Κόκκινο Φωκίδας

Κόκκινο
Νομός	Φωκίδας
Δήμος	Δήμος Βαρδουσίων
Πληθυσμός	91 (2001)
Υψόμετρο	620-650 m
Παλαιά ονομασία	Λούτσοβο

Το Κόκκινο (ή Κόκκινος) είναι χωριό στο Νομό Φωκίδας και δημοτικό διαμέρισμα τουΔήμου Βαρδουσίων. Βρίσκεται στην επαρχία Δωρίδας, σε περιοχή με μακραίωνη ιστορία. Ο πραγματικός πληθυσμός του ήταν, το 2001, 91 κάτοικοι.Την ονομασία του την οφείλει στον ποταμό Κόκκινο, παραπόταμο του ποταμού Μόρνου. Η παλαιότερη ονομασία του χωριού (Λούτσοβο) έχει, κατά μία εκδοχή, σλαβική ρίζα και σημαίνει «τόπος ηλιόλουστος».

Νοτιοανατολικά του χωριού έχουν διαπιστωθεί ίχνη αρχαίου οικισμού (μέρος τοίχου αρχαίου κτίσματος κ.ά.). Πολύ κοντά στο χωριό βρίσκονται -σήμερα καλύπτονται από τα νερά της λίμνης του Μόρνου- τα ερείπια της Αγίας Μονής, βυζαντινής μονής του 12ου αιώνα μ.Χ., αφιερωμένης στη Θεοτόκο, η οποία κατά την περίοδο τηςΦραγκοκρατίας μάλλον χρησιμοποιήθηκε ως καθολική εκκλησία. Σύμφωνα μάλιστα με μαρτυρίες, ο ναός αυτός είχε λαξευμένους λίθους εμφανώς ενσωματωμένους στη υπόλοιπη τοιχοδομή του ναού, γεγονός που ενισχύει την άποψη ότι στην ίδια θέση υπήρχε αρχαίος ελληνικός ναός, του οποίου τα δομικά υλικά χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση της μονής. Επίσης πολύ κοντά στο χωριό βρίσκονται τα ερείπια της Αγίας Σωτήρας -απροσδιορίστου χρονολογίας ανέγερσης- απέναντι από το Χάνι Καραπιστόλη στα Κρανιέικα κτήματα (και αυτή η εκκλησία καλύπτεται σήμερα από τα νερά της λίμνης του Μόρνου). Η θέση «Μανώλαινα», νοτιοανατολικά του χωριού, εικάζεται ότι οφείλει την ονομασία της σε κάποιον βασιλιά ονόματι Μανουήλ του οίκου των Δουκών του Δεσποτάτου της Ηπείρου (13ος αιώνας μ.Χ.), αφού, όπως αναφέρει το «Χρονικό του Γαλαξιδίου», ο βασιλιάς αυτός είχε εκστρατεύσει κατά των Φράγκων και είχε επιστρατεύσει γι' αυτόν το σκοπό άνδρες από τη Ρούμελη, δίνοντάς τους στη συνέχεια ως αντάλλαγμα περιοχές για καλλιέργεια και χαρίσματα (συνήθης τρόπος στρατολόγησης κατά τα βυζαντινά χρόνια).

Σημαντική ήταν η συμβολή του χωριού στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, με πολλούς αγωνιστές.

Το χωριό έχει πανοραμική θέα στη λίμνη του Μόρνου και στα γύρω βουνά Βαρδούσια (αρχ. Κόραξ), Γκιώνα (αρχ. Ασέληνον όρος, αλλά και Κόραξ,σύμφωνα με τον Παυσανία και τον Ρωμαίο ιστορικό Τίτο Λίβιο) και βουνά του Λιδωρικίου.