Κάμπος του Κόκκινου ..

σκεπαμενα απο τα νερα της λιμνης του Μορνου

1967 χορός από τις νέες του χωριού στο προαύλιο της Θεοτόκου

Κοίμησης Θεοτόκου /δεκαπένταυγουστο

Δυο αξέχαστοι Λουτσοβιώτες κληρικοί (Δ.Μετάνιας και Σ. Κοράκης-Παπασπύρος)

ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ ΜΑΝΕΣΗΣ: το πέρασμα από το Λιδωρίκι

ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΑΠ’ ΤΟ ΛΙΔΟΡΙΚΙ Όλοι οι Έλληνες γνωρι´ζουν τον αξέχαστο επιστήμονα και άνθρωπο , Αριστόβουλο Μάνεση, λίγοι όμως θα γνωρίζουν , πως ο κορυφαίος Έλληνας Συνταγματολόγος , “ φιλοξενήθηκε “ ως .. εκτοπισμένος “ ..εξόριστος δηλαδη, όπως το λέει ο λαός μας , στο Λιδωρικι κατά την επταετία .

ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ ΜΑΝΕΣΗΣ 21η Απριλίου: Αυτοί που στάθηκαν όρθιοι όταν όλα τα ‘σκιαζε η φοβέρα… Ο καθηγητής Αριστόβουλος Μάνεσης (πέθανε 2 Αυγούστου 2000) στο τελευταίο μάθημά του(1968) είπε στους φοιτητές του: «Σε τέτοιες στιγμές, σαν τις τωρινές, το ουσιώδες είναι, πιστέψτε με, να προστατεύσει κανείς τον εαυτό του, όχι από τη δίωξη, αλλά από τον εξευτελισμό. Να περισώσει την αξιοπρέπειά του ως ανθρώπου, ως πολίτη, ως επιστήμονα. Και έτσι να περιφρουρήσει, επίσης, το κύρος της πανεπιστημιακής έδρας που έχει την τιμή να κατέχει, η οποία, ως έδρα της πολιτικής ελευθερίας, είναι φυσικό, εφόσον βρίσκεται στο ύψος της, να δέρνεται από τις πολιτικές καταιγίδες … Φαίνεται ότι ήδη έφτασε η ώρα να εφαρμοσθούν οι υποθήκες που έχουν εξαγγελθεί. Σε ό,τι με αφορά, το ξαναδηλώνω: όσο θα μπορώ να διδάσκω το μάθημα του Συνταγματικού Δικαίου, θα το διδάσκω σαν μάθημα της πολιτικής ελευθερίας. Αν δε το αποψινό μου μάθημα συμβεί να είναι το τελευταίο, θα ήθελα να σας παρακαλέσω να κρατήσετε από τη διδασκαλία μου την ουσία της: τη σημασία της πολιτικής ελευθερίας, ως ιστορικής κατακτήσεως για την παραπέρα εξέλιξη του κοινωνικού βίου και ως προϋποθέσεως για τη γενικότερη απελευθέρωση και καταξίωση του ανθρώπου. Και επειδή θεωρία και πράξη είναι αλληλένδετες, το ουσιώδες είναι να μείνει κανείς ελεύθερος, όρθιος και αλύγιστος απέναντι στους καταναγκαστικούς και ιδεολογικούς μηχανισμούς των κρατούντων. Μην επιτρέψετε να σας εξανδραποδίσουν. Διατηρήστε, μέσα στους ζοφερούς και άρρωστους καιρούς, άγρυπνη και ανυπόταχτη τη σκέψη σας, περιφρουρήστε την άγια υγεία και ρωμαλεότητα της ψυχής σας, κρατήστε στητό και αγέρωχο το ωραίο ανάστημά σας. Και αν η Εξουσία, που την συμφέρει να έχει παθητικούς και πολιτικά αδιάφορους υπηκόους, σας πει ότι, έτσι κάνοντας, δεν είστε φρόνιμοι και νομοταγείς πολίτες, αποδείξτε της ότι καλός πολίτης είναι μόνον ο ελεύθερος πολίτης, ο συνειδητός, ενεργός και υπεύθυνος πολίτης. Και θυμίστε της ότι ο Περικλής είχε πει στον «Επιτάφιο»: όποιος αδιαφορεί για τα πολιτικά πράγματα του τόπου του είναι, όχι Φιλήσυχος, αλλ’ άχρηστος, «αχρείος» πολίτης. Και μη ξεχνάτε, στις σημερινές δύσκολες για την Πατρίδα μας και το Λαό μας περιστάσεις, τα λόγια του ποιητή – και θέλω μ’ αυτά να σας αποχαιρετήσω: «Όσοι το χάλκεον χέρι // βαρύ του φόβου αισθάνονται, // ζυγόν δουλείας ας έχωσι· // Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία».

Μπερτσιάς Γιώργος και Καραγιάννης Θύμιος

Ο Φούσκας και οι ένδεκα μαντράχαλοι! (Διήγημα)

