεύς», μαρτυρώντας έτσι την θέση της αρχαίας πόλης. Κοντά στο χωριό βρίσκεται οικοδόμημα που μοιάζει με κυκλικό μνημείο. Στο βάθρο που σχημάτιζε την δεξιά πλευρά του μνημείου, ο W. Oldfater ανεκάλυψε ένα κείμενο που αποτελούσε διάταγμα προξενείας του Λοκρικού κοινού. Ο G. Klaffenbach αργότερα ανεκάλυψε και δεύτερο διάταγμα προξενίας καθώς και μία επιγραφή με ονόματα. Τέλος, στην ίδια θέση, ο A. Wilhelm ανακάλυψε επιγραφή που αναφέρεται στον Μειλίχιο Δία [3]. Εικάζεται ότι εκεί υπήρχε οικογενειακό μνημείο με αγάλματα των μελών της οικογένειας, αφιερωμένο στον Μειλίχιο Δία και στους άλλους «Αγαθούς Θεούς».

Τέλος, στη θέση «Μνήματα» λίγο έξω από το Μαλανδρίνο οι L. Lerat και Ε. Μαστροκώστας ανεκάλυψαν περί τις δεκαπέντε επιγραφές αφιερωμένες στην Αθηνά Ιλιάδα. Πιθανολογείται ότι και ο ναός της Αθηνάς πρέπει να βρισκόταν στο ίδιο μέρος. Έτσι οι επιγραφές του Μαλανδρίνου μαρτυρούν για την λατρεία τριών τουλάχιστον θεών, της Αθηνάς Ιλιάδας, της θεάς Βασιλείας και του Μειλίχιου Δία.

Βιβλία για τον τόπο μας 

“Οι Εσπέριοι Λοκροί Ι. Τοπογραφία και ερείπια” του L. Lerat, μετάφραση: Β. Καραμπέτσου και Δ. Χατζηβασιλείου, Δημοτική Βιβλιοθήκη ‘Αμφισσας, 2008

Το βιβλίο ασχολείται με την περιφέρεια των Εσπερίων Λοκρών, με τις πόλεις, τα

σημερινά τους κατάλοιπα και τις επιγραφές. Το 1952 εκδόθηκε για πρώτη φορά στο

Παρίσι. Ο τότε διευθυντής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Άμφισσας, Γιώργος Κ. Γάτος,

το καταχώρηση στη Δημοτική Βιβλιοθήκη και έκτοτε ξεκίνησε η διαδικασία

μετάφρασής του. Συγκεκριμένα χωρίζεται σε 3 ενότητες:

1. Καταγραφή των

αρχαίων δεδομένων που προέρχονται από φιλολογικές και επιγραφικές πηγές για την

περιοχή

2. Λεπτομερή περιγράφη των λειψάνων που παρατήρησε ο συγγραφέας

3. Παράθεση των υποθέσεων και των προτάσεων που καταθέτει ο συγγραφέας

σχετικά με την τοπογραφία

Στο βιβλίο θα βρείτε μοναδικά στοιχεία για το

χωριό μας, καθώς και φωτογραφίες του χωριού μας πριν το ’50.

Απόσπασμα

απο το βιβλίο, ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ, σελ. 20

“…Το φθινόπωρο του 1950 νέα

αποτελέσματα θα έρχονταν στο φως. Ο νέος έφορος των Δελφών, κ. Ευθύμιος

Μαστροκώστας, ο οποίος υπήρξε παλαιότερα καθηγητής γυμνασίου στο Μαλανδρίνο και

εκεί είχε αντιγράψει το 1946 ένα απόσπασμα απελευθερωτικής πράξης στην Αθηνά

Ιλιάδα (ακόμα αδημοσίευτο), κοντά στα θεμέλια τα οποία συσχέτισα με το ιερό

αυτής της θεάς, αφού πρώτα έλαβε γνώση της υπόθεσης που είχα διατυπώσει,

επέστρεψε σε αυτά τα μέρη. Από το 1947, και άλλες επιγραφές ανακαλύφθηκαν στο

χωράφι του Αλεξόπουλου και σε μικρούς τοίχους ενός γειτονικού χωραφιού από τον

αξιόλογο Ελ. Παναγιωτόπουλο, στον οποίο ήδη όφειλα το μεγαλύτερο μέρος του

αδημοσίευτου υλικού το οποίο αντέγραψα το 1947. Και άλλες ακόμα αποκαλύφθηκαν. Ο

κ. Μαστροκώστας άρχισε την ανάγνωση όλων αυτών των κειμένων, την οποία

συνεχίσαμε μαζί. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης διαμονής μου θα έβρισκα εκεί και