Ο Φούσκας και οι ένδεκα μαντράχαλοι! Είχε σκοτεινιάσει για τα καλά όταν φθάσαμε στο μικρό χωριό στα ριζά ενός λόφου και στα στενά θεοσκότεινα δρομάκια τα μονά ζωντανά, που τους ενοχλούσε η άφιξη μας, ήταν μια πολυάριθμη ομάδα σκυλιών, που με τα άγρια αλυχτίσματά τους προσπαθούσαν να μας κρατήσουν μακριά από τον χώρο, που είχαν ορίσει ως δικό τους. Εντοπίσαμε ένα σπίτι, που ταίριαζε στην περιγραφή που μας είχε δοθεί και χτυπήσαμε δισταχτικά την πόρτα. Σε λίγο άνοιξε, και μας υποδέχτηκε ο συμμαθητής μας ο Δημήτρης ο Φραντζής, δεν ήταν βέβαια αυτό το όνομα του, αλλά του είχαμε κολλήσει το Φραντζής γιατί έμοιαζε καταπληκτικά με έναν πολύ δημοφιλή ποδοσφαιριστή της Προοδευτικής. Ο Φραντζής είχε προσκαλέσει, εμένα και δυο φίλους μας συμμαθητές, τον Κώστα και τον Βασίλη να επισκεφτούμε το χωριό του, που βρισκόταν στα νοτιοανατολικά της κωμόπολη μας, πρωτεύουσα μιας ορεινής επαρχίας στο κέντρο της Στερεάς Ελλάδος. Στην μικρή μας πόλη λειτουργούσε εξατάξιο γυμνάσιο όπου εμείς που καταγόμασταν από τα γύρω χωριά της επαρχίας ζούσαμε μόνοι μας σε κάποιο μικρό δωμάτιο που οι γονείς μας είχαν ενοικιάσει . Δύσκολη η ζωή μακριά από την οικογενειακή εστία αλλά είχε όμως και τα καλά της. Είχες σημαντική ελευθερία που αν κατάφερνες να την χειριστείς σωστά μεγάλωνες πιο υπεύθυνα και καλλιεργούσες από μικρός την αρετή της αυτοπεποίθησης και της αυτοπειθαρχίας. Χωρίς την στενή επίβλεψη των γονιών μας ήταν πιο εύκολο να δεχθούμε την πρόσκληση του φίλου μας χωρίς να λογαριάσουμε ότι θα έπρεπε να περπατήσουμε περίπου μιάμιση ώρα και μάλιστα η επιστροφή μας θα ήταν γύρω στα μεσάνυχτα.. Βέβαια η πρόσκληση ήταν πολύ δελεαστική, θα βλέπαμε για πρώτη φορά τηλεόραση και μάλιστα ένα παιγνίδι για το οποίο αγωνιούσε όλη η Ελλάδα. Ο Παναθηναϊκός εκείνο το βράδυ έπαιζε για το πρωτάθλημα Ευρώπης με την πρωταθλήτρια της Αγγλίας, την Έβερτον. Το 1971 οι τηλεοράσεις σπάνιζαν, ελάχιστοι είχαν την οικονομική ευχέρεια να αποκτήσουν μια ασπρόμαυρη, για έγχρωμη δεν γίνεται καν λόγος αφού δεν υπήρχε ακόμη έγχρωμη εκπομπή, αλλά και αυτοί που θα μπορούσαν να αγοράσουν στις περισσότερες περιπτώσεις θα τους ήταν άχρηστη μιας και δεν είχαν εγκατασταθεί αρκετοί αναμεταδότες για να μεταφέρουν το τηλεοπτικό σήμα. Ο φίλος μας, ο Φραντζής, είχε ένα ξάδελφο, που είχε αγοράσει τηλεόραση και είχε την τύχη η θέση του χωριού, στους πρόποδες ενός λόφου να επιτρέπει να «πιάνει» το σήμα από τα Γεράνια, μάλλον εξ αντανακλάσεως.. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι που ζούσαμε εκείνα τα χρόνια στα ορεινά χωριά, την τηλεόραση ακουστά την είχαμε και ελάχιστοι ήσαν εκείνοι οι τυχεροί που είχαν επισκεφθεί την Αθήνα και είχαν δει το πως λειτουργούσε αυτό το μαγικό κουτί. Πέρασαν μάλιστα πολλά χρόνια για να μπορέσουν τα χωριά μας τα περίκλειστα από ορεινούς όγκους να «πιάσουν σήμα» έστω και με πολλά «χιόνια», όπως βάπτισαν την κακή λήψη… Ο Φραντζής μας σύστησε στον ξάδελφο του και στην οικογένεια του,που μας καλοδεχθήκαν πολύ θερμά, μας πέρασαν σε ένα ευρύχωρο δωμάτιο όπου στην μια άκρη υπήρχε το αναμμένο τζάκι. Βρισκόμασταν στις αρχές Μαρτίου με το κρύο να είναι ακόμη αρκετά έντονο, ιδιαίτερα τα βραδιά. Στην άλλη άκρη πάνω σε ένα τραπεζάκι ήταν τοποθετημένο το «μυθικό κουτί», η περίφημη τηλεόραση. Κοντά στο τζάκι υπήρχε ένα τραπέζι με τις καρέκλες όπου καθίσαμε όλοι με πλάτη στο τζάκι και βλέπαμε μπροστά μας την οθόνη της τηλεόρασης που εκείνη την στιγμή παρουσίαζε το δελτίο ειδήσεων. Έμοιαζε μάλλον σαν τα κινηματογραφικά επίκαιρα που βλέπαμε στον σινεμά πριν ξεκινήσει να παίζει η ταινία. Η αλήθεια είναι ότι ενώ εντυπωσιάστηκα από το γεγονός ότι συμβαίνει κάτι τόσο μακριά και μπορείς και το βλέπεις εκείνη την στιγμή καθισμένος στην καρέκλα του σπιτιού σου, δίπλα στην ζεστασιά του τζακιού, δεν ενθουσιαστικά όμως γιατί η εικόνα ήταν χάλια, κάποιες φιγούρες διακρίναμε και με δυσκολία ξεχωρίζαμε τα πρόσωπα. Η τηλεόραση είχε πολλά «χιόνια», η φωνή όμως του εκφωνητή ήταν αρκετά καθαρή και έτσι ακούγαμε τα πάντα και ας μην τα διακρίναμε ευκρινώς. Το παιγνίδι θα ξεκινούσε σε μισή περίπου ώρα και έτσι αρχίσαμε την συζήτηση με θέμα ποιο άλλο βέβαια από την πορεία του Παναθηναϊκού! Θυμάμαι ότι εμείς οι νεαροί μαθητές μονοπωλούσαμε την συζήτηση που οι μεγαλύτεροι ήσαν μάλλον άφωνοι ακροατές εκτός από τον ιδιοκτήτη του σπιτιού που ήταν ποδοσφαιρικά ενήμερος, οπαδός του Ολυμπιακού αλλά για παιγνίδια του Παναθηναϊκού με τις ξένες ομάδες γινόταν φανατικός παναθηναϊκός και όπως μας δήλωσε με στόμφο: “πάνω από όλα η πατρίς!” Διανύαμε ήδη τον πέμπτο χρόνο της στρατιωτικής διακυβέρνησης και η πατρίς μαζί με την θρησκεία και την οικογένεια αποτελούσαν το αγαπημένο μότο των συνταγματαρχών! Ξαφνικά η ηλικιωμένη γιαγιά που φρόντιζε το τζάκι μας διέκοψε και ζήτησε αν μπορούσε να ρωτήσει κάτι. Σταματήσαμε την συζήτηση και περιμέναμε με περιέργεια της γιαγιάς το ερώτημα. «Σας ακούω τόση ώρα εσάς τα παιδιά, που πηγαίνετε και στο γυμνάσιο, να αραδιάζεται ένα σορό ονόματα και να λέτε τόσα πράγματα γι αυτούς που κυνηγάνε ένα τόπι σε ένα χωράφι με γρασίδι που έχουν αρχηγό ένα Φούσκα – τον Πούσκας εννοούσε -λες και αυτό θα σας δώσει ψωμί να φάτε. Αυτά είναι τα γράμματα που μαθαίνετε; Θα κάνετε τρεις ώρες ποδαρόδρομο στα θεοσκότεινα για να δείτε σε αυτό το παράξενο κουτί κάτι μαντράχαλους να κυνηγάνε και να κλωτσάνε ένα τόπι. Να με συμπαθάτε παιδιά μου εγώ δεν μπορώ να σας καταλάβω». Και συνέχισε:«βέβαια πολλά δεν τα πιάνει το μυαλό μου, έχω γεράσει αρκετά .. να αυτό το κουτί που έφερε ο γιος μου πριν δυο βδομάδες, τηλεόραση μου είπε ότι το λένε.. πως στο καλό έρχονται εδώ μπροστά μας και βλέπουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους! Αυτοί δεν μας βλέπουν; τους έχουμε βάλει στο σπιτι μας ..ευτυχώς που υπάρχει το κουμπί και κλείνει και μπορούμε να ξαπλώσουμε στο κρεβάτι μας χωρίς να μας βλέπουν!» «Ρε μάνα σιγά σιγά θα τα καταλάβεις ..βάλε τώρα ξύλα στο τζάκι και φέρε τα στραγάλια με το ούζο να μας τρατάρεις, και μην ξεχάσεις και τα λουκούμια για τα παιδιά» και συνέχισε «στην εποχή σου μάνα είχατε αλλά πράγματα που δεν καταλάβαιναν οι παλιότεροι, έτσι πορεύεται ο κόσμος». Η γιαγιά δεν αντιμίλησε και σηκώθηκε να πάει στην διπλανή κάμαρα για να εκτελέσει την επιθυμία του γιου της, μαζί της σηκώθηκε και πήγε και η νύφη της. Γεγονός ήταν ότι στα επτά χρόνια της στρατιωτικής δικτατορίας η μόνη ουσιαστική διέξοδος της νεολαίας ήταν ο αθλητισμός και για την επαρχία, το ποδόσφαιρο κατά κύριο λόγο. Ο Ασλανίδης, ο γενικός γραμματέας αθλητισμού, με το προσφιλές του σύνθημα: «κάθε πόλη και στάδιο, κάθε χωριό και γυμναστήριο», προέτρεπε την νεολαία να ασχολείται αποκλειστικά με τα αθλητισμό ώστε να παραμένει μακριά από πολιτικές αναζητήσεις που σίγουρα μπελάδες θα έφερναν στο καθεστώς. Οι αθλητικές εφημερίδες με κυρίαρχες το Φως τω σπορ και την Αθλητική ηχώ έκαναν ρεκόρ πωλήσεων. Στα διαλείμματα των μαθημάτων μας οι μόνες συζητήσεις μεταξύ των αγοριών ήταν το ποδόσφαιρο και ομηρικοί ήταν οι καυγάδες για το πια ήταν η καλύτερη ομάδα. Τα μεγάλα μέτωπα των συγκρούσεων αφορούσαν τους οπαδούς του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού. Στην δίκη μου τάξη εγώ είχα αναδειχθεί αρχηγός των κόκκινων και ο συμμαθητής μου ο Θανάσης αρχηγός των πρασίνων. Η ζωή όμως κάνει τα δικά της παιγνίδια και ο Θανάσης «άλλαξε» στρατόπεδο και βρέθηκε στο κατακόκκινο στρατόπεδο, ως σημαίνον στέλεχος του ΚΚΕ Πριν μερικά χρόνια που ο Θανάσης μιλούσε σε μια συγκέντρωση του ΚΚΕ στα δυτικά προάστια Αττικής και πήγα να τον συναντήσω, σχεδόν 50 χρόνια από τους ομηρικούς καυγάδες μας. Μόλις κατέβηκε από την εξέδρα τον πλησίασα και πολύ σοβαρά του επισήμαινα ότι δεν περίμενα ποτέ να αλλάξει παράταξη και να γίνει κόκκινος, αιφνιδιάστηκε και με αμήχανο ύφος μου απαντά: «δεν σας καταλαβαίνω κύριε εγώ πάντα κόκκινος ήμουν». «Για θυμήσου καλύτερα.. εγώ θυμάμαι πολύ καλά ότι στα χρόνια του γυμνασίου ήσουν φανατικός πράσινος» του απαντώ γελώντας! Η εγκάρδια χειραψία και το τρανταχτό του γέλιο μας πήγε στα χρόνια εκείνα τα αλλοτινά … Το παιγνίδι ξεκίνησε με τον Παναθηναϊκό να παλεύει και να στέκεται όρθιος. Η άμυνα του με τον Καμάρα και τον Σούρπη και τα αλλά παιδιά να μην αφήνουν μύγα να περάσει και αν περνούσε κάποια βολίδα των Άγγλων ο Τάκης ο Οικονομόπουλος να πιάνει τα άπιαστα. Το απίθανο συμβαίνει στο 81 λεπτό που ο ψηλός ο Αντωνιάδης στέλνει την μπάλα στα δίχτυα της ´Εβερτον. Η χαρά ήταν τόσο μεγάλη που ο Γιώργος ξεκρέμασε το δίκαννο που ήταν στον τοίχο δίπλα στο τζάκι και έτρεξε στο μπαλκόνι για να ρίξει τους χαρμόσυνους πυροβολισμούς αλλά η γυναίκα του έμπηξε τις φωνές θυμίζοντας ότι έχουμε στρατιωτικό νόμο και θα μπλέξουμε … Η γιαγιά ήταν η μόνη ατάραχη και μάλιστα χαμηλόφωνα μονολογούσε: «δεν πάει καλά ο κόσμος, Παναγία μου βοήθησε μας!». Δυστυχώς η χαρά δεν διήρκεσε για πολύ και το όνειρο της νίκης έσβησε ακριβώς στη λήξη του παιγνιδιού αφού οι Άγγλοι κατάφεραν να ισοφαρίσουν. Φύγαμε αμέσως, είχαμε και μια επιστροφή δύσκολη. Μόλις αφήσαμε τα τελευταία σπίτια του χωριού και σταματήσαμε να ακούμε τα άγρια αλυχτίσματα των σκυλιών νιώσαμε την απόκοσμη πήχτρα του σκοταδιού και πλησιάζοντας τον μικρό χείμαρρο, που διέσχιζε την στενή ορεινή κοιλάδα, ρέοντας προς το μεγάλο ποταμό, που τον συναντούσε στα περίπου τεσσάρα χιλιόμετρα, ένα πυκνό πούσι μας εμπόδιζε να δούμε πέραν της μύτης μας. Η αλήθεια είναι πως αρχίσαμε να φοβόμαστε και ανησυχούσαμε αν βρισκόμασταν και στο σωστό μονοπάτι. Πλησιάσαμε αρκετά κοντά στον χείμαρρο για να προσανατολιστούμε από την κατεύθυνση των νερών. Ευτυχώς σε λίγο βγήκαμε στην δημοσιά που μας ήταν γνώριμος δρόμος και ηρεμήσαμε. Συναντήσαμε την γέφυρα που ένωνε τις όχθες του χείμαρρου και εκεί ο φίλος μας ο Κώστας θα συνέχιζε ευθεία στην δημοσιά για περίπου έξι χιλιόμετρα για να φθάσει στο σπίτι του, που ήταν το Χάνι στην άκρη μιας μεγάλης γέφυρας και σταυροδρόμι αρκετών δρόμων που ένωναν τα ορεινά χωριά της επαρχίας. Οι υπόλοιποι θα πηγαίναμε δεξιά για να επιστρέψουμε περασμένα μεσάνυχτα στα σπίτια μας στην κωμόπολη περπατώντας πέντε έξι χιλιόμετρα. Χαρούμενοι ήμασταν και χωρίς άγχος μια και κανείς δεν μας περίμενε….. Κωνσταντίνος Μπερτσιάς πόνημα δημιουργικής γραφής Απρίλιος 2023

Πάσχα στο χωριό 1987

Γιατί κλείνει η γέφυρα του Μόρνου;

Γιατί κλείνει η γέφυρα του Μόρνου: «Σε τρία σημεία, τα σίδερα εξέχουν» – Τι λέει στο enikos.gr ο Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας του Δημήτρη Καλογερόγιαννη/enikos.gr 10:38, Παρασκευή 07 Απριλίου 2023 κοινωνία Γέφυρα του Μόρνου «Κλειστή» με απόφαση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας θα παραμείνει η γέφυρα του ποταμού Μόρνου για διάστημα τουλάχιστον δύο μηνών, καθώς αναμένεται στο σημείο να πραγματοποιηθούν μελέτες και εργασίες αποκατάστασης. «Υπήρχαν προβλήματα ορατά ακόμη και με “γυμνό” μάτι», υπογραμμίζει μεταξύ άλλων στο enikos.gr ο Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας Γιώργος Δελμούζος. «Αποφασίστηκε το κλείσιμο της παλαιάς γέφυρας του Μόρνου για προληπτικούς αλλά και πρακτικούς λόγους», τονίζει ο Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας Γιώργος Δελμούζος και στην συνέχεια αναφέρει ότι «η είσοδος σε οχήματα και πεζούς θα απαγορευτεί για τουλάχιστον δύο μήνες, καθώς πρωταρχικό μας μέλημα είναι η ασφάλεια των πολιτών». «Η γέφυρα χρονολογείται περίπου στο 1936 και δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι δεν έχουν βρεθεί τα τεχνικά της σχέδια», λέει μεταξύ άλλων στο enikos.gr ο Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας Γιώργος Δελμούζος, ενώ σχολιάζοντας την καταλληλότητα της γέφυρας που ενώνει την Αιτωλοακαρνανία με την Φωκίδα ο κ. Δελμούζος επισημαίνει ότι «σε τρία σημεία, τα σίδερα της γέφυρας εξέχουν, με τα προβλήματα να είναι ορατά ακόμη και με “γυμνό” μάτι». Στην συνέχεια, μιλώντας για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η Περιφέρεια για την έγκριση των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων ο Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας τονίζει ότι «το ένα μισό της γέφυρας ανήκει στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, ενώ το άλλο μισό στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας οπότε ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βρούμε μία λύση που να εξυπηρετεί και τις δύο πλευρές» «Έτσι, το περιφερειακό συμβούλιο αποφάσισε η κυκλοφορία να γίνεται μέσω του νέου κόμβου Μαλαμάτων που βρίσκεται νότια της γέφυρας του Μόρνου, σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου. Φροντίσαμε να αποφευχθεί η ταλαιπωρία των πολιτών και να βρούμε μία λύση που να βρίσκεται κοντά και στις δύο Περιφερειακές Ενότητες χωρίς να αυξάνονται κατά πολύ ο χρόνος και η απόσταση», τονίζει στο enikos.gr o κ. Δελμούζος. Τέλος, ο Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας Γιώργος Δελμούζος αναφέρει ότι «η γέφυρα δεν θα παραδοθεί στην κυκλοφορία, εάν δεν είμαστε απόλυτα σίγουροι για την ομαλή λειτουργία της».

Η Κοίμηση της Θεοτόκου

Πάσχα στο χωριό

Καραμπετσος Γιωργος και Χρυσουλα Καραδημα

Ασήμω Γκούρα από το Λιδωρίκι

 

Ασήμω Γκούρα

Γυναικεία μορφή του '21, σύζυγος του στρατηγού Γιάννη Γκούρα. Στην εποχή της ήταν γνωστή ως Γκούραινα ή Νταλιάνα, επειδή ήταν υψηλόσωμη και ωραία.

FacebookTwitterE-mailΠερισσότερα...88

Ασήμω Γκούρα (? – 1827) 

Γυναικεία μορφή του '21, σύζυγος του στρατηγού Γιάννη Γκούρα. Στην εποχή της ήταν γνωστή ως Γκούραινα ή Νταλιάνα, επειδή ήταν υψηλόσωμη και ωραία (νταλιάνι, το μακρύ καριοφίλι και κατ' επέκταση νταλιάνα, η ψηλή και όμορφη γυναίκα).

Ήταν κόρη του κοτσαμπάση του Λιδωρικίου Αναγνώστη Λιδωρίκη και αδελφή του αγωνιστή και πολιτικού Αναστάση Λιδωρίκη. Στις 23 Φεβρουαρίου 1823 παντρεύτηκε το πρωτοπαλίκαρο του Οδυσσέα Ανδρούτσου, Γιάννη Γκούρα, που είχε διακριθεί ιδιαίτερα στη μάχη της Γραβιάς και τώρα ήταν φρούραρχος Αθηνών.

Λόγω της ιδιότητάς του ζούσε με την Ασήμω και τους συγγενείς τους στο Ερεχθείο και ήταν γνωστός για τη φιλοχρηματία του. Είχε σωρεύσει τεράστια περιουσία, όχι μόνο από τη λαφυραγωγία, αλλά και από κάθε διαθέσιμη πηγή. Πάντως, στη διαθήκη του άφησε μεγάλη ποσά σε κοινωφελή και μορφωτικά ιδρύματα, αλλά και ευχή και κατάρα στη γυναίκα του να μην παντρευτεί μετά τον θάνατό του.

Η Ασήμω από την πρώτη στιγμή άρχισε να φέρεται περιφρονητικά στην μάνα και την γυναίκα του Ανδρούτσου και ψυχρά στον πολέμαρχο. Να σημειώσουμε ότι η οικογένεια των Λιδωρίκηδων βρισκόταν σε οξεία πολιτική αντιδικία με τον Ανδρούτσο. Όταν το έμαθε ο Οδυσσέας και για να μη χαλάσει τις σχέσεις τους με τον Γκούρα πήρε τις δύο γυναίκες από την Αθήνα και τις εγκατέστησε στο άντρο του στη «Μαύρη Τρύπα» Παρνασσού. Η Γκούραινα, όμως, δεν ησύχασε κι άρχισε να κρυφοσταλάζει στην ψυχή του Γκούρα το μίσος κατά του αρχηγού και ευεργέτη του.

Όπως είναι γνωστό, ο Γκούρας με διαταγή της κυβέρνησης του Ναυπλίου θα συλλάβει τον Ανδρούτσο ως προδότη στις 7 Απριλίου 1825 και θα τον κλείσει στη φυλακή της Ακρόπολης, όπου θα πεθάνει κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες στις 4 Ιουνίου 1825. Ο ίδιος θα σκοτωθεί στις 30 Σεπτεμβρίου 1826 από τουρκικό βόλι, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Ακρόπολης από τον Κιουταχή. Η Ασήμω με περισσή αποφασιστικότητα και προτού καν θάψει το νεκρό άνδρα της θα αναλάβει την αρχηγία των πολιορκημένων, μέχρι την έλευση του Νικόλαου Κριεζώτη. Τα παλικάρια του Γκούρα ορκίστηκαν ενώπιόν της ότι θα τιμήσουν τη μνήμη του νεκρού αρχηγού τους μέχρι θανάτου.