μερικές ακόμη. Όλα αυτά τα κείμενα είναι απελευθερωτικές πράξεις στην Αθηνά

Ιλιάδα και θεωρώ οτι αυτές οι ανακαλύψεις επιβεβαιώνουν την υπόθεσή μου του 1947

περί της θέσης του ιερού. Αυτά τα κείμενα εμπλουτίζουν σημαντικά τη λοκρική

προσωπογραφία, δίνουν τα ονόματα νέων αγωγωθετών κτλ…”

Ευελπιστούμε να

εκδοθεί σύντομα και ο δέυτερος τόμος του ίδιου συγγραφέα με τίτλο: “Εσπέριοι

Λοκροί, Ιστορία, Θεσμοί, Προσωπογραφία”

Ο καπετάνιος της Δωρίδας, Δήμος Σκαλτσάς ή Σκαλτσοδήμος

Ο Δήμος Σκαλτσάς (ή Σκαλτσοδήμος) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης που γεννήθηκε κατά το 1760 ή 1765 στην Αρτοτίνα Φωκίδας. Μικρός έβοσκε πρόβατα στα Βαρδούσια ενώ όταν ήταν νέος υπηρέτησε και στην Αυλή του Αλή Πασά. 

Ο Σκαλτσάς εντάχθηκε στο σώμα Αρβανιτοκλέφτη Τσαμ Καλόγερο τον οποίο και αντικατέστησε μετά την αποχώρησή του. Πρωτοπαλήκαρα είχε τους συγχωριανούς του Γούλα και Αθανάσιο Διάκο. Όταν ο τελευταίος φεύγει για τα Σάλωνα γίνεται ο αναμφισβήτητος καπετάνιος της Δωρίδας.

 Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία λίγο πριν την επανάσταση, ήταν καλά προετοιμασμένος για το μεγάλο ξεσηκωμό. Έτσι στις 28 Μαρτίου 1821 απελευθέρωσε μαζί με τους Αναγνώστη Λιδωρίκη και παπα-Γιώργη Πολίτη το Λιδωρίκι, ενώ ταυτόχρονα το πρωτοπαλίκαρό του, ο Θοδωρής Χαλβατζής το Μαλανδρίνο.

Το μνημείο του Σκαλτοδήμου στο Λιδωρίκι (φωτο: lidoriki.com) 

  

Τον Μάιο του 1821, ύστερα από την Μάχη της Γραβιάς, μαζί με τον Γιάννη Γκούρα και τον Αντρίτσο Σαφάκα, κατέλαβε τη θέση Αετός για να χτυπήσει τους Τούρκους στην Υπάτη, κυκλώθηκε όμως με τους άντρες του από 1500 Τουρκαλβανούς και αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Στις 2 Απριλίου του 1822 μαζί με τον Σαφάκα, τον Δυοβουνιώτη και τον Μήτσο Κοντογιάννη νίκησε το Δράμαλη στην περιοχή της Υπάτης ενώ διακρίθηκε και στην Μάχη της Άμπλιανης. Στις 30 Ιουνίου του 1826 ο Σκαλτσοδήμος νίκησε στην τελευταία του μάχη τους Τούρκους στο Χάνι του Σκορδά (Καραπιστόλη αργότερα), μετά από τη μάχη στους Πενταγιούς. 

Αναπαράσταση του Σκαλτσοδήμου στην Αρτοτίνα (φωτο Δώρα Πλάκα)

Αποσύρθηκε στην Πελοπόννησο μετά την πτώση του Μεσολογγίου, όπου και πέθανε στις αρχές Σεπτεμβρίου 1826.