Ο νέος φρούραρχος της Ακρόπολης, ηλικίας 42 ετών, ήταν φίλος του Καραϊσκάκη και ανερχόμενο αστέρι στο ελληνικό επαναστατικό στερέωμα. Θαμπώθηκε από την ομορφιά της Γκούραινας και αυτή φαίνεται να ανταποκρίθηκε στον έρωτά του, παρότι δεν είχαν περάσει τρεις μήνες από το θάνατο του συζύγου της. Το ζευγάρι αρραβωνιάστηκε ανεπίσημα, με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας Λιδωρίκη.

Όμως, η ειμαρμένη τους έπαιξε άσχημο παιγνίδι. Το βράδυ της 12ης Ιανουαρίου 1827 δύο τουρκικές βόμβες έπεσαν πάνω στη σκεπή του Ερεχθείου, η οποία κατέρρευσε και καταπλάκωσε την οικογένεια Γκούρα. Νεκρές ανασύρθηκαν η Γκούραινα, η αδελφή της Κάρμαινα με τα τρία παιδιά της, μία ανεψιά του Γκούρα και μία υπηρέτρια. Κάποιοι εκείνη την εποχή μίλησαν για νέμεση, ενθυμούμενοι την εμπλοκή της στην υπόθεση Ανδρούτσου και την ασέβεια προς το πρόσωπο του θανόντος συζύγου της.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/328

© SanSimera.gr

Αξέχαστοι πατριώτες μας

 

Το  ζεύγος Φλώρου ( ο Χαράλαμπος από το Άβορο, γαμπρός στον Κόκκινο, με την γυναίκα του την Αικατερίνη)

 

Μια ανάγνωση του βιβλίου «Ανεπιθύμητοι και Αναλώσιμοι»

Από  τον Πάνο Ζέρβα

Η μελέτη του Ιωάννη Στεφανίδη «Ανεπιθύμητοι και Αναλώσιμοι» για το Σύνταγμα 5/42 και τον Δημήτριο Ψαρρό (Επίκεντρο, 2022) οπωσδήποτε είναι αξιόλογη και καλύπτει σε σημαντικό βαθμό την ανάγκη για μια εμπεριστατωμένη και λεπτομερή ματιά στα γεγονότα που ορθώς καταγράφονται ως «Κατοχικός Εμφύλιος, 1943-44». Ο συγγραφέας συγκεντρώνει με υπομονή τις διαθέσιμες ψηφίδες από τις διαθέσιμες πηγές (μαρτυρίες,  αρχειακά υλικά) και συνθέτει μια ήρεμη, έντιμη και κατά το δυνατόν πλήρη εξιστόρηση.

Άλλο όμως η εξιστόρηση και άλλο η ερμηνεία των γεγονότων. Ο τίτλος του βιβλίου προξενεί μια πρώτη απορία, αλλά διευκρινίζεται από το ίδιο το κείμενο. Το «ανεπιθύμητοι» μπορεί να εξηγηθεί εύκολα. Το «αναλώσιμοι», ωστόσο, είναι πιο δύσκολο. Ο συγγραφέας υιοθετεί την άποψη στελεχών του 5/52, ότι «Δεν θα ήταν επομένως υπερβολικό το συμπέρασμα ότι για τους φορείς της βρετανικής πολιτικής στην κατεχόμενη Ελλάδα ο Ψαρρός και οι άντρες του αποδείχθηκαν αναλώσιμοι, ιδίως από τη στιγμή που η εξόντωση τους έδινε ένα ακαταμάχητο επιχείρημα για την ηθική καταδίκη και πολιτική απομόνωση του εαμικού κινήματος» (σ.283). Με άλλα λόγια, ο συγγραφέας αποδέχεται την άποψη ότι οι Βρετανοί θυσίασαν εν ψυχρώ το Σύνταγμα 5/42 και τον Δημήτρη Ψαρρό, γιατί αυτό εξυπηρετούσε την πολιτική τους πολεμική και προπαγάνδα εναντίον του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Παρόμοιες αντιλήψεις έχουν διατυπωθεί από βετεράνους της ΥΒΕ-ΠΑΟ (Μακεδονία), αλλά και του ΕΣ (Ελληνικός Στρατός – Πελοπόννησος). Στους Βρετανούς αποδίδεται από πολλούς που συμμετείχαν στα γεγονότα ότι για δικούς τους λόγους επέλεξαν να ενισχύουν τον ΕΛΑΣ και καταδίκασαν έτσι όλες τις «εθνικές αντιστασιακές οργανώσεις», πλην του ΕΔΕΣ και της οργάνωσης του Φωστερίδη (Αντών Τσαούς), σε αφανισμό.

Στην περίπτωση του 5/42, όπως καταγράφεται σε πολλά σημεία του βιβλίου, η προσπάθεια να στηθεί μια άξια λόγου ένοπλη ομάδα σε μια περιοχή (Δωρίδα) η οποία δεν μπορούσε λόγω έλλειψης πόρων να θρέψει ούτε καν τους κατοίκους της, οδηγούσε στην απόλυτη εξάρτησή της από τις βρετανικές «ρίψεις» όπλων, υλικών, τροφίμων και λιρών. Αυτό ήταν ξεκάθαρο από τη πρώτη στιγμή. Όπως επίσης ήταν ξεκάθαρο ότι η περιοχή διέθετε ήδη, από πολλούς μήνες, ένοπλο αντάρτικο, αυτό του ΕΛΑΣ. Η επιλογή να στηθεί στο συγκεκριμένο χώρο το 5/42 υπήρξε κυρίως πολιτική, από τη πλευρά των Βρετανών και της ΕΚΚΑ (Καρτάλης). Οι μοναρχικοί, που είχαν με τα πολλά δραστηριοποιηθεί (για την αντιμετώπιση του ΕΑΜ) αρχικά με τον Παπάγο και στη συνέχεια με τους Ζαλοκώστα – Μαρκεζίνη, έσπευσαν να επωφεληθούν και στην περίπτωση του 5/42, στέλνοντας φιλοβασιλικούς αξιωματικούς. Όλοι, αν εξαιρέσουμε τον ίδιο τον Ψαρρό, απέβλεπαν, ουσιαστικά, στον αποκλεισμό των διόδων του ΕΛΑΣ προς την Αθήνα, κατά την αναμενόμενη απελευθέρωση. Ήδη από τα τέλη του 1943 είχε διαφανεί ότι το 5/42 δεν μπορούσε να παίξει αυτό το ρόλο, αλλά οι Βρετανοί συνέχισαν να το στηρίζουν, στο μέτρο των περιορισμένων δυνατοτήτων τους λόγω των γενικότερων εξελίξεων του πολέμου, ως την τελευταία (κυριολεκτικά) στιγμή.

Είναι εξαιρετικά πιθανόν ότι στην περίπτωση του 5/42 η αποτυχία δεν έχει αποκλειστική αιτία τους Βρετανούς, αλλά και μια πολυποίκιλη ελληνική συμμετοχή. Επιμένω σ’ αυτό το σημείο, γιατί μέσω του τίτλου «Ανεπιθύμητοι και Αναλώσιμοι» ο Στεφανίδης υποστηρίζει μια θέση η οποία προφανώς χρειάζεται περισσότερο φωτισμό.

Εντύπωση προξενούν ορισμένες θέσεις, όπως διατυπώνονται. Για παράδειγμα: «Μικρότερης βαρύτητας αλλά όχι αμελητέο κίνητρο, όπως ήδη αναφέρθηκε, θα μπορούσε να θεωρηθεί και η ποσότητα οπλισμού και, κυρίως, χρημάτων που θα απέφερε η διάλυση του Συντάγματος σε μια δύναμη, όπως ο ΕΛΑΣ, που μονίμως αντιμετώπιζε ζήτημα ρευστότητας» (σ. 271). Και αλλού, για τον Ηλία Καρρά (Ηρακλή), ο οποίος χαρακτηρίζεται «εξαιρετικά αδιάλλακτος» εντός εισαγωγικών και παλαιός τρόφιμος της Ακροναυπλίας (εκτός εισαγωγικών) (σ. 197). Αλλά αυτό που επιζητεί επισήμανση είναι συνολικά η ανάλυση που γίνεται σε ό,τι αφορά το ΚΚΕ και το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, σε σχέση με τα ιστορούμενα γεγονότα. Αυτή συμπυκνώνεται σ’ ένα ξεχωριστό υποκεφάλαιο («Η βία ως μέσο για την άνοδο στην εξουσία», σ. 266-72) και εμφανίζει το ΚΚΕ και το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ ως έναν μονοδιάστατο οργανισμό που έχει εξαρχής και μέχρι τέλους ως σκοπό την βίαιη κατάληψη της εξουσίας. Ούτε καν αναφέρεται η παράλληλη (και εξίσου αδίστακτη, όπου μπορούσαν να το κάνουν) χρήση βίας από τους εσωτερικούς αντιπάλους του ΕΑΜ στις κατοχικές εσωτερικές αντιπαραθέσεις. Η βία εμφανίζεται ως μονομερής και αποκλειστική επιλογή του σταλινισμού. Το θέμα αυτό δεν εξαντλείται εύκολα, πολύ περισσότερο που, όσο μπορώ να γνωρίζω τη βιβλιογραφία για τον Εμφύλιο, γενικά αντιμετωπίζεται μάλλον με «ιδεολογική προδιάθεση» παρά με ψυχραιμία και νηφαλιότητα.