Δωριείς συγγραφείς.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΧΡ. ΤΣΙΜΕΚΑΣ – Τα Δωρικά

Αντί προλόγου . 
Λίγα Λόγια στην Αρχή Το συγγραφικό υλικό του παρόντος βιβλίου Τα Δωρικά προέρχεται από το Ημερολόγιο μου και ( διαχρονικά ) από πλήθος καταγραφών , από εντυπώσεις και στοχασμούς , ( σε σκόρπιες σελίδες). 
Τελευταίως επέλεξα ότι θεωρώ « τερπνόν και ωφέλιμον» για τον αναγνώστη (δικούς μου συνανθρώπους ), το ταξινόμησα και το κατένειμα προς έκδοσιν ( να δοθεί έξω ) εκλαἵκευμένο , χωρίζοντας το σε τρία μέρη : Το πρώτο μέρος τιτλοφορείται Ιστορικές μνήμες ( εθνικές εξάρσεις και Δωρικές παραστάσεις ),όπου διερευνάται η ( προ αιώνων ) τρισχιλιετής ιστορική πορεία των προγόνων μας (με Δωρικές προεκτάσεις ) στην Δωρική γη των πατέρων μας. Το δεύτερο μέρος τιτλοφορείται Ένα Δωρικό χωριό ( σαν τα’ άλλα ), όπου εμφανίζεται ο οικισμός, ο κοινωνικός βίος και η μακρά και άγνωστη ιστορία του χωριού μου ( η Βραἵλα). Το τρίτο μέρος τιτλοφορείται Δωρικά Σαλπίσματα (Σκόρπιες Σκέψεις και μηνύματα) όπου διαλαμβάνονται κείμενα λογοτεχνικού περιεχομένου, αναμνήσεων και στοχασμών.

Μοναδικός σκοπός και ειδικός στόχος της έκδοσης του παρόντος βιβλίου είναι: 1. Η συνέχιση της Ιστορικής Έρευνας και Μελέτης ( κατά τόπους ειδικά καιτης Επαρχίας γενικά) της Δωρικής γης (της γης των πατέρων μας) από Δωριολάτρες Δωριείς και φίλους μας.

2. Η πνευματική ανάπτυξη και προσπάθεια λογοτεχνικής άνθισης των απανταχού Νέων της Δωρικής γης .

3. Η «τερπνή ωφελιμότητα» πολυγνωσίας και πολυμάθειας, των αδελφών Ρουμελιωτών και όσων και όποων απανταχού φίλων μας αναγνωστών.

Β Τσιμρ´κας 

15/9/1990
Από αριστερά : Γεώργιος Κ Μπερτσιάς , Χαράλαμπος Κ Καραδήμας , Ευθύμιος Κ Καραγιάννης , Σπύρος Κ Μπερτσιάς .

Παρουσίαση

"Η Εθνική Αντίσταση, το θέλουμε - δεν το θέλουμε, στάθηκε από τις λαμπρότερες και πλέον σημαντικές, τις πλέον παλλαϊκές, μαχητικές και αγωνιστικές περιόδους στη μακρά ιστορική διαδρομή της Άμφισσας και γενικότερα της Φωκίδας, από τα πελασγικά χρόνια μέχρι τα τελευταία, στις μέρες μας.

Με αυτή την έκδοση πρόθεσή μου είναι να καταγραφούν, να περισωθούν και να διασφαλιστούν, πριν να είναι αργά -από μια άποψη, είναι κιόλας αργά-, όσες πληροφορίες, μαρτυρίες και ντοκουμέντα έχουνε δει τη δημοσιότητα και έχουν αποτυπωθεί σε "χαρτί" για την περίοδο αυτή και γι' αυτόν τον συγκεκριμένο τόπο. Στόχος είναι να συλλεχθεί και να μελετηθεί το αρχικό αυτό πρωτογενές υλικό και κάποτε, με την προσθήκη και νέου -που αισιοδοξούμε να προκύψει από αρχεία, γραπτά μνημόνια και άλλες σχετικές καταγραφές-, να γίνει δυνατό να φωτιστούν ολόπλευρα και όσο γίνεται πιο αντικειμενικά οι πρόσφατες και πλέον λαμπρές, επιμένω, σελίδες ιστορίας της περιοχής και, γιατί όχι, και η πανελλαδική σημασία τους: διεξοδικά, αξιολογικά και προπαντός με στέρεες και πειστικές ερμηνείες για τα γεγονότα και τα συμβάντα, για τα πρόσωπα και τα πεπραγμένα τους -με τα λάθη, τις αντινομίες, τις αντιφάσεις και, φυσικά, και με τις εκατέρωθεν επιδιώξεις, συγκρούσεις και αμφισβητήσεις τους-, όπως ακριβώς υπήρξαν και έγιναν. Και μαζί, να καταστεί δυνατό να δοθεί στις νέες γενιές, που δεν έζησαν τα δρώμενα, ένα συνολικό, ελεγμένο και αξιολογημένο υλικό, μια συγκροτημένη καταγραφή, μια καθαρή εικόνα της ιστορίας του τόπου τους.

[...]

Όμως, το βιβλίο αυτό δεν έρχεται να ξανανοίξει πληγές και παλιούς άκριτους φανατισμούς, αλλά να προσφέρει ένα πρωτογενές υλικό για την ιστορία του τόπου, για τον ιστορικό που κάποτε θα καταπιαστεί να την καταγράψει. Άλλωστε, η όποια άποψη δεν έχει ούτε αξία ούτε υπόσταση, όταν δίνεται με τον στεγνό και στεγανό μονόλογο ενός γραπτού. Χρειάζεται τον ζωντανό διάλογο για να φυτευτεί και να αποδώσει." 

(Απόσπασμα από την Εισαγωγή του Γιώργου Γάτου, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΑΜΦΙΣΣΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΕΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗ ΦΩΚΙΔΑ

ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

ΟΡΕΙΝΗ ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ: ΓΕΝΑΡΗΣ ΤΟΥ 1944

Η ΟΡΕΙΝΗ ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ ΞΑΝΑ ΣΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

ΤΟ ΕΛΑΝ ΚΑΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ Ο ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ, Α'

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ Ο ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ, Β'

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ Ο ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ, Γ'

ΦΩΚΙΔΑ 1944

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΨΕΥΣΕΙΣ

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΣΣΑΣ

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΙΑΝΗΣ

Η ΙΤΕΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Η ΕΝΕΔΡΑ ΣΤΟ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ ΚΑΙ Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΣΟΔΕΙΑΣ

Η ΜΑΧΗ ΣΤΙΣ ΚΑΡΟΥΤΕΣ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ

Η ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΕΑΜΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, Α'

Η ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΕΑΜΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, Β'

Η ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΕΑΜΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, Γ'

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΑΧΕΣ ΣΤΗ ΦΩΚΙΔΑ

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ

ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΩΝ

ΑΜΦΙΣΣΑ: ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΒΑΡΚΙΖΑ

Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ 

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΠΗΓΕΣ

Μονή Παναγίας Βαρνάκοβας    Βυζαντινό μοναστήρι των θρύλων και των παραδόσεων, με έτος ίδρυσης το 1077 μ.Χ. από τον "εκ Καρυών" όσιο Αρσένιο. Η Βαρνάκοβα υπήρξε το προπύργιο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού (εθνική συνείδηση, γλώσσα, παραδόσεις) στα χρόνια επιρροής των Λατίνων στη Δυτική Ελλάδα και κυρίως, κατά την Φραγκοκρατία της ευρύτερης περιοχής και ο "κυματοθραύστης" των σχεδίων καθολικοποίησης του Ελληνισμού, που θρησκευτικά ανήκε τότε στον Πάπα της Ρώμης. Κατά τον μεγάλο αγώνα του 1821 υπήρξε κέντρο ανεφοδιασμού των μαχητών της Ρούμελης και ισχυρό οχυρό τους. Μετά την πτώση του Μεσολογγίου η Ιερά Μονή Βαρνακόβας έγινε ολοκαύτωμα (26-05-1826). Σήμερα το Ιερό Μοναστήρι της Παναγίας της Βαρνακόβας, ανακαινισμένο αποτελεί χώρο ψυχικής ανάτασης και πνευματικής γαλήνης φωλιασμένο μέσα σε απέραντο "Δεντριά". Το κείμενο είναι απόσπασμα  από το τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.

Photo by S Panourgias

1972, Σεπτέμβριος στη θέση Μαρμαράκι στο κάμπο του χωριού Κόκκινου που σήμερα είναι η λίμνη Μόρνου . Στην φωτο εικονίζεται ο Νίκος Μπερτσιάς του Γεωργίου .