Η αιματηρή διάλυση του Συντάγματος 5/42 και η δολοφονία του Ψαρρού ήταν το τέταρτο καρφί το οποίο το ΚΚΕ και το ΕΑΜ -ΕΛΑΣ κάρφωσαν οι ίδιοι το πολιτικό τους φέρετρο. Τα τρία που προηγήθηκαν ήταν η επίθεση τον Οκτώβριο του 1943 στον ΕΔΕΣ, η δημιουργία της «Κυβέρνησης του Βουνού» χωρίς πραγματική στρατηγική αντίληψη (ουσιαστικά: χωρίς λόγο) και η ανταρσία στο Στρατό και το Ναυτικό στη Μέση Ανατολή. Η δολοφονία του Ψαρρού, την ίδια άνοιξη του 1944, ήταν το αποκορύφωμα – και ο καταλυτικός παράγοντας για τη σφυρηλάτηση μιας πραγματικής πολιτικής συμμαχίας ακροδεξιάς – μοναρχικών – βενιζελικών σε αντικομμουνιστική βάση, η οποία παρέμεινε αρραγής (και νικηφόρα) ως το τέλος της δεκαετίας του 1940 και του Εμφυλίου.

Πάνος Ζέρβας 

Ο Κόκκινος παραπόταμος του Μόρνου

 Ο Κόκκινος στο ύψος του δασικού φυτωρίου (Χάνια Καραπιστόλη) και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος 

Κάποτε άναβαν και οι φούρνοι!

 

Το Κοινοτικό συμβούλιο Κόκκινου το 1991.

 

 

Οι γέφυρες του Στενού

 

Από το βιβλίο του Πάνου: η νερομάννα της Αθήνας 

Αξέχαστοι Λουτσοβιώτες ..

 

Η Βασιλική (Νικολού)  Κοράκη σύζυγος του Νικόλαου Κοράκη γνωστός και ως Κατσαμπίνης 

1875 εκλογικοί κατάλογοι δήμου Αποδοτιάς

 

«Ανεπιθύμητοι και αναλώσιμοι»

 

Γιάννης Στεφανίδης: «Ανεπιθύμητοι και αναλώσιμοι»

Του Σάκη Μουμτζή

Ο Γιάννης Στεφανίδης στο βιβλίο του «Ανεπιθύμητοι και αναλώσιμοι» (εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ, 2022) το οποίο αναφέρεται στη δολοφονία του Δ. Ψαρρού και στην εξόντωση του 5/42 Συντάγματος, τα λέει όλα. Δεν κάνει μια απλή παράθεση γεγονότων, αλλά ερμηνεύει συγχρόνως. Με άλλα λόγια το βιβλίο έχει άποψη για το τι έγινε εκείνη την ταραγμένη περίοδο στη Ρούμελη. Και αυτή η άποψη είναι αναθεωρητική σε σχέση με την κρατούσα στους πανεπιστημιακούς κύκλους και απολύτως τεκμηριωμένη. Είναι μια εργασία που κάλυψε ένα σημαντικό κενό για το πώς και γιατί δολοφονήθηκε ο Ψαρρός και εξοντώθηκε το 5/42 Σύνταγμα. Ο Γιάννης Στεφανίδης με αυτό το βιβλίο του αποφάσισε να συμμετάσχει στην ιδεολογική μάχη που γίνεται γύρω από τον εμφύλιο πόλεμο, παρέχοντας στοιχεία που καμιά πλευρά δεν μπορεί να αμφισβητήσει.

Στην Ιστορία δεν υπάρχουν ξεκάρφωτα γεγονότα. Υπάρχει μια χρονική αλληλουχία, καθώς το ένα γεγονός ακουμπά πάνω στο άλλο. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς κανόνες της ιστορικής ερμηνείας. Θα πρέπει να έχουμε μια συνολική εικόνα της υπό εξέταση περιόδου για να κατανοήσουμε γιατί τα πράγματα εξελίχθηκαν έτσι και όχι αλλιώς όπως θα μπορούσαν να είχαν, εξίσου καλά εξελιχθεί.

Έτσι, για να καταλάβουμε τι έγινε στη Ρούμελη τον Απρίλιο του 1944 θα πρέπει να ανατρέξουμε στον Απρίλιο του 1943, όταν στον Αυγερινό Κοζάνης δολοφονήθηκαν αξιωματικοί της ΠΑΟ από τους Ελασίτες, να πάμε λίγους μήνες μετά στην Πελοπόννησο όπου δολοφονήθηκαν από την ίδια παράταξη ο Καραχάλιος και ο Βρεττάκος και διαλύθηκαν οι αντιστασιακές τους οργανώσεις, να εξετάσουμε πώς, γιατί και από ποιους δολοφονήθηκε εν ψυχρώ στην κατεχόμενη Αθήνα ο Κίτσος Μαλτέζος τον Φεβρουάριο του 1944. Και να μη ξεχνάμε πως την ίδια μέρα που δολοφονήθηκε ο Ψαρρός και οι μαχητές του, δολοφονήθηκαν έξω από την Πάτρα 39 από τους 40 νέους χωροφύλακες, που μόλις είχαν αποφοιτήσει από τη σχολή της Κέρκυρας, από τους Ελασίτες του 6 ου Συντάγματος. Αν κλείσουμε τα μάτια σε όλα αυτά δε θα κατανοήσουμε τι ακριβώς έγινε στην νοτιοδυτική Πελοπόννησο τον Σεπτέμβριο του 1944. Όλα αυτά τα γεγονότα τα συνδέει ένα εμφανές νήμα που δεν είναι άλλο από την μονοπώληση του αντιστασιακού αγώνα από το ΚΚΕ, ώστε αυτός τελικά ο αγώνας να μετατραπεί σε όχημα για την κατάληψη της εξουσίας. Ας το κατανοήσουμε: η αντίσταση ήταν το μέσο, το σκαλοπάτι. Ο σκοπός ήταν η εξουσία. Ήθελαν να εξοντώσουν τις άλλες οργανώσεις για να μην τις βρουν μπροστά τους μετά την Κατοχή, ώστε ανενόχλητοι να ξεδιπλώσουν τα σχέδιά τους. Γι΄ αυτό τον λόγο εξάλλου με μεγάλη ευκολία κολλούσαν τη ρετσινιά του συνεργάτη των Γερμανών στους αντιπάλους τους. Το είχε πει ο Σιάντος στον Καρτάλη, τον Αύγουστο του 1943, στο αεροδρόμιο της Νεράιδας. «Πας μη Ελασίτης, είναι γκεσταπίτης».

Σύμφωνα με τις αντιλήψεις που επικρατούσαν στα κόμματα της Γ΄ Διεθνούς, στην κατοχική Ελλάδα επικρατούσαν επαναστατικές συνθήκες. Υπήρχε ξένη κατοχή, μια ανυπόληπτη κατοχική κυβέρνηση, κουρασμένες και παραιτημένες παλιές πολιτικές ηγεσίες, μια ελληνική κυβέρνηση χωρίς φυσική παρουσία στην Ελλάδα και ένας εξαθλιωμένος, από τις κακουχίες, λαός. Και το κυριότερο, ένα οπλισμένο αντιστασιακό κίνημα υπό την ασφυκτική καθοδήγηση του ΚΚΕ.

Ας δούμε σε τι πλαίσιο έπρεπε να κινηθούν οι Σιάντος και Ιωαννίδης και να δούμε αν είχαν τις ικανότητες να προσεγγίσουν και να αναλύσουν αυτήν την πολυσύνθετη πραγματικότητα. Τρία ήταν τα επίπεδα στα οποία έπρεπε να κινηθούν.

Επίπεδο πρώτο και κυρίαρχο. Ο αγώνας για κατάληψη της εξουσίας υπό την έννοια πως όλες οι μεταπολεμικές εξελίξεις θα τελούσαν υπό τον έλεγχο του ΚΚΕ. Δηλαδή το Δημοψήφισμα και οι εκλογές θα διεξάγονταν υπό τη δική του κυριαρχία, με ό,τι αυτό θα σήμαινε για την εγκυρότητά τους. Αποφασιστικός παράγοντας ήταν τα όπλα του ΕΛΑΣ και οι δράσεις της Πολιτοφυλακής και των Φρουραρχείων. Γι΄αυτό, και όταν επέστη η στιγμή ο ΕΛΑΣ να παραδώσει τα όπλα του έγινε το στασιαστικό κίνημα των Δεκεμβριανών. Όπως έχει αποδειχθεί από ακλόνητα ιστορικά τεκμήρια οι πυροβολισμοί της Πλατείας Συντάγματος της 3 ης Δεκεμβρίου ελάχιστη σχέση είχαν με τον σύγκρουση που είχε προαποφασιστεί από το Π.Γ. στις 27 Νοεμβρίου 1944, στο Αρεταίειο Νοσοκομείο, όπου νοσηλευόταν ο Γ. Ιωαννίδης.

Επίπεδο δεύτερο. Η πάση θυσία διατήρηση του πλατιού Εαμικού σχήματος. Και ο Σιάντος και ο Ιωαννίδης γνώριζαν πως ο σκελετός του ΕΑΜ ήταν το ΚΚΕ, όμως την ακτινοβολία την εξέπεμπε η παρουσία του Σβώλου, του Τσιριμώκου, του Αγγελόπουλου και των άλλων αστών πολιτικών. Αυτοί είχαν καταστήσει σαφές στον Σιάντο πως αν το ΚΚΕ αποφάσιζε να καταλάβει την εξουσία, αυτόν τον δρόμο θα τον ακολουθούσε χωρίς αυτούς.

Επίπεδο τρίτο. Ήταν η στρατηγική της Σοβιετικής Ένωσης για την αντιφασιστική συμμαχία που θα οδηγούσε στην ήττα του Άξονα. Στο πλαίσιο αυτό θα έπρεπε να αποφεύγονται ενέργειες που θα υπονόμευαν αυτή την ενότητα. Η Σ. Ένωση τήρησε αταλάντευτα αυτή τη γραμμή, όπως φάνηκε από τη σιωπή της στη καταστολή του κινήματος της Μ. Ανατολής και από τη στάση που κράτησε στη Δεκεμβριανή σύγκρουση. Και αυτό το επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Στάλιν, όταν στη Γιάλτα είπε στον Τσώρτσιλ «εγώ σε άφησα να κάνεις ό,τι θέλεις στην Ελλάδα και στο Βέλγιο, τι μπλέκεις στα πόδια μου για τη Ρουμανία και την Πολωνία;»

Αυτά τα τρία επίπεδα θα έπρεπε να συνθέσουν οι Σιάντος και Ιωαννίδης, άνθρωποι αγράμματοι, με μονοκόμματη σκέψη, χωρίς καμμιά παιδεία. Συγκριτικά αναφέρω πως ο Παλμίρο Τολιάτι, ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας, ήταν νομικός με εργασίες επάνω στη Δωδεκάδελτο, με διδακτορικό επάνω στο τελωνειακό καθεστώς των ιταλικών αποικιών και άριστος γνώστης της λατινικής και της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

Με τι νοητικά εργαλεία ανέλυσε ο Τολιάτι την πραγματικότητα και με τι ο Σιάντος με τον Ιωαννίδη! Τα αποτελέσματα των παράλληλων πορειών σε Ελλάδα και Ιταλία φανερώνουν τον ρόλο του υποκειμενικού παράγοντα στη διαμόρφωση των γεγονότων.

Ήταν αδύνατο αυτοί οι ηγέτες με τον τόσο περιορισμένο αντιληπτικό ορίζοντα να ισορροπήσουν στα τρία αυτά επίπεδα με συνέπεια. Και γι΄αυτό ακολούθησαν αυτήν την αντιφατική πορεία με τα γνωστά ολέθρια αποτελέσματα. Δηλαδή, ενώ γνώριζαν οι ηγέτες του ΚΚΕ πως το απόλυτο όπλο τους ήταν ο ΕΛΑΣ, πήγαν και υπέγραψαν τη συμφωνία της Καζέρτας την οποία μετά από δύο μήνες καταπάτησαν. Θύμα αυτής της αντιφατικής πορείας ήταν ο Ψαρρός και όχι μόνο. Αφού τον δολοφόνησαν, μετά από λίγες μέρες θεωρούσαν τη δολοφονία του καταστροφική για τη δημόσια εικόνα του ΚΚΕ. Ας σημειωθεί πως στο συνέδριο του Λιβάνου γνώριζαν πως σκοτώθηκε ο Ψαρρός πολεμώντας εναντίον του ΕΛΑΣ. Δε γνώριζαν κάτω από ποιες συνθήκες. Αυτό έγινε γνωστό αργότερα.

Από το βιβλίο του Γιάννη Στεφανίδη αναδύεται ένα διαχρονικό ερώτημα. Είναι δυνατόν σε περιόδους ακραίας πόλωσης να επιβιώσουν οι μετριοπαθείς φωνές; Η Ιστορία απαντά ΟΧΙ.

Συνθλίβονται από τη λογική της σύγκρουσης που αποκτά τη δική της δυναμική. Και αυτή η δυναμική πολλές φορές προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά της αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Έτσι όταν ο Δ. Ψαρρός ζητούσε απεγνωσμένα βοήθεια για να εξοπλίσει 3-4.000 αντάρτες, οι Βρετανοί εκτιμούσαν πως το 5/42 Σύνταγμα ή θα απορροφηθεί από τον ΕΛΑΣ ή θα εξοντωθεί και η βοήθεια θα έπεφτε στα χέρια των κομμουνιστών. Και γι΄αυτό τον λόγο την αρνήθηκαν. Δε γνωρίζουμε τι τροπή θα είχε η σύγκρουση αν ο Δ. Ψαρρός παρέτασσε 4.000 μαχητές.

Ενδεικτικό της δυναμικής της πόλωσης είναι και το γεγονός πως απόψεις ίδιου του Ψαρρού, όσο κλιμακωνόταν η ένταση, γινόταν μειοψηφικές μέσα στο 5/42. Δηλαδή η λογική της σύγκρουσης κυριαρχούσε και μέσα στις τάξεις του 5/42 Συντάγματος.

Το ίδιο συνέβη, τηρουμένων των αναλογιών, και με τα Δεκεμβριανά και τις συνέπειές τους. Στους δρόμους της Αθήνας δεν ηττήθηκε μόνον το ΚΚΕ, ηττήθηκαν μαζί του και όλοι οι πολιτικοί που ήθελαν ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις με πρώτον -πρώτον τον Γεώργιο Παπανδρέου. Στη συνέχεια αυτή η πόλωση συσπείρωσε τους παλιούς αντιμοναρχικούς στο βασιλικό στρατόπεδο κι έτσι τον εμφύλιο πόλεμο τον διεξήγαγε μια κυβέρνηση Λαϊκών και Φιλελευθέρων. Στις ακραίες καταστάσεις πάντα τα στρατόπεδα είναι δύο.

Η πορεία του Ψαρρού και λόγω χαρακτήρα ήταν προδιαγεγραμμένη. Τα όλο απόγνωση τηλεγραφήματα του, τις τελευταίες ώρες πριν τη σύγκρουση, προς το αρχηγείο του ΕΛΑΣ και τους Βρετανούς—όπως παρουσιάζονται στο βιβλίο του Γιάννη Στεφανίδη– έδειχναν πως είχε καταλάβει αυτό που ερχόταν και νομίζω πως είχε επίσης καταλάβει πως δεν μπορούσε να το αποτρέψει. Ελάχιστη σημασία έχει αν τον δολοφόνησε ο ίδιος ο Ζούλας ή κάποιοι άνθρωποί του. Δε θα το μάθουμε ποτέ. Οι αλήθειες στην Αριστερά για αυτήν την περίοδο είναι υποταγμένες στις εσωκομματικές αντιδικίες, φέρουν το άγος της ήττας, τις δουλείες της υπερορίας και τα όσα υποστηρίζουν οι πρωταγωνιστές της προφορικά ή γραπτά θα πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε με πολλές επιφυλάξεις.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να πω ότι ουδέτερες ερμηνείες δεν υπάρχουν. Τα γεγονότα έχουν πολλές οπτικές. Το ζήτημα είναι όταν ερμηνεύουμε ο λόγος μας να είναι καθαρός και τεκμηριωμένος. Γιατί η Ιστορία είναι ίσως το κυρίαρχο πεδίο στο οποίο διεξάγεται η ιδεολογική μάχη.

*

Η παρουσίαση δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο στο booksjournal.gr

 Γεώργιος Μπερτσιάς εγγράμματος 1846 

«Κατάνυξη από παραδρομή» του Γιάννη Σταύρου*

 

Κατάνυξη από παραδρομή

Στην εντατική, σκαρφαλωμένη στον τελευταίο όροφο του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Βιέννης, η νευροχειρουργική – ως καθαυτή εξάσκηση τεχνικής – έμπαινε σε δεύτερη μοίρα για εμάς τους φιλόδοξους ειδικευόμενους. Εκεί έδινε το πρόσταγμα η μέριμνα για την ανάνηψη από το βασίλειο του Μορφέα στον οριοθετημένο κόσμο. Με την πάροδο του χρόνου συνειδητοποιήσαμε πως συχνά επρόκειτο για μακρόσυρτη διαδικασία, με κατάληξη την έκθλιψη των ασθενών από το θυμικό των αρχέγονων δαιμόνων.

Η κοπέλα που έγινε εισαγωγή τις παραμονές Χριστουγέννων (πάνε τόσα χρόνια τώρα) δεν χώραγε στα κουτάκια της γεωμετρικής καταγραφής περιστατικών. Φαινόταν γόνος καλής οικογένειας, το μαρτυρούσαν τα καρφιτσωμένα διαμαντάκια στο ροδαλό λοβό των αυτιών, όσο και το λεπτεπίλεπτο δαχτυλίδι στον αριστερό δείκτη. Οι συνάδελφοι που τη συνόδευσαν στην πρώτη κλινική εκτίμηση, έμαθαν από το την σπουδή του ιστορικού της πως ήταν ταλαντούχα πιανίστρια, με λαμπρή πορεία στη Φιλαρμονική. Καταγράφηκε, ακόμα, η διεύθυνση κατοικίας σε ευγενές προάστιο της Βιέννης. Οι αναζητήσεις μέσω ίντερνετ μαρτυρούσαν τη φωτογένειά της στη μουσική σκηνή, την οποία επιβεβαίωναν οι διθυραμβικές κριτικές των εφημερίδων της εποχής: απέριττο κάλος και εύηχο πάθος!
Την επόμενη ημέρα ο άντρας της , ψηλόλιγνος ψαρομάλλης σε σπορτίφ ενδυμασία, κατέβηκε βιαστικά από τη μαύρη του Πόρσε πριν περάσει την πόρτα της κλινικής για το ραντεβού του με το διευθυντή της κλινικής. Παρόλο τη δεδηλωμένη στο βλέμμα του κόπωση, ο Γερμανός στην καταγωγή μαέστρος ορχήστρας δεν ενέδωσε στη σκυρτή κορμοστασιά που θα υπαγόρευε η ψυχολογία της αγωνίας. Αντίθετα με αυτόν, ο διευθύνοντας καθηγητής τον υποδέχτηκε στο γραφείο του καμπουριάζοντας περισσότερο από το σύνηθες φυσιολογικό του.

Το περιστατικό απέκτησε αστραπιαία ιδιαιτερότητα ανοίκειας περιέργειας, όταν η φουρνιά των πρωτάρηδων στην πτέρυγα συνάδελφοι διαβάσαμε στο φάκελο, πως η βαριά υπαραχνοειδής αιμορραγία έλαβε χώρα in coitus. Η σπάνια αυτή φυσιοπαθολογία, που ξεκινάει με την ένταση της ερωτικής περίπτυξης για να κατακρημνίσει το φορέα της στο κώμα λόγω ρήξης του -μέχρι τότε- απόκρυφου ανευρύσματος, υπήρξε ανέκαθεν ένα αξιομνημόνευτο παράθεμα μέσα στις πληκτικές σελίδες των ιατρικών εγχειριδίων. Τώρα μας επιβλήθηκε κλινικά ως περιστατικό μη διαχειρίσιμο, γιατί έγινε σύντομα σαφές πως δεν υπήρχε ελπίδα καμία. Οι απόλυτα εξειδικευμένοι στον κλάδο συμφωνούσαν πως ο γενικευμένος σπασμός των αγγείων που συνεπαγόταν η ακαριαία αιμορραγία οδηγούσε αναπόφευκτα στη δημιουργία νεκρώσεων εγκεφαλικών περιοχών ζωτικής σημασία, έτσι που ο θάνατος θα ήταν η αναμενόμενη διέξοδος. Οι ειδικοί συμφώνησαν, με την ηρεμία των σοφών που γνώριζαν τη γραμμική πεπατημένη της φθοράς, να βάλουν τέλος στη συστηματική θεραπεία. 

Μετά την παράδοση – παραλαβή εφημερίας, οι συνάδελφοι που σχόλαγαν από τη βάρδια μού ευχήθηκαν “Χρόνια Πολλά”, καρφιτσώνοντάς μου τα απαραίτητα για το εφέ των Χριστουγέννων πλαστικά φτερά αγγέλων, μα τόσο βιαστικά που με τσίμπησαν στο ώμο . Ο πόνος προκάλεσε εκνευρισμό, κι ο εκνευρισμός την αναθυμιάση της πικρόχολης δυσθυμίας: Αδυνατούσα να αγκυροβολήσω στην αλληγορία της απτής ευδαιμονίας εδώ στην ωραία γραφική Βιέννη. Η προοπτική της λεγόμενης επαγγελματικής καριέρας στο εξωτερικό ενίσχυε, ειδικά εκείνες τις εορταστικές ημέρες, το νόστο του πατρικού παρελθόντος. Ξεπρόβαλαν στη μνήμη μου τα σακούλια της γιαγιάς στην Πελοπόννησο, όπως τα θήλιαζε και τα στοίβαζε στο κοφίνι. Όταν τέλειωναν οι διακοπές στο χωριό, ανασκαλεύαμε τις μπλε, κίτρινες, πορτοκαλί σακούλες να πακετάρουμε τα πράγματα της επαρχίας που θα παίρναμε μαζί μας. Κι ήταν προβλεπόμενο πως την επόμενη φορά το καλάθι θα ξεχείλιζε πάλι πολύχρωμο. Μέχρι που η γιαγιά πέθανε, το μπούγιο μειωνόταν μη αναστρέψιμα στο κάθε μας ταξίδι, αναδεύοντας τελικά μια ξεχασμένη μυρωδιά από ένα τρίμμα ψωμιού, μια ψίχα τραχανά ή μια σκόνη χαμομήλι.

Με την κόπωση της βάρδιας να τσιγκλάει τις αισθήσεις, ξεκίνησα για την τελευταία γύρα της εφημερίας στους θαλάμους της εντατικής. Κατευθύνθηκα προς τη διασωληνημένη πιανίστρια, καθώς αναζητούσα μια παρένθεση στο προσωπικό μου φορτίο, μια μαρτυρία για την ανωφελότητα της χωροταξικής μνήμης. Στάθηκα στασιασμένος μπροστά της για να αισθανθώ την αμείλικτη αναμονή του θανάτου. Ως αντίβαρο στην προοπτική της τελεσίδικης λήθης, απολογήθηκα στο υπερεγώ μου……
Χρειάστηκα αρκετό χρόνο μέχρι να συλλάβω τον υπόγειο ήχο που φώλιαζε στο προσκέφαλό της. Ο οποίος, πλησιάζοντας προς τα εκεί, μεταλλασσόταν σε κρεσέντο παιδικού γέλιου, κι έπειτα σε ακατάληπτη σειρά άναρθρων λέξεων, που στις ενδιάμεσες παύσεις τους άφηναν να αναρριχηθεί ένα απόκοσμα επαναλαμβανόμενο μουσικό μοτίβο, μάλλον προερχόμενο από κουρδιστό μπιμπελό. Η προσπάθεια μου να ξεφύγω από τη δίνη της παραίσθησης μετατράπηκε σε ίλιγγο, με αποτέλεσμα οι αγγελούδινες φτερούγες στο στροβιλισμό τους να αποκαλύψουν το μαγνητοφωνάκι που κρυβόταν κάτω από το μαξιλάρι. Αυτό που αναπαρήγαγε τα χάχανα και τον ενθουσιασμό των πρώτων συλλαβών που σκάρωνε η μπέμπα στην κούνια της, προφανώς πριν κοιμηθεί και χαζεύοντας την αιωρούμενη κουδουνίστρα πάνω από τα μάτια της. Η τελετουργία του ύπνου να γίνεται επιθανάτια ακρόαση.

Το επόμενο μισάωρο η καμπύλη του καρδιογραφήματος στην οθόνη άρχισε να φθίνει. Η νοσοκόμα, με βάση τις γνωστές οδηγίες “όταν και εφόσον”, απενεργοποίησε έγκαιρα το συναγερμό, δίνοντας προτεραιότητα στα φθογγήματα της αόρατης κόρης. Πνιγόμουν στο συριγμό του αναπνευστήρα, στον αχνό του οξυγόνου, στη διάθλαση της οθόνης, στη μυδρίαση της κόρης εν τέλη. Έτρεξα προς το ανοιχτό παράθυρο του κλιμακοστασίου, να δώσω διέξοδο στο μεταθανάτιο συρμό.

Από τον όροφο ψηλά έλαμπε η Βιέννη ντυμένη στα γιορτινά. Χουχουλιασμένοι στα σπίτια θα ετοιμαζόντουσαν οι οικογένειες για την περίφημη αποκάλυψη των δώρων, αυτών που ο Χριστούλής είχε κουβαλήσει για τον κάθε συγγενή προσωπικά και εναποθέσει κάτω από το φωταγωγημένο δένδρο. 
Ενώ ταυτόχρονα η αρχοντική νιότη εξέπνεε στην εντατική, δίχως υπόνοια αποχαιρετιστήριου θρήνου, προκειμένου να μπει σε πορεία ανάστροφη με τον κατερχόμενο στη φάτνη Θεάνθρωπο. Η μητέρα βυθίζεται στον Άδη, πριν δει το καμάρι της θυγατέρα. 
Κατάνυξη από παραδρομή ψέλλισα νοερά.
Και αποδεχόμενος τον επίλογο στο μυαλό μου, εισέπνευσα βαθιά τον παγωμένο αέρα της πόλης που αξιώθηκα. 

 Η αναχώρηση από το χωριό γινόταν αργά το μεσημέρι των Φώτων. Η γιαγιά, ανίκανη να αποδώσει το μονόλογο των ευχών δίχως λυγμούς, σώριαζε στα πόδια εμάς των παιδιών στο πίσω κάθισμα σακούλια με μανταρίνια από το κήπο, στο καλό προσφωνούσε μέχρι χαθεί το αυτοκίνητο στην πρώτη στροφή της δημοσιάς. Μέχρι να βγούμε στον κάμπο της Σπάρτης, είχαμε ήδη διαρρήξει τα φρεσκοκομμένα φρούτα και πετάξει σωρηδόν τις φλούδες τους  επάνω στην μπούκα του ζεστού αέρα από το καλοριφέρ.  Έχοντας μάθει πως τα αιθέρια έλαια θα ανέβαλαν για λίγο τον ύπνο που στερηθήκαμε λόγω πρωινού ξυπνήματος, μα το πολύ - πολύ μέχρι το βύθισμα στη μονοτονία της εθνικής οδού, μετά το πέρασμα από την Κόρινθο.
Ίσως για αυτό να μην έχει αποτυπωθεί στο μνημονικό μου το παραλίγο δυστύχημα, σε ένα τέτοιο ταξίδι στο ύψος της Κακιάς Σκάλας. Η αποφυγή της μετωπικής σύγκρουσης αναπαράγεται πια συχνά - πυκνά μέσα από τη δωρική διήγηση του πατέρα κατά τις αποδράσεις μας στην πελοποννησιακή γη. Όταν σε μια προσπέραση του προπορευόμενου λεωφορείου ήρθε το corollάκι αντικριστά με κινούμενη στο αντίθετο ρεύμα νταλίκα. Ο πατέρας, αναδιπλώνεται το αφήγημα, την είδε σαν έκλαμψη από τους προβολείς της, την άκουσε σα βοή από την κόρνα της, κι έστριψε ακαριαία το τιμόνι προς δεξιά. Το οικογενειακό ΙΧ παραδόθηκε για αισθητά κλάσματα του δευτερολέπτου σε σύρσιμο εκτός ελέγχου πάνω στην υγρή άσφαλτο, μέχρι να σταθεροποιηθεί (από θαύμα λέει και τραυλίζει) στην πορεία του.
Θυμάμαι στην επιστροφή πως με ξύπναγε το βελουδένιο πορτοκαλί φως, που εξέπεμπαν στακάτο από ψηλά οι πρώτοι φανοί της πόλης. Κι ανοίγοντας τα μάτια μου, δεκάχρονο παιδί, παρατηρούσα το αυθόρμητο χάδι της μητέρας από τη θέση της συνοδηγού στην ωμοπλάτη του πατέρα, ενώ αυτός ευθυτενής, με τα χέρια σφιγμένα στο τιμόνι, σφύριζε διακριτικά το σαββοπουλικό σκοπό του ραδιοφώνου.

*Ο Γιάννης Σταύρου είναι γιατρός στην Αυστρία και γιος των καθηγητών μας στο Λιδωρίκι Θόδωρου Σταύρου και της λιδωρικιώτισας Ζωής Καραχαλιου.

Νίκος Σούκος:οικουμενική σχολή ελεύθερου λόγου

 Νίκος Σούκος 

Σαν σήμερα πριν από τριάντα χρόνια, ένα Σχολείο γεννήθηκε σ’ ένα ελληνικό βουνό στον ομφαλό της γης. Εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου σ’ όλους εκείνους που κρατάνε το όραμά του ζωντανό. 

Thirty years ago from today, a School was founded on a Greek mountain in the navel of the world. I express my gratitude to all those people who keep its vision alive.

1965. Φωτό από το πανηγύρι της Αγίας Μονής στον Λουτσοβιώτικο κάμπο

 

Διακρίνεται ο Μόρνος και  μικρός κάμπος του Σεβεδίκου στα ανατολικά του αβορορέματος. Σκεπασμένη σήμερα όλη η περιοχή από τα νερά της λίμνης.

 

Η κοπίδα αποτελεί εξέλιξη της δωρίδας?.

Κοπίς: Φονικό όπλο των αρχαίων Ελλήνων!

 Η Κοπίδα υπήρξε ένα από τα κορυφαία όπλα της Αρχαιότητας, αποτελώντας πραγματικό πολλαπλασιαστή ισχύος για τους φέροντες, για αιώνες.

Η κοπίδα αποτελεί εξέλιξη της δωρίδας, ενός επίσης μονόστομου όπλου-γεωργικού εργαλείου, αναλόγου με την σημερινή ματσέτα, το οποίο έλαβε το όνομά του από τους Δωριείς, που βάσει αρχαιολογικών τεκμηρίων το χρησιμοποίησαν και κατά την περίφημη «Κάθοδό» τους, η οποία στην πραγματικότητα αφορούσε την επιστροφή των Ηρακλειδών στην Πελοπόννησο, μετά τις αναταράξεις που προκάλεσε ο Τρωικός Πόλεμος.

Η δωρίδα ήταν μια εμπροσθοβαρής, μονόστομη, θλαστική σπάθη και ταυτίζεται, από ορισμένους σύγχρονους μελετητές, με την ομηρική μάχαιρα. Υποδείγματα ορειχάλκινων δωρίδων έχουν έρθει στο φώς, στον Ταφικό Κύκλο Α’ της ακροπόλεως των Μυκηνών.

Σώζεται όμως και παράσταση σε επιτύμβια στήλη, πάλι από τον Ταφικό Κύκλο Α’ των Μυκηνών, στην οποία εικονίζεται άνδρας φέρων δωρίδα να αντιμετωπίζει άρμα.

Πολλοί θα μπορούσαν να υποστηρίξουν πως η συγκεκριμένη παράσταση επιβεβαιώνει τα προλεγόμενα. Υφίσταται όμως μια άκρως σημαντική διαφοροποίηση. Η εν λόγω επιτύμβια στήλη χρονολογείται στον 16ο αιώνα π.Χ.

Το γεγονός αυτό πιστοποιεί ότι η δωρίδα ήταν όπλο πολύ παλαιότερο της Καθόδου των Δωριέων που τοποθετείται χρονικά περί το 1100 π.Χ.

Κατά τον Α’ και Β’ Αποικισμό οι Έλληνες αποίκησαν όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, μέχρι την Ισπανία. Εκεί, ως εξέλιξη της δωρίδας, εμφανίστηκε η ιβηρική σπάθη, η λεγόμενης, σήμερα, falcate, μια μονόστομη, εμπροσθοβαρή, θλαστική σπάθη, μικρού μήκους.

Θλαστικές σπάθες χρησιμοποιούντο, όμως, στη Μέση Ανατολή και στην Αίγυπτο, από τη 2η χιλιετία π.Χ., οι περίφημες ρομφαίες. Η αιγυπτιακή ρομφαία, μάλιστα ονομαζόταν Κόπες (Khopesh ή khepesh), ονομασία που δεν είναι μακριά από την ελληνική λέξη Κοπίς.Οι αιγυπτιακές ρομφαίες είχαν δρεπανοειδές σχήμα και δημιουργήθηκαν για να εξουδετερώνουν τις αντίπαλες ασπίδες και να κατακόπτουν θωρακίσεις.

Την ονομασία ρομφαία έφεραν και τα ανάλογα θρακικά όπλα, τα οποία όμως ήταν εντελώς διαφορετικά σε σχεδίαση, όντας, συνήθως, κυρτά στο εμπρός τμήμα τους, θυμίζοντας τα γιαταγάνια.

Ανάλογες ήταν και οι ρομφαίες (Falx) των βορείων Θρακών, των Δακών. Ωστόσο οι ιβηρικές σπάθες ήταν σαφώς μικρότερες και ελαφρύτερες από τις ελληνικές κοπίδες και ήταν ανάλογες αντιστοίχων θρακικών σπαθιών.

Αντίθετα η κοπίδα ήταν βαρύτερο όπλο. Έλαβε την ονομασία της από το ρήμα κόπτω γιατί ακριβώς αυτός ήταν ο λόγο που δημιουργήθηκε, να κόβει και για την ακρίβεια να κατακόπτει θωρακίσεις.

Η κοπίδα φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε τουλάχιστον από τους Περσικούς Πολέμους όπως φαίνεται από ερυθρόμορφες παραστάσεις. Πιθανότατα χρησιμοποιείτο από τους λεγόμενους Σκοτεινούς Αιώνες (10ος -7ος αι. π.Χ.), εξελισσόμενη, απευθείας, από τη δωρίδα. Ο Ξενοφών, στο Ιππαρχικό του, τη θεωρεί το ιδανικό όπλο για τον εξοπλισμό των ιππέων, καθώς η χρήση της, σε συνδυασμό με την κινητική ενέργεια του ίππου, συνέβαλε στην απόδοση πολύ ισχυρού πλήγματος σε αντίπαλο πεζό, ικανού να συντρίψει ακόμα και την μεγάλη οπλιτική ασπίδα, το Όπλον.

Η κοπίδα, λόγω βάρους και σχήματος, μπορούσε να συντρίψει, επίσης, τόσο τους λινοθώρακες, όσο και τους μυώδεις, μεταλλικούς θώρακες των οπλιτών.

Στην τελευταία περίπτωση, ακόμα και αν δεν κατέστρεφε τον μεταλλικό θώρακα, το ισχυρό της πλήγμα μπορούσε να συμπιέσει το μέταλλο, με αποτέλεσμα να εισέλθει, αυτό, στη σάρκα του οπλίτη φορέα του θώρακα και να τον πληγώσει.

Για τον ίδιο λόγο υιοθετήθηκαν και από τους Έλληνες πεζούς, σε μικρότερη όμως έκταση από ότι στους ιππείς.

Φαίνεται πως υιοθετήθηκαν δύο βασικά υποδείγματα, ένα μήκους κόψης, περί τα 65 εκ. για το ιππικό και ένα μικρότερου μήκους, περί τα 50 εκ. για το πεζικό. Η χρήση της κοπίδας μαζικοποιήθηκε στους Μακεδονικούς χρόνους.

Χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στην εποχή των Διαδόχων και στους Ελληνιστικούς χρόνους. Υστερούσε όμως έναντι του ρωμαϊκού gladius, το οποίο ήταν όπλο θλαστικό, αλλά και νηκτικό.

Η κοπίδα υπήρξε ένα πολύ ισχυρό, για την εποχή της όπλο, το οποίο επέτρεψε σε ελαφρύτερα οπλισμένους πεζούς να αντιμετωπίζουν βαρύτερο πεζικό, ενώ αποτέλεσε και το βασικό όπλο του ιππικού για αιώνες. Η επίδρασή της στην Ανατολή προκάλεσε την δημιουργία του γιαταγανιού, του κυρτού ανατολίτικου σπαθιού.